Amsterdam en Rotterdam promoten zichzelf als de meest innovatieve steden van de Randstad. Maar in Utrecht blijkt een van de beste acceleratoromgevingen voor start-ups ter wereld te zitten. Innovation Origins ging op onderzoek uit en vroeg de directeur van StartupUtrecht, Heerd Jan Hoogeveen, in de Jaarbeurs Innovation Mile – waar ook start-ups zitten – hoe hij het start-up klimaat probeert te verbeteren.
Wie is Heerd Jan Hoogeveen?
„Ik ben de directeur van StartupUtrecht zoals dat dan formeel heet. Voorheen werkte ik bij de Economic Board Utrecht. Daar was ik verantwoordelijk voor het domein diensteninnovatie.”
Moet je dan denken aan innovatie die zich afspeelt binnen de stad Utrecht?
„Nee. We hebben het altijd over innovatie in de regio Utrecht. We zijn betrokken bij ondernemers in de provincie, maar ook nog wel daar buiten. Hilversum bijvoorbeeld doet ook vaak met ons mee. Vanuit het perspectief van ondernemers gedacht zijn bestuurlijke grenzen niet zo relevant. Die hebben daar niet zo veel mee te maken. In Utrecht verdienen we ons geld in de Randstad. En in Eindhoven. Daarom moet je over grenzen heen denken. Door mijn werk voor de Economic Board ben ik vanaf het begin betrokken geweest bij StartupUtrecht. Anderhalf jaar geleden werd ik gevraagd om over te stappen van de Economic Board Utrecht naar StartupUtrecht.”
Wat is StartupUtrecht?
„StartupUtrecht is een stichting: een samenwerkingsverband waarin partijen samenwerken om het klimaat voor start-ups en scale-ups te verbeteren. Dan moet je denken aan een incubator als UtrechtInc, of een venture builder zoals Holland Startup of Dutch Game Garden. Zij hebben gezegd: dat het start-upklimaat in Utrecht goed is, is voor ons van belang. Dat kan je niet in je eentje realiseren en daarom moeten we samenwerken. Zo is StartupUtrecht ontstaan.”
Hebben jullie ook werknemers?
„Ja, eentje. Dat ben ik.”
De enige? Dus jij bent een spin in het web om start-ups in Utrecht te helpen?
„Ja. Ik probeer start-ups en andere partijen met elkaar te verbinden en ze te verleiden om samen te werken op bepaalde vlakken. We hebben gezegd: we moeten ons start-upklimaat verbeteren. Dat doe je door je te focussen op problemen van start-ups. Dan moet je denken aan toegang tot kapitaal, toegang tot corporates of launching customers en toegang tot talent. Dat zijn de belangrijkste drie issues waar ze mee te maken en daar probeer ik dan iets op te bedenken. Je hebt bijvoorbeeld het business angels netwerk waar start-ups eens in de drie of vier maanden kunnen pitchen. We organiseren elke maand een meet up voor start-ups zodat ze elkaar ontmoeten, en informatie krijgen waar ze iets aan hebben voor hun bedrijf. Dat soort dingen.”
Hoe ziet het start-up klimaat van Utrecht eruit?
„Ik denk dat we sterk zijn in start-ups op het gebied van gezondheid en technologie. Life science en health. Dat soort start-ups. En we zijn sterk in games. Een verdieping hier beneden zit Dutch Game Garden. Dat is een onderscheidend element. En we zijn sterk in ‘EdTech’. Dat zijn technologische toepassingen in onderwijs en HR.”
Hoe komt het dat Utrecht zo sterk is in die sectoren zoals games en educatie?
„Dat heeft te maken met de onderwijsinstellingen die hier zitten. Die games start-ups zie je hier vooral komen omdat de Hoge School voor de Kunsten hier zit met een gameopleiding. De studenten die daar een opleiding volgen en willen ondernemen blijven vaak in Utrecht. Voor wat betreft start-ups in gezondheidstechnologie: we hebben hier in Utrecht het grootste academische ziekenhuis van Nederland. We hebben een groot life science cluster: de medische faculteit, de Diergeneeskunde faculteit. Dat is het grootste science park van Europa. We vertellen dat eigenlijk nooit. Daar komen ook al die health en life science start ups vandaan. We hebben hier de grootste Hogeschool van Nederland en een universiteit die ook heel erg bezig is met onderwijsinnovatie. Daar krijg je dit type start-ups van.”
Komt die onderwijsinnovatie van de faculteit pedagogiek?
„Nee, het is een samenwerking tussen diverse faculteiten.”
Is het bekend hoeveel start-ups er hier in de regio zitten?
„Start-ups die nog op de zolderkamer zitten zie je moeilijk. Dus een exact aantal is er niet. Daarbij hanteert niet iedereen dezelfde definitie van wat een start-up is. Maar ik schat in dat we hier tussen de 300 en 400 start ups hebben.”
Zijn er nog andere factoren naast de kennisbasis die bepalen of het ecosysteem voor start-ups goed is?
„Ik denk dat overheden een belangrijke rol spelen door launching customer te zijn en door subsidie te leveren aan initiatieven als StartupUtrecht en Incubator. Ik vind dat zij relatief weinig krijgen. In Amsterdam besloot de gemeenteraad unaniem om 1 miljoen euro per jaar in StartupAmsterdam te steken. Hier is dat significant minder.”
Hoeveel is dat dan in Utrecht?
„StartupUtrecht krijgt ongeveer 90.000 euro per jaar. Dat is nog geen 10 procent van wat Amsterdam krijgt en de helft van het bedrag dat de gemeente Groningen in start-ups investeert.”
Wat is nog meer belangrijk voor het ecosysteem voor start-ups?
„Grote bedrijven. Die hebben niet alleen een belangrijke rol als financier. Maar ook als launching customer. Zij hebben ook vraagstukken die opgelost moeten worden. Daarvoor moeten ze het aandurven om start ups uit te dagen. Ze moeten er bij aanbestedingen rekening mee houden dat start ups ook kansen moeten krijgen. Dat is vaak nog ingewikkeld. Om grote bedrijven en organisaties te verleiden om met start ups, die nog klein zijn en vaak een hele andere cultuur hebben, samen te gaan werken.”
Wat kan nog meer beter in het ecosysteem voor start-ups in de regio Utrecht?
„Een probleem dat geldt voor heel Nederland is dat de investeerders risico mijden. Als je dat vergelijkt met investeerders in de VS, zie je dat zij veel makkelijker investeren op basis van een goed idee van een goed persoon. In Nederland zeggen investeerders: we investeren als je een klant hebt. Dat is ook een belangrijk moment om te investeren. Maar ik zou ook graag zien dat een investeerder naast de founder gaat staan als hij nog in de ideefase zit.”
Wat ga jij daar aan doen als directeur van StartupUtrecht?
„Persoonlijk kan ik daar niet veel aan doen. Maar we praten daar wel over met de Nederlandse start-up organisatie Techleap, dat prins Constantijn leidt. En ik zeg wel eens tegen investeerders: wanneer gaan jullie nu iets met early stage start-ups doen? Maar dat blijkt toch erg moeilijk te zijn. Daarin investeren past niet in hun risicoprofiel.”
Gaat er nog meer niet goed of was dit het?
„Nog één dingetje. We hebben echt mooie start-ups hier en mooie initiatieven zoals UtrechtInc. Dat is een incubator die in de top 10 van de wereld staat van de universitaire incubators. Dat is geweldig. Ze leveren kantoorruimte en een programma waardoor start-ups gestimuleerd worden naar klanten toe te gaan, waar ze dingen kunnen leren van anderen en van elkaar. Ze worden geschoold in hun ondernemerschap in een hele vroege fase. Je komt binnen als je een idee hebt en je gaat weg als je een klant hebt. Dat helpt echt om beter te worden. Hetzelfde geldt voor Dutch Game Garden als het gaat om start ups die games maken. Maar we vertellen dat verhaal heel slecht in Utrecht. De Utrechtse mentaliteit is dat we niet heel snel trots zijn op wat we in huis hebben en op wat we doen. De Utrechter zegt: nou het kan allemaal nog wel wat beter. Dus het is moeilijk om dat verhaal te vertellen. We zijn soms wat te zelfkritisch. Als je naar Amsterdam gaat, dan zie je dat de mensen daar minder moeite mee hebben.”
Maar wat maakt het uit?
„Als we ons verhaal beter vertellen, zouden mensen het belang van start-ups beter begrijpen en er in investeren, waardoor er weer nieuwe start-ups komen. Bedrijven komen dan vaker langs. Dat helpt wel.”
Wat gaat er juist wel goed?
„We hebben die incubator, UtrechtInc. Maar daarna kwam de vraag waar bedrijven die daar klaar zijn dan naartoe moeten. Sinds twee jaar hebben we een gebouw waar die doorgroeiende start-ups kunnen zitten. Dat is Dotslash. Daar zitten ze allemaal bij elkaar. Het zit aan de Europalaan, tegenover de Woonboulevard en vlakbij de A12. Daar zitten er nu ruim dertig. Het is een gebouwencomplex met meerdere grote panden. Ze zijn nu bezig om een paar van die andere panden ook te vullen met doorgroeiende start ups.”
Als je dit artikel leuk vindt, lees dan ook:
