4 februari is Wereldkankerdag, het jaarlijkse moment om mensen, organisaties en instellingen te verenigen in de wereldwijde strijd tegen kanker, om het bewustzijn te vergroten en om voorlichting te geven over kanker. Onderzoekers zijn voortdurend op zoek naar manieren om nieuwe levensvatbare behandelingen voor kanker te ontwikkelen. Hier zijn de verhalen over drie innovatieve benaderingen van anti-kankertherapie die waarschijnlijk de manier waarop kanker in de toekomst wordt behandeld zullen veranderen.
In het M-Lab van de afdeling Precisiegeneeskunde van de Universiteit Maastricht wordt een innovatieve aanpak voor de behandeling van kanker ontwikkeld. De onderzoekers van het M-Lab werken aan de niet-pathogene bacteriën (clostridia) als een zeer tumorspecifieke kankerbehandeling. Jan Theys, universitair hoofddocent aan de afdeling Precisiegeneeskunde, legt uit hoe de bacteriën kunnen helpen bij de behandeling van kanker: “Vaste tumoren hebben hypoxische en necrotische gebieden – gebieden met weinig of geen zuurstof. Deze gebieden zijn zeer tumorspecifiek en zijn nergens anders in het lichaam aanwezig. Wat we doen is een niet-pathogene stam van strikt anaerobe Clostridium gebruiken als inactieve sporen die we aan de patiënt met een tumor kunnen toedienen. Deze sporen zullen pas ontkiemen en actief worden als de omstandigheden om hen heen gunstig zijn voor hun groei. En de condities die gunstig zijn voor clostridia zijn precies de hypoxische – necrotische condities die in een vaste tumor voorkomen.”
“Met Clostridium kun je een “fabriek” maken binnen een tumor die produceert wat je wilt – het kan bijvoorbeeld chemotherapie produceren in een tumor.”
“Clostridia kan gebruikt worden als lading om elk type anti-kanker gen op een zeer nauwkeurige, zeer tumorspecifieke manier af te leveren omdat de sporen van clostridia nergens anders in het lichaam worden geactiveerd. De kolonisatie van de hypoxische/necrotische tumorgebieden bij toediening is een zeer selectief natuurlijk fenomeen,” zegt Theys. “Met Clostridium kun je een “fabriek” maken in een tumor die produceert wat je wilt – het kan bijvoorbeeld chemotherapie produceren in een tumor. Clostridium is een mogelijke aanvulling op therapieën zoals radiotherapie. Radiotherapie is minder effectief in de omstandigheden met een laag zuurstofgehalte, maar met behulp van de “fabriek”, gebouwd met behulp van clostridia, kunnen de hypoxische cellen worden gedood vanuit een tumor. Dit is een veelbelovende oplossing voor de behandeling van gevorderde kanker – die met meer necrosegebieden”.
Omdat de door de onderzoekers gekozen stam van Clostridium bacteriën niet pathogeen is, is het gebruik ervan als onderdeel van de anti-kankertherapie veilig – wanneer Clostridium niet meer nodig is in het lichaam (d.w.z. wanneer een tumor en dus de hypoxische/necrotische gebieden verdwenen zijn) zullen de resterende Clostridiumsporen door het lichaam worden verwijderd. Indien nodig kunnen op elk moment antibiotica worden toegediend om de bacterie te doden. Jan Theys zegt dat het Clostridium-gebaseerd gentoedieningssysteem veel controle geeft over de therapie – zowel in termen van tijd als in termen van precisie, waardoor het veilig is. Daarnaast is clostridia-gebaseerde gentherapie veelbelovend voor de patiënten met de niet-operabele tumoren.
Momenteel bevindt het Clostridium-gebaseerd gentoedieningssysteem zich in de preklinische fase: wat werd bereikt is het creëren van het veilige, stabiele platform van Clostridiumstammen en het proof-of-concept dat aantoont dat de aanpak werkt. Alle technologie is aanwezig om de volgende stap te maken naar de vertaling naar de kliniek. Dit proces zal lang duren zolang aan de strenge wettelijke vereisten moet worden voldaan, maar de onderzoekers van het M-lab zijn ervan overtuigd dat het slechts een kwestie van tijd is voordat deze aanpak een realistische behandelingsmogelijkheid wordt.
Als je dit artikel leuk vindt, lees dan ook:
