© Technische Hochschule Ostwestfalen-Lippe
Author profile picture

Denk je gezond een stukje fruit te eten, zit je vervolgens uren op de wc. Omdat er dus toch een norovirus op je aardbei bleek te zitten. Deze bioboosdoeners houden soms complete scholen, ziekenhuizen of bejaardentehuizen in hun greep. In het ergste geval kan een besmetting met norovirussen zelfs fataal zijn.

Ze zijn moeilijk te bestrijden en overleven temperaturen tussen -150 °C en +200 °C. Ze hebben niet eens een mens als gastheer nodig. Ze kunnen overleven op oppervlakken zoals deurklinken, keukenbladen of voedsel. Zelfs langer dan een week. Een groep onderzoekers onder leiding van Prof. Dr. Barbara Becker van de Technische Universiteit Oost-Westfalen-Lippe in Lemgo heeft uitgevonden dat als je voedsel behandelt met vernevelde waterstofperoxide, het norovirus kan worden uitgeschakeld.

Het is op dit moment nog steeds moeilijk om besmettingen volledig te voorkomen. Per jaar krijgen in Nederland zeker een half miljoen mensen klachten door dit virus. Bestrijding met behulp van waterstofperoxide moet daar verandering in brengen. Wetenschappers zien deze nieuwe techniek die de kwaliteit van de producten niet schaadt en de veiligheid verhoogt, als veelbelovend.

© DIOP GmbH & Co. KG, Rosbach v. d. Höhe

H2O2 al langer in gebruik bij steriliseren en desinfectie

Waterstofperoxide wordt al langer gebruikt om oppervlakken te steriliseren en verpakkingen te desinfecteren, Het vervalt namelijk snel tot zijn componenten water en zuurstof. Bij de na-oogstbehandeling van groenten en fruit wordt het al enige tijd gebruikt als additief in zogenaamde wasbaden waarin het fruit wordt gereinigd.

Drukgevoelige producten zoals aardbeien of frambozen zijn echter niet geschikt voor zo’n reiniging. Voor dit soort voedsel hebben de onderzoekers nu de nieuwe methode van verneveling van koude waterstofperoxide gebruikt. Deze methode werd tot nu toe vooral gebruikt voor het ontsmetten van ruimtes zoals ziekenhuizen of dierenstallen. Hierbij wordt een H2O2-oplossing bij kamertemperatuur via speciale sproeikoppen zonder condensatie omgezet in zeer fijne dampen (microaërosols).

In hun experimenten hebben de wetenschappers appels, bosbessen, komkommers, aardbeien en frambozen, d.w.z. producten met verschillende oppervlaktekenmerken, besmet met het murine norovirus (MNV) als modelvirus. Vervolgens hebben ze het voedsel besproeid met twee verschillende vernevelingssystemen, waarbij de vruchten gedurende 60 minuten werden behandeld met H2O2. De resultaten van het onderzoek toonden aan dat norovirussen op groenten en fruit goed kunnen worden geïnactiveerd met koud gespoten waterstofperoxide.

Minder effect op ruwe oppervlakken

Er deed zich wel een probleem voor. Op gladde oppervlakken zoals roestvrij staal, appels en bosbessen werden murine norovirussen goed geïnactiveerd. Bij fruit met ruwe oppervlakken was het percentage lager; met name bij aardbeien. Appels, bosbessen, komkommers en aardbeien veranderden niet van vorm door de behandeling. Daarvan was wel sprake bij frambozen. Residuen van H2O2 werden op geen van de behandelde producten ontdekt.

 

Appels, komkommers, bosbessen en aardbeien besmet met norovirussen in een experimentele opstelling op multiwell platen. © Technische Universiteit Oost-Westfalen-Lippe

Verder onderzoek met combinaties van chemische en fysische processen

Komkommers en aardbeien werden vervolgens ook 240 minuten lang behandeld om te testen of een langere contacttijd de inactivering van norovirussen verhoogde. In het geval van komkommers steeg het inactiveringspercentage aanzienlijk, terwijl voor aardbeien de verminderingspercentages sterk uiteenliepen. Echter, komkommers en aardbeien vertoonden na een behandeling van 240 minuten duidelijk zichtbare veranderingen.

Hoewel uit de resultaten van de onderzoeken blijkt dat koude verneveling met waterstofperoxide een effect heeft, zouden zelfs op producten met ruwe oppervlakken nog hogere inactiveringssnelheden moeten worden bereikt voordat het proces op grote schaal zou kunnen worden toegepast, aldus de wetenschappers. Hiertoe zal in een vervolgproject in samenwerking met de Universiteit van Leipzig worden onderzocht of norovirussen op zacht fruit “betrouwbaar kunnen worden geïnactiveerd door een gecombineerde toepassing van geselecteerde chemische en fysische processen”.