Waarom we over dit onderwerp schrijven
Handbike wordt ook wel de Formule 1 van het wielrennen genoemd. Omdat materiaal een zeer belangrijke rol speelt. Geen wonder dat Mitch Valize, Wereld-, Europees- en Nationaal kampioen op de Brightlands Chemelot Campus werkt aan innovatie van zijn materiaal.
Hij heeft een goed seizoen gehad, prolongeerde zijn titels en voegde er nog twee aan toe. Zijn geheim? Leven als een topsporter. Zijn schema valt te vergelijken met dat van profwielrenners. Mitch Valize rijdt op zijn handbike gemiddeld tussen de 25 en 27 kilometer per uur en de profs tijden rond de dertig. “Die maken meer kilometers maar qua uren is het vergelijkbaar. Wij zitten iets meer in het krachthonk.” Gaat hij ook de heuvels in? “Afgelopen week heb ik nog van Heerlen naar Monschau gefietst; via de Ardennen heen en via de Eifel terug. Dat is 150 kilometer en 2000 hoogtemeters.”
Wielrennen is een materiaalsport. “Je kunt nog zo goed zijn maar als je geen aerodynamische of lichtgewicht fiets of handbike hebt ga je never nooit podium rijden”, zegt Mitch. De toppers, zeg maar de top twaalf van de wereld, rijden met lichtgewicht carbon frames en dito kuipje met een aerodynamisch profiel. Sporters die met aluminium fietsen rijden, meestal beginnelingen, hebben geen schijn van kans.
In tegenstelling tot in het profwielrennen is er bij het handbiken ruimte om het materiaal te verbeteren. Daarbij wordt vooral gekeken naar de aerodynamica.
Formule 1
“Dat maakt het verschil. In mijn klasse is het belangrijk hoe je je achterwielen hebt gepositioneerd. Die staan net als bij de voorwielen van de Formule 1 in camber en dat kan alleen bij carbon frames. Bij aluminium bakken staan de wielen gewoon recht en heb je een groter frontaal oppervlakte. Normaal zit je in een lijn met je racefiets, wij hebben onze achterwielen naast ons staan dus er valt veel te winnen als je die kunt positioneren. Er wordt ook veel afgekeken van de Formule 1 wereld.”
In deze sport heb je twee grote fabrikanten die handbikes leveren, een Spaanse en een Amerikaanse producent. Driekwart van het peloton fietst op Amerikaans materiaal, de rest doet het op zijn Spaans. Mitch Valize: “De Amerikaanse modellen zijn wat langer dus op het vlakke heb je daar je voordeel mee. Hoe langer, hoe aerodynamischer. Maar in de bochten heb je te maken met een grotere draaicirkel en verlies je wat tijd omdat je minder wendbaar bent. Dan komt het aan op de atleet zelf. Ik pak die tijd door behendigheid terug in de bochten.”
CHILL
Bij Brightlands, meer bepaald bij Chemelot Innovation and Learning Labs (CHILL), wordt de handbike van Valize steeds geïnnoveerd. Hij werd Olympisch kampioen in Tokyo met daar op maat gemaakt handvatten. “Voor een deel komt mijn medaille hen toe”, toont Valize zich dankbaar.
Zijn fiets voor de Paralympics in Parijs in 2024 wordt al in elkaar gezet. Zo’n handbike kost trouwens om en nabij de 20.000 euro. Alleen al het frame rond de 12.000 euro. Zonder sponsors zou hij het niet redden. Aan de innovatie van de frames valt inmiddels weinig progressie meer te behalen. “Die zijn van carbon, stijf en licht wat belangrijk is voor het gedrag op de weg. Waar we winst op kunnen pakken zijn de onderdelen op de fiets. Bij de wielerfietsen zijn alle kabels weggewerkt. Dat is bij ons lastig. Het schakelwerk is al helemaal elektronisch dus daar hebben we geen zichtbare kabel meer, dat geldt niet voor de remkabel. Die zit aan het handvat maar is ook de trapper van de fiets dus die draait de hele tijd. Je hebt dus een kabel lopen van je remgreep op je trapper naar de rem bij je voorwiel. Die kabel willen we wegwerken maar dat gaat dus niet omdat die dan om zijn eigen as draait. Dus zijn we samen met CHILL en partner TSG Group knikkoppelingen aan het ontwikkelen voor de handbike. De techniek bestaat al maar wordt nog niet toegepast in de fietsindustrie. Die kabel wegwerken levert heel veel aerodynamisch voordeel op want je hebt dan geen kabel meer die de hele tijd door de wind slaat dus verstoor je de lucht niet meer zo erg.”
En wat zou dat dan opleveren? “Van de racefietsen weten we dat als je de kabels wegwerkt je al gauw vijf tot tien procent winst hebt. Maar bij racefietsen blijven die kabels stil, bij ons bewegen ze dus verwachten we dat het voordeel zal oplopen tot vijftien procent. Dan hebben we het over tijdswinst van tientallen seconden. Die kabel levert niet alleen luchtweerstand op, maar ook rolweerstand aangezien hij bij elke omwenteling tegen je frame aan slaat.”
Paralympics 2024
Mitch en zijn team hopen er volgend jaar mee te testen zodat de complete Nederlandse handbike selectie er in 2024 bij de Paralympics in Parijs ermee kan rijden. En de concurrentie? “Natuurlijk zal die interesse hebben maar dan moeten ze daarvoor betalen. Tegen die tijd kijken wij al naar de innovaties voor de Spelen in Los Angeles. Zo hopen we vooruit te blijven.”
Mitch Valize denkt aan cassettes, kettingbladen en schijfremmen van carbon, om zijn handbike nog lichter te maken. “Je krijgt met schijfremmen wel iets meer gewicht aan de fiets want die zijn iets zwaarder dan velgremmen. Maar met carbon kettingbladen en schijfremmen kunnen we het gewicht weer omlaag brengen. Ze maken die al voor de motor GP en nu moeten ze ook op de wielen van de racefietsen passen.”
Testbank
Ook hoopt hij winst te behalen door verbetering van de wielen. ‘Omdat onze achterwielen tegenwoordig in die hoek staan, lopen die niet over het loopvlak maar eerder over de wang van de band. We gaan nou kijken wat dat voor een rolweerstand oplevert. We maken een testopstelling met partijen die een testbank hebben en testen doen. Misschien kunnen we banden maken waarbij we het loopvlak naar de zijkant verplaatsen. Of moeten we juist hele andere velgen maken waardoor de band niet meer schuin op het asfalt komt maar recht op het asfalt.’
Net als in de Formule 1 is spray in regenachtig weer een probleem. Ook dit probleem moet innovatief worden opgelost. ‘Op de handbike passen geen standaard spatborden. We gaan ook kijken met CHILL of we zelf een bevestiging kunnen printen die we op de fiets kunnen klikken zodat we tijdens trainingen minder last hebben van spray. Wedstrijden mag je niet met spatborden rijden vanwege het aerodynamische voordeel.’
Ook de naven van de achterwielen kunnen volgens Valize verbeterd worden. “Die vormen het zwaarste deel van het hele wiel, dus die kunnen ook lichter. We hebben een manier ontdekt hoe we dat kunnen doen. Door de naaf en de as te printen krijg je mogelijk een lichtere naaf. Daarmee kunnen we opnieuw winst pakken op de concurrentie.”
