[Update] De basis van een inmiddels zo’n tachtig jaar oud vaccin tegen gele koorts lijkt – in aangepaste vorm – ook te werken tegen Covid-19. Virologen van het Rega Instituut aan de KU Leuven hebben met dit vaccin goede resultaten geboekt bij tests op hamsters.
De Belgische onderzoekers beginnen aan het einde van dit jaar de eerste klinische tests.
Virus na vaccinatie nauwelijks aantoonbaar
Het team onder leiding van professor Johan Neyts en dr. Kai Dallmeier startte in januari met de ontwikkeling van acht varianten van een vaccin tegen het nieuwe coronavirus. Uit de proeven is één kandidaat-vaccin naar voren gekomen dat bijzonder goed blijkt te werken bij hamsters. Na toediening van dit vaccin was het virus niet of nauwelijks nog detecteerbaar in de longen van de hamsters.
Eén dosis biedt al bescherming
“Bij de hamsters die het kandidaat-vaccin kregen, zagen we tot wel een half miljoen keer minder virus dan bij de hamsters uit de controlegroepen. De dieren bleven ook gespaard van een longinfectie. De longen van de proefdieren uit de controlegroepen waren daarentegen wel duidelijk aangetast”, legt Neyts uit. Bovendien bleek dat zelfs één dosis van het kandidaat-vaccin voldoende was om bescherming te bieden tegen de infectie. Bij meerdere dieren gebeurde dit bovendien al binnen de tien dagen na de vaccinatie.
Het kandidaat-vaccin is gemaakt op basis van het bestaande vaccin tegen gele koorts en kan in de proefdieren dus immuniteit tegen Covid-19 en tegen gele koorts opwekken. In het gelekoortsvaccin werd een stukje van de genetische code van het SARS-CoV-2-virus geplakt. Het team gebruikte dit platform al eerder om kandidaat-vaccins tegen ebola, zika en hondsdolheid te maken.
‘Effectiviteit gelekoortsvaccin meer dan eens bewezen’
“Het gelekoortsvaccin heeft zijn effectiviteit al meer dan eens bewezen”, licht Neyts toe. “Het wordt al zo’n tachtig jaar gebruikt en in die periode zijn er al bijna 800 miljoen mensen mee gevaccineerd. Eén dosis van het vaccin resulteert in levenslange bescherming tegen gele koorts. Van de meer dan 160 vaccins die in ontwikkeling zijn tegen Covid-19, zijn wij de enige die gele koorts als basis gebruiken.”
“Om van de acht prototype-vaccins het krachtigste te selecteren, hebben we niet enkel getest welk prototype het meeste antistoffen opwekt bij de hamsters, maar ook welke de beste bescherming bieden tegen infectie. Hierdoor hebben we meer kans op een succesvolle kandidaat”, aldus professor Neyts. “Enkel door een infectiemodel te gebruiken, kun je te weten komen of één of meerdere dosissen nodig zijn en hoe snel na vaccinatie er voldoende werkzaamheid is.”
Het kandidaat-vaccin zet het lichaam aan om antistoffen te maken tegen de uitsteeksels van het coronavirus, waardoor het virus zich niet meer aan gezonde cellen kan hechten.
Op zoek naar productiepartners
Omdat een experimenteel vaccin uit een onderzoekslaboratorium niet zomaar aan mensen mag worden toegediend, moet een gespecialiseerd bedrijf dat daarvoor geaccrediteerd is, het kandidaat-vaccin nu produceren. Dat gebeurt volgens de strengste kwaliteitsnormen.” Het team is momenteel in gesprek met productiepartners.
“Als alles verder goed blijft lopen, denken we tegen de winter te beginnen met de eerste klinische studies op mensen”, zegt Kai Dallmeier, die het vaccinteam aanstuurt. “Normaal duurt het minstens tien jaar om een vaccin te ontwikkelen. We werkten dus aan een razendsnel tempo. En we zijn niet alleen: wereldwijd zijn vele vaccins in ontwikkeling. Dat is een goede zaak, want in dit stadium is het belangrijk om op verschillende paarden te wedden.”
In een eerdere versie van dit bericht werd de suggestie gewekt dat het bij het vaccin dat nu wordt getest, gaat om het tachtig jaar oude gelekoortsvaccin. Dit is onjuist. Het gaat om een vaccin op basis van het oude vaccin.
