ASML wil een grotere rol van de Europese Commissie en de 27 lidstaten in haar strijd voor vrije handel in tijden van de Chinees-Amerikaanse technologieoorlog. Terwijl de VS, China en Japan het voor het zeggen hebben, mag Europa beweren dat het in de Champions League van wereldwijde economische veiligheid zit, maar in werkelijkheid is dat niet het geval. Wouter Baljon, ASML’s top EU diplomaat in Brussel, liet geen ruimte voor twijfel in zijn analyse van het geopolitieke en geo-economische speelveld waarin het Veldhovense bedrijf momenteel opereert.
Op een conferentie georganiseerd door het European Policy Centre werd afgelopen week een groep deskundigen gevraagd mee te denken over de positie van de EU als economische veiligheidsmacht. Wouter Baljon van ASML was een van de panelleden. Niet voor niets, zijn bedrijf is de speelbal van een aanzwepende wereldwijde technologieoorlog. De conferentie was een opmaat voor de presentatie van een EU-initiatief over het screenen van uitgaande investeringen en een voorstel over exportcontroles voor vier cruciale technologieën, waaronder microchips, dat op 24 januari wordt verwacht. De voorstellen maken deel uit van een pakket instrumenten om de handelsbetrekkingen met China minder risicovol te maken.
Waarom je dit moet weten
ASML zit midden in een Chinees-Amerikaanse technologieoorlog. De toplobbyist van het bedrijf in de EU legt uit wat de Veldhovense chipmachinefabrikant verwacht van de Europese Commissie.
De belangrijkste vraag voor Baljon op de conferentie: helpt de Europese Commissie ASML als het gaat om economische veiligheid? En hebben wij, als Europeanen, enige zeggenschap in deze strijd rond technologie? Baljon kwam met een aantal ontnuchterende antwoorden. “Europa is nog steeds in het la-la land van de dual-use goederen, terwijl de VS er alleen maar op uit is om het vermogen van China om industriële vooruitgang te boeken in te perken. Een zekere nederigheid zou ons goed passen.”
ASML is op aandringen van de regering Biden gedwongen om te stoppen met de verkoop van een aantal geavanceerde lithografiemachines aan Chinese kopers. Wouter Baljon is ASML’s top EU lobbyist. Vorige week gebruikte hij een panel van het European Policy Centre voor een discussie over hoe zijn bedrijf zich middenin een conflict over chipapparatuur bevindt “dat de Verenigde Staten op 7 oktober 2022 hebben ontketend”.
Champions League
Na die datum bleef het conflict niet beperkt tot de chipsindustrie, zegt Baljon. “Als je denkt aan China dat controles op gallium, germanium, grafiet en zeldzame aardmetalen aankondigt, kun je je voorstellen wat er nog gaat komen.” Om zijn punt over economische veiligheid en geo-economisch staatsmanschap verder te verduidelijken, gebruikt Baljon een voetbalanalogie: “Als je denkt aan de Champions League van economische veiligheid en geo-economisch staatsmanschap, moeten we denken aan de Verenigde Staten, China en Japan. En dan is er de Europa League, het tweede niveau, waar we landen als Korea en Taiwan zien, en in het beste geval de EU als collectief.” Terwijl de EU zichzelf geregeld in de Champions League van de hightech ziet plaatst, “hebben we moeite om op het niveau van de Europa League te presteren.”
Een zekere nederigheid zou de EU helpen om als collectief op te treden, met name op het gebied van hightech, voegt Baljon eraan toe. “We zijn als EU helaas geen gevestigde partij. We zijn op zijn best een uitdager. We kunnen dan wel spreken van een ‘geopolitieke commissie’, maar op dit moment denk ik dat het alleen zo geopolitiek is als de Frans-Duitse as het toelaat. We hebben niet eens de mankracht om mee te doen aan dit kampioenschap.”
Volgens Baljon is het exportcontrolesysteem een instrument van het industriebeleid geworden en geen veiligheidskwestie. “We leven nog steeds in een la-la land waar het gaat om goederen voor tweeërlei gebruik, een militair-civiele fusie. Maar als je kijkt naar wat de Verenigde Staten doen, dan gaat het er alleen maar om China’s vermogen om industriële vooruitgang te boeken in te perken.”
Collectief handelen
De enige oplossing is volgens Baljon dat Europa collectief optreedt. “Ik pleit niet per se voor een grotere rol van de Europese Commissie, ook al zou dat helpen, maar wel voor Europese lidstaten die samenwerken en de industrie er duidelijker bij betrekken.”
Baljon vindt dat de EU zich niet moet aansluiten bij de Amerikanen, maar haar eigen afweging moet maken over wat zij beschouwt als een zinvolle stap voorwaarts met betrekking tot haar technologie. “Laten we het voorbeeld van Taiwan nemen. In de Verenigde Staten is men er al bijna van overtuigd dat er al oorlog is in de Straat van Taiwan. Dus het feit dat ASML meer dan een derde van zijn inkomsten uit Taiwan haalt, wordt in de VS als een risico beschouwd. Terwijl in Europa een open handelsrelatie met Oost-Azië niet per se als een risico wordt gezien.”
“Onze klanten produceren chips; ze stoppen geen chips in raketten.”
Wouter Baljon
Volgens Baljon is het cruciaal is om erachter te komen waar de grote lidstaten staan in deze kwesties, en hoezeer ze bereid zijn om de commissie in staat te stellen een ondersteunende kracht te zijn voor een bedrijf als ASML. “Onze klanten produceren chips; ze stoppen geen chips in raketten. Chips zijn een commodity-product, je kunt ze kopen op de open markt, dus je moet nadenken over wat je wilt controleren en wat niet. Dit is ook een deel van de verantwoordelijkheid van de Chinese regering en andere regeringen over de hele wereld, en daarom zijn multilaterale fora zoals het Wassenaar Forum zo belangrijk. Hier kun je bespreken wat wenselijk en ethisch is, en daarom is de uitholling van multilaterale fora zo’n zorgwekkende ontwikkeling.”
Als je dit artikel leuk vindt, lees dan ook:
