Het klimaat, de woningcrisis, het stikstofbeleid: met de verkiezingen in aantocht staat Nederland op het punt zijn stem te laten horen over cruciale onderwerpen. Desondanks wordt een ander prangend vraagstuk, digitalisering, nog onvoldoende weerspiegeld in de reguliere stemhulpen. De Technologie Kieswijzer brengt hier verandering in.
- In reguliere kieswijzers wordt weinig aandacht besteed aan digitalisering.
- De Technologie Kieswijzer is daar specifiek op gefocust.
- Uit de voorlopige resultaten komt naar voren dat Nederland veel kritiek heeft op big tech
In een gesprek over de tussentijdse resultaten met Rudy van Belkom, de oprichter van deze kieswijzer, komt een opvallende trend naar voren: Nederlanders hebben in vergelijking met 2021 een kritischere blik gekregen op het gebruik van technologie in de samenleving.
De Technologie Kieswijzer
De Technologie Kieswijzer, ontwikkeld door Stichting Toekomstbeeld der Techniek (STT), geeft inzicht in verschillende thema’s, zoals hoe politieke partijen denken over zaken als fake news, privacy en de macht van big tech-bedrijven. De kieswijzer presenteert per thema vijf mogelijke oplossingen. Om tot deze oplossingen te komen, zijn verschillende stappen doorlopen. Er is gekeken naar partijprogramma’s en onderzoeken van andere kennisinstellingen, evenals naar de publieke opinie. Deze bevindingen zijn vervolgens voorgelegd aan de deelnemende politieke partijen. Zij hebben het standpunt dat ze vertegenwoordigen geselecteerd en hier een toelichting op gegeven.
Kritisch jegens big tech
Een gedetailleerde analyse van de resultaten zal pas plaatsvinden na de verkiezingen. Desalniettemin kan Van Belkom, directeur van Stichting Toekomstbeeld der Techniek, al ingaan op opvallende trends die uit de huidige cijfers naar voren komen. Momenteel hebben ongeveer 10.000 mensen de kieswijzer geraadpleegd.
In vergelijking met 2021 zijn zowel burgers als politieke partijen kritischer geworden ten aanzien van de impact van technologie op de samenleving. Deze kritische houding komt tot uiting in verschillende thema’s, zoals de handel in persoonsgegevens en de inzet van algoritmen door de overheid.
“Ik vermoed dat de toeslagenaffaire hier een rol in heeft gespeeld. Het is duidelijk geworden dat de inzet van algoritmen schadelijke effecten kan hebben voor kwetsbare groepen.”
Per post
Dat partijen kritischer zijn, blijkt eveneens uit het onderwerp digitale inclusie. Van Belkom: “Er is meer aandacht voor de vraag hoe we ervoor kunnen zorgen dat zoveel mogelijk mensen kunnen deelnemen aan een digitale samenleving. In vergelijking met 2021 geven meer partijen nu aan dat de overheid bereikbaar moet blijven per post en telefoon. Ze vinden dat digitalisering niet als een opzichzelfstaand doel moet worden beschouwd.”
Datacenters
Het kritische sentiment jegens big tech wordt ook weerspiegeld in de discussie over de bouw van datacenters, zowel bij burgers als politieke partijen. “Het meest gekozen antwoord is dat de bouw van datacenters beter moet worden afgestemd op de behoeften van Nederland, of dat er Europese alternatieven moeten komen. Er zijn diverse antwoordmogelijkheden waarin wordt gepleit voor energieneutrale datacenters of zelfs voor het stopzetten ervan vanwege het gebruik van stroom en water. Desondanks overheerst het standpunt om de bouw van datacenters af te stemmen op Nederlandse behoeften. Het voornaamste argument hierachter lijkt te zijn dat er een alternatief moet komen voor big tech, eerder dan dat de keuze milieubewust is.”
Minister van Digitale Zaken
Ook zijn er verschillen te bekennen tussen partijen en burgers. Zo pleiten steeds meer burgers voor het optuigen van een Ministerie van Digitale Zaken, terwijl diverse politieke partijen stellen dat alle ministeries moeten digitaliseren.
Onvolwassen onderwerp
Tot slot merkt Van Belkom op dat er binnen politieke partijen vaak een constructieve visie ontbreekt als het gaat om technologie. “Het is een onvolwassen onderwerp. Het klimaat, bijvoorbeeld, is duidelijk gekaderd, en wordt vaak geassocieerd met linkse partijen.” Echter, met digitalisering is dat anders. Daardoor kan het voorkomen dat je normaal gesproken een linkse stemmer bent, maar dat een rechtse partij naar voren komt uit onze kieswijzer.’
Van Belkom hoopt dat de Technologie Kieswijzer meer politieke partijen aanmoedigt om kleur te bekennen als het gaat om technologie. “Het zou mooi zijn als we over twaalf jaar deze aparte stemwijzer niet meer nodig hebben omdat reguliere stemhulpen dan duidelijke standpunten van partijen over digitalisering bevatten.”
Als je dit artikel leuk vindt, lees dan ook:
