Er zijn genoeg mensen die beslist niet in een rijdende auto kunnen lezen zonder misselijk te worden. Of achterin zitten. En als ze het wel doen, dan overvalt hen na korte of langere tijd die misselijkheid. Wagenziekte. Nu blijkt dat veel mensen die zelfde ervaring ook hebben als ze in een autonoom rijdende auto plaats nemen. “Reisziekte is een grote uitdaging voor de ontwikkeling van autonome voertuigen”, zegt Prof. Dr. Heinrich Bülthoff, emeritus-directeur van het Max-Planck-Institut für biologische Kybernetik in Tübingen.
“Als we denken aan gesloten cabines, die in de toekomst als een soort mobiel kantoor moeten dienen om goed gebruik te maken van de reistijd, moeten we dit probleem oplossen”.
De precieze aanleiding voor reisziekte is echter nog steeds niet definitief vastgesteld. Een van de veronderstellingen is dat de oorzaak in een zintuiglijk conflict ligt. Dit betekent dat de beweging en wat we van deze beweging verwachten, niet overeenkomt met wat we zien. Het moet dus helpen als de inzittenden van het voertuig zo nauwkeurig mogelijk informatie krijgen over aanstaande beweging, zoals acceleratie, bochten nemen, remmen, enzovoort.
Onderzoek leverde geen oplossing
In het verleden hebben sommige onderzoeken aangetoond dat zelfs eenvoudige knippersignalen voor een bocht het risico op reisziekte kunnen helpen verminderen. Zou het dus voldoende zijn om de passagiers via een display visuele informatie te geven om het probleem op te lossen? Wetenschappers rond Prof. Bülthoff hebben deze mogelijkheid nu onderzocht.
De onderzoekers vroegen vrijwilligers om plaats te nemen in een rijsimulator. De deelnemers werden vervolgens overgebracht naar een virtueel voertuig door middel van een virtual reality bril, waarin ze optische simulaties van een rijroute kregen. In één versie van het experiment zagen ze ook wolken en lichtpunten bewegen langs de zijkanten en de vloer van het voertuig. Dat was bedoeld om extra optische informatie te geven over versnelling, vertraging en het nemen van bochten.
Ook interessant: de IO-terugblik op mobiliteits-innovaties van 2020
Het resultaat was echter ontnuchterend, zeggen de wetenschappers: “We hebben in onze simulaties geen vermindering van reisziekte waargenomen”, zegt Ksander de Winkel, eerste auteur van het onderzoek, die nu onderzoek doet aan de TU Delft. “In ieder geval was er geen positief effect dat verder ging dan wat kon worden bereikt door gewoon uit het raam te kijken.”
Akoestische signalen en blik naar buiten
De Winkel trekt hieruit twee conclusies. Of wel mensen hebben extra zintuiglijke informatie nodig over de route, die ook andere zintuigen omvat, zoals akoestische signalen of veranderde trillingen. “Of we moeten de mogelijkheid overwegen dat de vorige aannames over de oorsprong van wagenziekte onvolledig zijn, en dat de misselijkheid te wijten is aan andere oorzaken.”
Daarnaast zegt Bülthoff dat we ervoor moeten zorgen dat autonome voertuigen zich zo stil mogelijk dienen te bewegen in het wegverkeer. “Politici werken vaak in een rijdende auto. Maar ze hebben meestal uitzonderlijk goed getrainde chauffeurs, met een zeer anticiperende en dus zeer rustige rijstijl. Bovendien moet er bij de ontwikkeling van autonome voertuigen altijd voldoende zicht naar buiten zijn. Vooral in de rijrichting. “En als je dan, in plaats van de snelweg te nemen, een bochtige weg neemt, moeten mensen die gevoelig zijn voor wagenziekte, waarschijnlijk nog steeds hun werk neerleggen en door de voorruit naar de weg kijken.”
Foto: Kijkje door de VR-bril, © Ksander de Winkel, Max-Planck-Institut für biologische Kybernetik
Als je dit artikel leuk vindt, lees dan ook:
