Binnenkort neem ik na 18 jaar afscheid als bestuurder van Stichting Landgoed Kasteel Geldrop. Ik werd daar ooit gevraagd om de complexe restauratie en nieuwbouw te begeleiden en ben er daarna met veel plezier nog jaren gebleven.
Het is dan ook een buitengewoon interessante en veelzijdige vrijwilligersjob om deze historische buitenplaats in het hart van het dorp te begeleiden tijdens de transformatie naar een modern onafhankelijk landgoed.
Een landgoed moet continu innoveren anders blijft het simpelweg niet bestaan. De gewortelde oude structuren moeten telkens opnieuw gevuld worden met nieuw gebruik en programmering. Daarbij is het eigenaarschap zoals altijd in de gebouwde omgeving een heel belangrijk gegeven. Van het Heerlijk recht naar een Algemeen Nut Beogende Instelling maakt nogal wat uit. Niet zozeer in de verantwoordelijkheid, maar wel in de invulling daarvan.
Hightech suikerindustrie
Zo hebben we wat lang privé en ontoegankelijk was volledig opengesteld, zodat een ieder langs het water kan flaneren in de mythische landschapstuin. Brabantse beken zijn een godsgeschenk. Ook kan iedereen nu op een zomeravond genieten van een buitenfilm op het eeuwenoude gazon geflankeerd door de hoogste boom van Zuid Nederland die daar geplant is dankzij de rijkelijk vloeiende baten uit de koloniale high-tech suikerindustrie. Ja, high-tech was altijd al een lucratieve uitvinding.
Er kwam ook een kinderboerderij die inmiddels tevens functioneert als sociaal vangnet, een zintuigentuin en een voedselbos. We maakten culinaire voorzieningen grenzend aan tuinen en landschapspark. Al snel bleek dat toerisme alleen onvoldoende is voor commercieel draagvlak. Dus verhuren en verpachten we gebouwen en organiseren we concerten en kunsttentoonstellingen en spelen we gastheer voor conferenties.
We sorteren voor op nieuwe economische mogelijkheden met energieopwekking uit wetlands en het kweken van paddestoelen in onze bossen. Alles is zoveel mogelijk laagdrempelig en allemaal ten nutte van de gemeenschap. Mede mogelijk gemaakt door een schare aan gemotiveerde vrijwilligers. Bij de werving daarvan hoorde ik soms wel eens: Ik ga dat vrijwilligerswerk niet doen, want ik ben professional. ‘Dat is geen bezwaar, dat zijn we hier allemaal’, was dan mijn antwoord.
Landgoed als campus
Een landgoed is ook uitermate geschikt om stedenbouw te bedrijven vanuit het landschap. En dus het landschap te gebruiken als ruimtelijke drager. In Geldrop zijn we nog midden in dat proces waarin we het karakter van het landgoed met zijn combinaties van functies verder willen aanvullen en doorzetten in het centrum, waarmee het centrumgebied van samenhang wordt voorzien en de o zo belangrijke identiteit van het dorp als geheel wordt versterkt .
Als je communities wil maken moet je ook de omgeving maken waarmee ze zichzelf kunnen identificeren. Een landgoed als Brainportcampus, een groene leer-, werk- en recreatie-oase in het hart van je dorp, wie wil dat nu niet?
Zoals u ziet is in een landgoed de integraliteit ingebakken Het bevat een boeiende combinatie van allerlei functies ingebed in economie, cultuur en landschap. Het bestaat al eeuwen in symbiose met zijn omgeving en opereert haast als vanzelfsprekend op de lange termijn. In telkens wisselende omstandigheden. Een intelligent systeem van samenhang en integraal beheer, dat over generaties heen denkt in termen van rentmeesterschap. Waarbij de kenmerken en identiteit van een gebied centraal staan. Zodat iedereen er zich gemakkelijk mee kan identificeren. Het is eigenlijk een rolmodel hoe om te gaan met hedendaagse opgaven zoals inclusiviteit, klimaatverandering en circulariteit.
Over deze column
In een wekelijkse column, afwisselend geschreven door Eveline van Zeeland, Eugène Franken, Helen Kardan, Katleen Gabriels, Carina Weijma, Bernd Maier-Leppla en Colinda de Beer probeert Innovation Origins te achterhalen hoe de toekomst eruit zal zien. Deze columnisten, soms aangevuld met gastbloggers, werken allemaal op hun eigen manier aan oplossingen voor de problemen van deze tijd. Morgen zal het dus goed zijn. Hier zijn alle voorgaande afleveringen.
