‘De toekomst is niet meer wat ie geweest is’, zei ooit de legendarische Amerikaanse baseballer Yogi Berra. Aan die Cruijffiaanse uitspraak ontleent ir. Jan Mengelers – voorzitter van het College van Bestuur van de TU/e – de titel voor zijn lezing op donderdag 15 oktober bij het Academisch Genootschap Eindhoven, over de technologische ontwikkelingen die ons dagelijkse leven ingrijpend gaan veranderen. Zo ingrijpend zelfs dat we er ‘dappere leiders voor nodig hebben’, aldus Mengelers. Zie daar dan ook de belangrijke rol die voor de Brainport regio is weggelegd.
Onderstaand interview is een bijdrage van het Academisch Genootschap Eindhoven. Meer info onderaan dit artikel.
De wereld staat aan de vooravond van een aantal grote maatschappelijke vraagstukken, ofwel grand challenges, zoals het politieke jargon luidt. Enkele van die vraagstukken snijdt Mengelers aan in zijn lezing. In vogelvlucht weliswaar, want het idee is dat zijn betoog als smaakmaker geldt voor verdere uitdieping tijdens de opvolgende lezingen bij het AG onder de noemer ‘A brave new world’. Dat we als wereldbevolking inderdaad dapper moeten zijn, wil Mengelers vooraf wel weggeven. “Er komen disruptive changes, abrupte overgangen, op ons af. Grote veranderingen die niet geleidelijk ontstaan, maar heel snel een feit zijn en waar even zo vooruitstrevende oplossingen voor nodig zijn.”
Bionische Man van Zes Miljoen
Die disruptive changes worden veroorzaakt door bekende ontwikkelingen als schaarste van grondstoffen en de toenemende gezondheid van de mens. “We worden steeds ouder, dankzij nieuwe mogelijkheden die in de toekomst alleen maar geavanceerder worden”, vertelt Mengelers. Hij noemt ‘de mens in hybride vorm’ als spannend voorbeeld: “Ik ben opgegroeid met de bionische Man van Zes Miljoen, die tv-serie uit de jaren zeventig. Ik voorspel dat we in de toekomst ook geavanceerde protheses en levensechte hulpstukken krijgen die ons menselijk vermogen versterken, zoals een exoskelet om extra zware belasting mogelijk te maken.” We leven immers in de ‘wereld van het gezond zijn en vitaal doodgaan’, aldus Mengelers.
Aan de knoppen
Maar die toename brengt ook geopolitieke verschuivingen met zich mee. “Hoe meer mensen, hoe schaarser onze grondstoffen. Op zoek naar meer welvaart zal in 2050 ruim 70% van de wereldbevolking in megasteden wonen. Dat vergt een zeer efficiënte leefbaarheid met betrekking tot zaken als afval, watermanagement en energie”, licht Mengelers toe. “Daarmee barst onder de andere de strijd om zeldzame aardmetalen zoals lithium los. Ruim 97% daarvan is in China te vinden, de rest in Afrika waar China al een flinke vinger in de pap heeft. Het is dus wel duidelijk welk land straks aan de knoppen zit.”
Living lab
Om onze onafhankelijkheid te waarborgen (en de toekomst leefbaar te houden) zijn dus innovatieve technologische ontwikkelingen nodig. En daar komt volgens Mengelers Brainport (en de TU/e) in beeld: “Wij hebben de perfecte experimentele locatie voor dat soort ontwikkelingen, juist omdat we geen massale stad zijn en dus op kleinere schaal als living lab kunnen fungeren. Bijvoorbeeld voor zelfrijdende auto’s als mobiliteitsoplossing, of monitoring bij moderne zorg aan huis, of op het gebied van fotonica als overgang naar het tijdperk van de quantum computer. Brabant heeft alles in huis om de photondelta van de wereld te worden.”
Koene leiders
Wat de president van het bestuur van de TU/e betreft, zouden Brabanders wel wat minder bescheiden mogen worden. “Onze provincie beschikt over een enorme hoeveelheid kennis die naadloos aansluit op die maatschappelijke vraagstukken van de toekomst. Maar het vergt lef om daarin het voortouw te nemen. En met name leiderschap. Waar zijn de grote leiders van deze tijd? We hebben dappere leiders nodig. Wie beschikt over zowel de inhoud als de competenties om ons als gidsregio voor de toekomst op de kaart te zetten? Dat wordt wel de hamvraag denk ik.”
Genoeg om over te praten dus, tijdens de reeks lezingen over A Brave New World bij het Academisch Genootschap Eindhoven. Jan Mengelers trapt die reeks af op donderdag 15 oktober om 12.00 uur. Meer informatie of de mogelijkheid om in te schrijven is te vinden op de website van het AG.
Als je dit artikel leuk vindt, lees dan ook:
