Een gesprek met Willem Endhoven, directeur van HighTechNL, over de hightech sector in Brabant – en de rest van Nederland. Lees hier ook over de rol van Brabant in de High Tech-sector
Brabant high-tech is geen eiland
Hoogtechnologische innovatie in Nederland is te klein om in termen van regio’s te denken. Het lijdt geen twijfel dat Brabant een zeer hoge dichtheid aan hightech bedrijven en hightech successen kent. Maar voor elk project dat in de hightech werkt, zijn partners in heel Nederland en de hele wereld nodig.
Nederland is goed in samenwerking
Overal ter wereld zijn er slimme mensen. Maar een onderscheidend kenmerk in Nederland is onze open samenleving, die zich inzet voor samenwerking. Het is een Nederlandse gewoonte om elkaar, ook degenen die we niet kennen, met een positieve instelling te benaderen: Wat kunnen we samen doen? Ongetwijfeld hebben we het gevoel dat we als klein landje beter kunnen samenwerken omdat de wereld zo groot is. Die sterke houding in Nederland is ook zichtbaar in de hightech industrie.
In Brabant is er een sterk gevoel van ‘laten we het samen oplossen’
Ik kom vaak bij de verschillende techclusters in Nederland, met als doel bedrijven te met elkaar te verbinden die over verschillende onderwerpen willen samenwerken. Wat mij opvalt is dat er een goed gecultiveerde houding heerst in de Brabantse regio van ‘laten we bij elkaar gaan zitten, koffie drinken en zien wat we met elkaar gemeen hebben’. Het is een gevoel van praktisch nut, dat we hoogstwaarschijnlijk beter vooruit zullen komen als we samen bewegen. In de hightech industrie zijn de basisprincipes zo kapitaalintensief en kennisintensief, dat er waardering is voor de praktische realiteit dat we misschien samen eerst de basisprincipes moeten regelen, en dan kan ieder van ons daarbovenop de eigen niche uitwerken.
Complexiteit in hightech vereist een sterke samenwerking in de gehele waardeketen
De basisgedachte van leveranciers en klanten is misschien niet helemaal toepasbaar in de hightech sector. Het is een complex ecosysteem, met meerdere lagen van leveranciers en klanten die met elkaar verbonden zijn en deel uitmaken van een gezamenlijk ontwerpteam. De partijen onder in de waardeketen worden uitgenodigd om hun kennis in te brengen over specifieke zaken die in een later stadium van de waardeketen van nut zijn. In veel gevallen is het een kwestie van rond de tafel zitten, samen meest prangende probleem aan het einde van de keten bespreken en dan kijken hoe je daarvoor nieuwe inzichten of oplossingen kunt aandragen – of lagere prijzen. Het is dus een zeer open discussie. Immers, je moet wel waar voor je geld krijgen. Mensen zien dat; omdat het heel complex is moeten we eerst proberen om waar mogelijk de barrières te verlagen.
De grootste bedreiging voor de hightechsector is een gebrek aan vaardigheden
Het gebrek aan geschoolde technische mensen is een groot probleem. En zelfs als je erkent dat dit een probleem is, betekent dit dat er twintig jaar geleden iets aan had moeten worden gedaan. De houding van scholen en gezinnen ten opzichte van een carrière in de technologie is cruciaal. Ik kom uit een tijdperk waarin technologie als vies en slecht werd beschouwd; in die tijd wilde iedereen werken in een bank of in een kunstzinnig bedrijf. Dit heeft een enorme impact gehad op onze samenleving. We zijn niet voldoende gegroeid in het aantal kundige ingenieurs en mensen met een passie voor technologie, laat staan in een visie op hoe technologie kan helpen maatschappelijke problemen op te lossen. Dat is pas de laatste jaren aan de orde gekomen. Het zal dus jaren duren voordat nieuwe mensen geschoold en getraind zijn voor de industrie. Dat alles vormt een enorme beperking op hoe snel we kunnen groeien, zowel in de sector als in onze algemene welvaart. De goed geschoolde mensen die we daarvoor nodig hebben bestaan gewoon niet, dus je kunt er maar heel weinig aan doen.
Technologie is de oplossing voor de toekomst
Er moeten dus meer mensen gaan kiezen voor een carrière in technologie, zodat we in staat zijn om de vaardigheden en posities die we in verschillende branches hebben te behouden en te verbeteren. In Nederland zijn we ongeëvenaard op gebieden als fijne mechatronica en machinebouw. Dat moeten we dus kunnen doorgeven aan de volgende generaties. Daarnaast zie je nieuwe technologieën opduiken, in de fotonica en nanotechnologie bijvoorbeeld, die we ons eigen moeten maken, om zo het volgende niveau van innovatie te bereiken.
Het belangrijkste voor de nabije toekomst is dat we geen technologie gaan inzetten om de technologie, maar dat we technologie ontwikkelen omdat we het gevoel hebben dat het oplossingen biedt voor de maatschappij, in termen van gezondheid, vergrijzing, veiligheid en meer. Daarvoor hebben we technische oplossingen nodig. Niet in de laatste plaats op het gebied van robotica. We hebben gewoonweg niet genoeg mensen om alles te doen wat we nodig hebben.
