Je kunt je bio-afval gewoon in de groencontainer gooien. Dan wordt het uiteindelijk een keer compost of bio-warmte. Als je een tuin hebt, is een eigen composthoop ook een leuk idee. Dan kun je zelf je eigen humus maken. Dat gaat heel gemakkelijk met de ‘wormenkist’ van David Witzeneder . Deze Oostenrijker benut de eetlust van regenwormen om van gft-afval humus te maken. Dat kan heel profijtelijk zijn. Een kilo humus kost onderhand meer dan een kilo aardolie. Niet voor niets dat het ook wel het ‘zwarte goud’wordt genoemd.
Een Nederlander gooit per jaar 144 kilo groente- en fruitafval weg. Ongeveer twee derde van het gft-afval wordt meteen tot compost verwerkt, iets meer dan een derde wordt eerst vergist: dat levert behalve compost ook biogas (groen gas) op (Bron: Milieucentraal). Regenwormen kunnen er ook wat van. Zij zetten per dag de helft van hun lichaamsgewicht aan bio-afval om in humus. Witzeneder heeft daarvoor een speciale box ontwikkeld: de wormenkist (Wurmkiste). Duizend wormen verwerken dagelijks 200 gram gft-afval. Op die manier ontstaat na 21 dagen het waardevolle humus.
Alleen al in Wenen verdwijnt jaarlijks 172.000 kilo organisch afval in het restafval. Als alle burgers van Wenen met de wormenkist hun organische afval in humus zouden laten omzetten, dan scheelt dat dagelijks 20 tot 40 vuilniswagens, zo becijferde David in zijn afstudeerscriptie. Bovendien zou er een grote hoeveelheid humus ontstaan, die mensen voor hun eigen planten kunnen gebruiken, of aan anderen kunnen geven.
Wast deed je voor de oprichting van Wormsystems en hoe is het idee ontstaan?
Ik heb na mijn schoolopleiding lang in het buitenland gewoond en mijn vervangende dienstplicht in Costa Rica vervuld. Toen ik aan mijn studie agrarische wetenschappen aan de Universität für Bodenkultur in Wenen begon, stuitte ik op het probleem van het scheiden van gft-afval. Ik kon dat alleen samen met het restafval weggooien. In het begin heb ik mijn bio-afval wel in het park begraven. Tot ik bij toeval het principe van de wormenkist tegen kwam.
Wat hebben regenwormen nodig om hun werk te doen?
Het organisch afval moet plantaardig zijn. Met uitzondering van citrusvruchten eten regenwormen bijna alles. Om zich comfortabel te voelen, hebben ze een vochtig klimaat nodig. Maar aangezien organisch afval voor 70 procent uit water bestaat, gebeurt dit bijna automatisch. De ideale temperatuur is voor hen, net als bij de mens, 20 tot 25 graden Celsius. Bij temperaturen boven 25 graden Celsius vermindert hun eetgedrag, boven 35 graden vertonen ze tekenen van stress en boven 40 graden gaan ze dood. Daarom moet de wormenkist in de zomer op een koele plaats worden bewaard.
Wat motiveert je en welk probleem los je op?
Mijn belangrijkste motivatie is het juiste gebruik van organisch afval. De regenwormen zetten 100 kilo organisch afval om in tien kilo humus. De humus is een klein bijproduct. In de wormenkist worden organisch afval en humus netjes gescheiden en vindt de oogst twee keer per jaar plaats. Je kunt de wormenkist overal gebruiken en continu voorzien van organisch afval.
Wat was de grootste hindernis die je moest nemen? Heb je wel eens aan opgeven gedacht?
Vooral de eerste twee jaar vergde veel doorzettingsvermogen. Ik had een product en een webshop. Maar niemand wist mij te vinden. Dat veranderde pas toen de bevriende onderneming Wohnwagon mijn wormenkist in hun webshop opnam. Toen kwam ik ook achter het probleem: mijn webshop had geen SEO-optimalisatie en was daarom helemaal niet te vinden. Na de SEO-optimalisatie ging het echt lopen. Op dat moment moest ik nog vier examens afleggen op de universiteit. Maar het heeft een paar jaar jvoordat ik afgestudeerd was.
Wat waren de mooiste momenten tot nu toe? Waarop ben je echt trots?
Als ik optel hoeveel wormenkisten al worden gebruikt en hoeveel humus er wordt gemaakt. Of als ik positieve feedback krijg. Een keer stuurde een klant me een foto van een ananas die ze in wormenhumus had gekweekt. De ananas was twee keer zo groot als bij de oogst van het jaar ervoor.
Je bent gevestigd in Andorf, een plaats van 5000 inwoners in Oostenrijk. Hoe zijn daar de omstandigheden?
Ik wilde na mijn studie terug naar huis. Ik wist dat het hier moeilijker is om geestverwanten te vinden. In het begin lachten de mensen me uit als ik ze vertelde over mijn startende onderneming. Maar we zitten nu in een bedrijfspand van 500 vierkante meter. Ze zien dat het werkt.
Vindt de hele productie op die locatie plaats?
We laten onderdelen prefabriceren door een integratiebedrijf in Linz. In Andorf monteren medewerkers van Lebenshilfe de kisten. Al met al vindt de helft van de productie in Andorf plaats. Het kweken van wormen vindt plaats in een andere hal met een oppervlakte van ongeveer 200 vierkante meter.
Waar staat de onderneming over vijf jaar?
In de eerste instantie hebben we ons gericht op particuliere huishoudens. In de volgende stap willen we wormenkisten bouwen voor de horeca en de handel. De eerste proefprojecten in Wenen lopen al.
Wat maakt uw innovatie beter of anders dan bestaande oplossingen?
Het belangrijkste punt is de gedecentraliseerde verwijdering. Bij de conventionele verwerking van organisch afval in restafval ontstaan kosten van ongeveer 60 cent per kilogram door transport en verbranding. Organisch afval is de zwaarste fractie in het restafval. Deze kosten ontstaan niet bij gebruik van de wormenkist. De wormenkist is niet duur. De regenwormen planten zich gemakkelijk voort en leven vrij lang. Als je een beetje op ze let, heb je er verder geen kosten aan. Ik kan me niet voorstellen dat het afval over tien jaar nog steeds per vrachtwagen wordt afgevoerd. In Australië hebben de inwoners al de keuze tussen een wormenkist of vuilafvoer.
Meer artikelen over start-ups leest u via deze link.
