Een tekort van netto 14,5 miljoen over 2016, onduidelijkheid over de diepere oorzaken en de vrees dat niets doen zal leiden tot structurele problemen. Wethouder Seuren (financiën) had niet bepaald goed nieuws voor de inwoners van Eindhoven. De jaarrekening ligt momenteel nog ter controle bij de accountant maar nu al is duidelijk dat de traditionele kadernota, waarin de hoofdlijnen en keuzes voor de begroting van komend jaar staan, dit jaar achterwege blijft. Eerst moet exact duidelijk zijn waar de nieuwe tekorten vandaan komen.
Wel is duidelijk dat de oorzaak gezocht moet worden in het sociale domein. Aan uitkeringen, ambulante jeugdzorg en WMO Begeleiding en Beschermd wonen heeft de gemeente in 2016 veel meer geld uitgegeven dan oorspronkelijk was begroot, namelijk totaal 39 miljoen euro. Ongeveer de helft van dit bedrag is opgevangen door het inzetten van het laatste deel van de speciaal ingestelde Reserve Sociaal Domein. In een toelichting voor de gemeenteraad leggen burgemeester en wethouders uit wat er aan de hand is.
“De uitvoering van de sociale regelingen is complex en nog niet op orde”College B&W, Eindhoven
Al met al is het tekort veel hoger dan waar de gemeente eerder rekening mee hield en waarvoor ook al maatregelen waren genomen. Het college voorziet dat ongewijzigd beleid leidt tot structurele tekorten. “Daarom wordt er nu gewerkt aan een nadere analyse van de onderliggende oorzaken”, aldus Seuren in een toelichting. “Op basis daarvan neemt het college direct maatregelen waar dat kan en komt het met oplossingsrichtingen en voorstellen voor financiële dekking.”
In plaats van de kadernota wil het college eind juni een commissienotitie aan de gemeenteraad voorleggen met daarin de uitkomsten van de analyse en de uitgangspunten van het college voor andere uitdagingen en wensen en de totale begroting. In september moet er op die manier toch een sluitende begroting voor 2018 op tafel kunnen komen.
In de toelichting geeft het college aan dat er bewust voor is gekozen de decentralisatie van de zorg niet ten koste te laten gaan van de inwoners met een zorgbehoefte:
Net als andere gemeenten heeft Eindhoven te maken met de (deels) negatieve financiële gevolgen van de decentralisaties in het Sociaal Domein. De gemeente calculeerde 2015 en 2016 in als overgangsjaren en reserveerde ook een bedrag van 25 miljoen om mogelijke tegenvallers op te vangen. Het was een bewuste keuze om burgers die zorg nodig hebben, deze zorg niet te onthouden. In 2016 hebben mensen die dat nodig hadden ondersteuning gekregen op het terrein van armoederegelingen, schuldhulpverlening, uitkeringen, ambulante jeugdhulp, begeleiding en beschermd wonen. De professionals in de eerste lijn (stichting WIJeindhoven) hebben veel burgers bereikt.
Uiteindelijk bleken er in 2016 meer mensen te zijn die recht hadden op een uitkering, zorgde de nieuwe aanpak via WIJeindhoven nog niet voor een verschuiving van tweedelijns naar basisvoorzieningen – die wel was verwacht – en was de uitvoering van de sociale regelingen complex en nog niet op orde, ook door de nieuwe manier van samenwerking.