Woningrenovatie kan in Italië flink bijdragen aan de vermindering van de CO2-uitstoot

Om de uitstoot van CO₂ te reduceren, ziet Italië veel in het renoveren van huizen en gebouwen. Want die zijn samen alleen al goed voor bijna de helft van de broeikasgasemissies van het land, zo stelde de regering bij de presentatie van zijn coronaherstelfonds. Volgens de statistieken van het Italiaanse nationale agentschap voor nieuwe technologieën, energie en duurzame economische ontwikkeling (ENEA) behoort het grootste deel van het onroerend goed tot de energieklassen F en G.

Er was al een belastingmaatregel om de energie-efficiëntie van gebouwen te verbeteren. Deze is nu vervangen door Superbonus 110%. Daarmee wil de Italiaanse regering de overgang naar duurzamer onroerend goed versnellen. De maatregel werd ingesteld in 2020 door het kabinet van Giuseppe Conte binnen het bredere Decreto Rilancio – een decreet om de economie te stimuleren na de eerste lockdown in 2020.

Hoe werkt het? 

De Superbonus 110% is een belastingregeling, waarbij maximaal 110 procent van het aan de renovatie bestede geld kan worden afgetrokken. Voor deze regeling kunnen onder meer appartementsgebouwen, zelfstandige woningen en sociale woningen in aanmerking komen. Die aftrek kan in 5 jaarlijkse termijnen worden verrekend. “Elke renovatie moet de energieprestaties van het gebouw met twee klassen verbeteren. In de meeste gevallen kan zo’n verbetering worden bereikt door alleen al het verwarmingssysteem te verbeteren”, legt Salvatore Marceddu uit, een bouwkundig ingenieur die aan verschillende renovaties heeft gewerkt.

Energie-efficiëntie

De investering betreft in feite drie soorten ingrepen: thermische isolatie, verbetering van de verwarmingssystemen in de gemeenschappelijke ruimten van gebouwen, en vervanging van de verwarmingssystemen in particuliere woningen.

“Deze ingrepen zijn de zogenoemde ‘dragende’ ingrepen, aangezien zij de energie-efficiëntie het meest verbeteren. Als één van deze acties wordt ondernomen, kunnen nog andere ‘dragende’ interventies worden uitgevoerd. De installatie van zonnepanelen of van laadinfrastructuur zijn daarvan voorbeelden”, verduidelijkt Marceddu.

Thermische isolatie

“Elk gebouw heeft andere kenmerken. Maar bij al onze renovaties hebben we woningen kunnen optrekken tot energieklasse A4”, zegt Antonio Chillocci, ingenieur en technisch directeur van Chillocci S.R.L., een Sardijns bouwbedrijf. De meeste renovaties waar hij aan werkt zijn appartementsgebouwen. Daarbij is de bouwleeftijd van de woning van belang.

“Bij oudere gebouwen ontkom je niet aan thermische isolatie. Bij nieuwere gebouwen is een upgrade van het verwarmingssysteem en de ramen al voldoende om ze energie-efficiënt te maken,” verduidelijkt Marceddu. Duurzaamheid van materialen is ook belangrijk. “Voor de isolatie van gebouwen gebruiken we meestal gecertificeerde materialen, zoals glaswol en geëxpandeerd polystyreen”, voegt Chillocci toe.

De Italiaanse regering in 2017 een nieuwe norm heeft opgesteld voor aanbestedingen in de bouwsector. Sindsdien moeten de materialen voldoen aan minimale milieunormen. Een van de criteria is dat ten minste 15 procent van het gewicht van de in het gebouw gebruikte materialen geschikt moet zijn om te worden gerecycled.

Resultaten

Elke maand publiceert ENEA een verslag met cijfers over de renovaties. Uit de laatste uitgave blijkt dat er vooral ingrepen zijn gedaan in eengezinswoningen. Het meeste geld is besteed aan flatgebouwen.

Twijfels

Zowel Marceddu als Chillocci hebben hun twijfels over de toekomst, gezien het buitengewone karakter van de Superbonus110%. “Deze ecobonus was een mooie manier om de bouwsector weer aan het werk te krijgen. Ik hoop dat het ook in de toekomst meer mensen ertoe zal aanzetten hun woning te renoveren”, aldus Chillocci. Toch is de aftrek van 110 procent volgens hem op de lange termijn niet houdbaar.

“Ik denk dat het idee van de Europese Commissie om deze ingreep in de hele Unie te uniformeren met een aftrek van 75 procent een goed compromis is. Op die manier kunnen we de zaken duurzaam houden, waardoor het mogelijk wordt om te blijven investeren in renovaties”, aldus Marceddu.

Inmiddels zijn al wel de eerste fraudegevallen opgedoken. De NOS bracht deze week naar buiten dat enkele bouwbedrijven belastingkorting hadden aangevraagd voor werk dat niet was uitgevoerd. Over het algemeen bezweren de Italianen dat de controle hierop echter zeer streng is. Ook controleren technici elke stap in het proces. De plannen, de werken die zijn uitgevoerd, de samenhang tussen die werken en de oorspronkelijke plannen. En omdat die controles door verschillende ministeries worden uitgevoerd, blijft het risico op frauderende ambtenaren ook beperkt.

“Een andere manier om te blijven renoveren zonder dat er extra bouwpercelen nodig zijn, is de zogenaamde demoricostruzione. Je breekt een gebouw tot het kale skelet af en je bouwt het daarna met moderne materialen en technieken op, zodat ze energie-efficiënt zijn. Gezien de enorme hoeveelheid gebouwen die in de jaren ’40 en ’50 zijn opgetrokken en die een volledige ingreep nodig hebben om aan de A-klasse normen te voldoen, zou het logischer zijn om ze te strippen“, betoogt Chillocci. “Afgezien van het aspect van de energie-efficiëntie, moet je bedenken dat ook alle andere technische voorzieningen verouderd zijn.”

Toekomstscenario’s

Afgelopen december heeft de Europese Commissie voorgesteld de regels voor de energieprestaties van gebouwen aan te passen. Het voorstel houdt in dat vanaf 2030 alle nieuwe gebouwen emissievrij moeten zijn. Voor renovaties worden nieuwe minimum-energienormen voorgesteld. Volgens het voorstel zouden de lidstaten de slechtst presterende 15 procent van hun onroerend goed moeten upgraden van klasse G naar ten minste klasse F. daarbij geldt 2027 als uiterste termijn utiliteitsgebouwen en 2030 voor woningen.

Ook interessant: Miljarden voor een groener Italië, maar lukt het Draghi dit keer om het EU-geld uit te geven?

Lees via deze link nog veel meer over het project Decarbonizing Europe.