Voor het eerst sinds 2007 is de winkelleegstand in Nederland gedaald. Op 1 april van dit jaar werd 2,8 miljoen vierkante meter aan winkeloppervlak niet gebruikt, wat neerkomt op 9,2 procent van de totale ruimte die bedoeld is voor detailhandel. Dat blijkt uit berekeningen van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) op basis van cijfers van onderzoeksbureau Locatus. Eindhoven loopt – met 10% leegstand – achter in de daling, zowel in vergelijking met het landelijk gemiddelde als met de vier andere grote steden. In Amsterdam is dit slechts 5,6 procent.
De ‘hoge’ score van Eindhoven komt volgens een gemeentewoordvoerder mede door de grootschaligheid van het winkelaanbod in Eindhoven, “omdat hier minder historische kleinschalige panden staan”. De huidige leegstand in het centrum van Eindhoven wordt met name veroorzaakt door een aantal grote leegstaande units (zoals het voormalige V&D pand), maar ook doordat winkelruimtes leeg worden gehouden voor herontwikkeling (zoals onder en naast het C&A-pand).
“Over de invulling en herontwikkeling van het voormalige V&D-pand worden constructieve gesprekken gevoerd met de eigenaar, de gemeente en marktpartijen. Voor het C&A-pand zijn de plannen ook al in een vergevorderd stadium. Een aantal andere grotere leegstaande units ondergaan verbouwingswerkzaamheden, bijvoorbeeld aan de Markt waar Five Guys zich vestigt.” Betrokken marktpartijen en de gemeente verwachten dat deze in de loop van 2018 invulling krijgen.
Op regionaal niveau zijn er grote verschillen zichtbaar als het gaat om het percentage leegstaand winkeloppervlak. Met name buiten de Randstad zijn er gebieden met verhoudingsgewijs veel leegstand. Friesland, grote delen van de provincie Groningen, Overijssel, Limburg en Brabant hebben een leegstandspercentage boven het landelijk gemiddelde.
Structureel probleem
Dynamis concludeert in een in september verschenen rapport dat leegstand in middelgrote gemeenten een structureel probleem is. Volgens de makelaarsvereniging richten veel steden zich tot nu toe op ‘vraagstimulerende’ maatregelen, bijvoorbeeld door gratis parkeren in het centrum in te voeren, ‘terwijl de problematiek juist ligt bij een te groot winkelaanbod’. Volgens Dynamis hebben die gemeenten hun regiofunctie verloren en zullen ze toe moeten naar een ‘compactere winkelstad [..] voor de eigen inwoners.’
In de afgelopen tien jaar steeg de winkelleegstand vrijwel onophoudelijk; van 5,4 procent in 2007 tot ruim tien procent vorig jaar. De sluiting van 64 V&D-panden in 2015 zorgde voor een piek in de leegstandscijfers. Ook faillissementen van ketens als Miss Etam, Schoenenreus en Mitra zorgden voor de nodige leegstand in veel gemeenten. Een deel van deze vrijgekomen vierkante meters winkelruimte is in de afgelopen tijd opgevuld of wordt binnenkort opgevuld. Zo nam het Canadese Hudson’s Bay een aantal voormalige V&D-filialen over.