Utrecht: ‘Doe maar gewoon, dan doe je al gek genoeg’

Als er één categorie bedrijven verantwoordelijk is voor innovatie in Nederland, dan zijn het wel de startups. Omdat Innovation Origins altijd op zoek is naar relevante innovaties is er alle reden het complete Nederlandse startup-ecosysteem een keer goed in beeld te brengen. Op basis van datasets van StartupDelta zijn we bij alle provincies langs gegaan. In 14 afleveringen, gepubliceerd tussen 24 december 2018 en 7 januari 2019, geven we een overzicht van het startup-ecosysteem in Nederland. De serie is gemaakt door de journalisten van coöperatie PitchProducties, in opdracht van Innovation Origins. Vandaag: Utrecht. Lees hier de andere afleveringen van deze serie (voor zover reeds gepubliceerd).

Health, enterprise software en fintech. Het zijn wellicht niet de meest sexy markten, maar in Utrecht gebeurt er een hoop op deze gebieden. Ze voeren de top drie aan van sectoren waarmee Utrechtse startups zich bezighouden. Het past bij de regionale ondernemersmentaliteit, volgens Herman van den Berg van startupincubator UtrechtInc. “De typische startups hier hebben veel met het puur Hollandse ‘Doe maar gewoon, dan doe je al gek genoeg’.”

Utrecht heeft een goed startupklimaat. Dat blijkt ook uit onderzoek van de Universiteit Utrecht, dat afgelopen zomer gepubliceerd werd. De provincie staat op de zevende plaats in de EE index. Dat is de Entrepreneurial Ecosystem Index, een optelsom van elementen en randvoorwaarden die het ecosysteem voor ondernemerschap bepalen.

Met het goede klimaat dat Utrecht biedt, richten de Utrechtse startups zich toch voornamelijk op drie sectoren. Daar zijn volgens Van den Berg een aantal redenen voor te noemen. “Het zijn alle drie grote, langzame markten met veel logge spelers”, legt hij uit. “Startups kunnen in dat soort markten juist goed inspelen op niches door te vernieuwen.” Daarnaast zijn juist dat de sectoren waar ook geld te verdienen valt, volgens Van den Berg.

Utrecht Science Park

Hoewel enerzijds de Hollandse ondernemersmentaliteit de focus op de drie sectoren verklaart, spelen er ook nog andere zaken mee. “In de stad Utrecht zijn er bijzonder veel hogeropgeleiden, mede door de aanwezigheid van de universiteit en het academische ziekenhuis”, legt Van den Berg uit. Daarnaast heeft Utrecht een gedeelde campus met Bilthoven, het Utrecht Science Park (USP). Het USP richt zijn pijlen in het bijzonder op de life sciences en op gezondheidszorg: algemene, maar grote sectoren waar veel vernieuwing mogelijk is.

Op het USP komen een aantal factoren samen: de universiteit, de hogeschool, de verschillende ziekenhuizen, zoals het UMC Utrecht, het Wilhelmina Kinderziekenhuis en het Prinses Máximacentrum, maar daarnaast ook de vestiging van allerlei bedrijven en instanties, zoals Danone Nutricia Research en het RIVM. Ook de incubator UtrechtInc zit op de Uithof en weet daarom vaak een brug te slaan tussen wetenschap en ondernemerschap.

De startup Tekster is daar een illustratie van. Tekster is een lesmethode voor schrijfvaardigheid die in eerste instantie in een onderzoekssetting is ontwikkeld. Toen basisscholen vroegen of de lesmethode ook te koop was, ging het balletje rollen, vertelt Monica Koster, één van de onderzoekers die Tekster hebben opgericht. “Een bedrijf starten vanuit de wetenschap was echt pionieren”, vertelt Koster. Impact hebben als onderzoeker is leuk, maar tegen geld verdienen aan je onderzoek wordt vreemd aangekeken. “Dat doe je niet, dat hoort niet”, legt Koster uit. Met een incubator als UtrechtInc werd de link tussen wetenschap en ondernemen dan toch gelegd.

Daarnaast is er nog een heel praktisch voordeel aan ondernemen in Utrecht, vertelt Koster. “Utrecht ligt zo prachtig centraal. Dat is altijd handig als je afspreekt met mensen uit alle windstreken.”

Tiemen Roest, medeoprichter van Ikify, beaamt het belang van de geografische ligging. Ikify is een platform dat zich richt op de psychische gezondheid van werkende moeders en won afgelopen jaar de tweede prijs bij de Avicenna Healthcare Hackathon. Het bedrijf is gevestigd in het Maliekwartier in Utrecht, op fietsafstand van Utrecht Science Park. “Dat het UMCU, de universiteit en allerlei bedrijven zo dichtbij zitten, gaat ook voor ons zijn vruchten afwerpen”, legt Roest uit. “Maar op dit moment, in de startfase van ons bedrijf, hebben we nog veel meer aan het kleinere ecosysteem van onze venture builder Holland Startup.”

Cultuur

Zou het niet ook juist een nadeel kunnen zijn om omringd te zijn door allerlei bedrijven die in dezelfde vijver vissen als jijzelf? Volgens Roest niet. “Voor mij is het juist het gave van die startup-wereld dat iedereen heel open is naar elkaar. We hebben elkaar juist nodig.”

De uitdagingen die je dan wel tegenkomt in de regio Utrecht hebben, gek genoeg, ook te maken met de ligging. Hoewel Utrecht als centrale regio in Nederland een hele hoop (praktische) voordelen met zich meebrengt, kan het ook moeilijkheden geven. Zo kan Utrecht voor een deel meeprofiteren van het internationale succes van Amsterdam, maar mag Utrecht ook wel eens uit de schaduw stappen en zichzelf wat meer profileren. “Het zit niet echt in onze Nederlandse cultuur om trots te zijn op wat we maken. Amsterdam staat internationaal echt op de kaart. Hoewel we in Utrecht hartstikke veel succesvolle startups hebben, bereiken die succesverhalen het buitenland niet”, legt Roest uit. “We mogen best wat trotser zijn op wat we doen hier.”