True pricing als kansrijke oplossing voor duurzame mobiliteit

De mobiliteit in Nederland staat voor uitdagende keuzes. Met een toenemende druk op het milieu en de noodzaak voor duurzame ontwikkeling biedt true pricing een manier om de werkelijke kosten en baten van mobiliteit in kaart te brengen en beter te sturen op brede welvaart. Een rapport van Deloitte verkent de mogelijkheden.

Nederlanders zijn graag onderweg, wat essentieel is voor werk, sociale contacten en deelname aan de samenleving. De overheid ondersteunt deze mobiliteit door infrastructuur aan te leggen en openbaar vervoer te subsidiëren. Echter, deze mobiliteit heeft ook negatieve effecten op milieu, leefomgeving en veiligheid. Om verantwoorde keuzes te maken, zowel door de overheid als door individuen, biedt true pricing een waardevol hulpmiddel. Dit instrument kan helpen bij het inzichtelijk maken van de werkelijke kosten en baten van mobiliteitsopties, inclusief de verborgen effecten.

Externe effecten in beprijzing

Mobiliteit vraagt om keuzes: investeren we in spoorwegnetwerken of verkeersveiligheid? Garanderen we een minimum aan mobiliteit voor iedereen, of baseren we onze keuzes op nut? De complexiteit van deze vraagstukken wordt vergroot door de noodzaak om rekening te houden met effecten op natuur, milieu en gezondheid. True pricing biedt een oplossing door externe effecten in de prijsstelling en beleidsuitvoering te integreren. Dit zorgt ervoor dat gebruikers bij hun mobiliteitskeuzes rekening houden met zowel directe als indirecte kosten.

Wat is True Pricing?

True pricing is het berekenen van de echte kosten en baten van een product of dienst, inclusief alle directe, indirecte en verborgen effecten. Dit concept, dat al meer dan honderd jaar geleden door economen werd voorgesteld, richt zich op het balanceren van consumptie, externe effecten en sociale welvaart. Voor mobiliteit betekent dit het internaliseren van externe en infrastructuurkosten, wat niet alleen bijdraagt aan bredere welvaart, maar soms zelfs overheidsuitgaven kan verminderen.

Inzicht en Analyse

Binnen het kader van brede welvaart zien we true pricing als een instrument om welvaartsindicatoren meetbaar, inzichtelijk en vergelijkbaar te maken. Het helpt bij het effectief inrichten van beprijzingsinstrumenten of andere beleidsmaatregelen. Onderzoek naar de infrastructuurkosten en externe kosten van verschillende vervoersmodaliteiten heeft al waardevolle inzichten opgeleverd, hoewel er nog hiaten bestaan, vooral voor kortere, binnenlandse verplaatsingen in Nederland.

Uitdagingen en methodiek

Het berekenen van externe effecten brengt methodologische uitdagingen met zich mee. Bijvoorbeeld, de productie en sloop van voertuigen worden vaak niet meegenomen in berekeningen. Aannames over voertuigtypes en brandstofefficiëntie maken de resultaten kwetsbaar voor kritiek. Bovendien zijn veel kengetallen verouderd, en is de huidige CO2-prijs gebaseerd op ambitieuze klimaattoestellingen die recent zijn aangescherpt.

Vergelijkbaarheid

De diversiteit in visualisatie van true pricing resultaten toont aan dat dit vakgebied volop in ontwikkeling is. De behoefte aan standaardisering neemt toe, zodat resultaten van verschillende keuzes en scenario’s vergelijkbaar worden. Internationale initiatieven zoals de Value Balancing Alliance werken aan methoden om de waarde van bijdragen van bedrijven aan de samenleving, economie en milieu meetbaar en vergelijkbaar te maken. Dit zal ook voor overheden steeds relevanter worden.

Actieve ondersteuning nodig

True pricing lost niet automatisch alle problemen op. Het leidt soms tot uitwijkgedrag naar alternatieven zonder true price. Daarom verdient het instrument ondersteuning en actieve omarming door overheden. Daarnaast is het belangrijk om te blijven inspelen op nieuwe ontwikkelingen, zoals nieuwe brandstoffen en technologieën.

Toekomstige stappen

Nederland is koploper in het kwantificeren van externe effecten, maar kan nog beter sturen op wenselijk beleid. Drie adviezen voor de volgende stappen:

1. Zorg voor meer gekwantificeerde gegevens om waardevolle inzichten te verkrijgen.
2. Maak het overzicht van te kwantificeren kosten en baten zo compleet mogelijk.
3. Accepteer dat inschattingen en aannames onvermijdelijk zijn, en werk met bandbreedtes waar nodig.

Gedrag veranderen

True pricing kan gedrag beïnvloeden door prijsmaatregelen, maar dit vereist maatschappelijk draagvlak. Bijvoorbeeld, een CO2-plafond kan een absoluut doel helpen bereiken, terwijl beloningen voor minder mobiel gedrag kunnen bijdragen aan het verminderen van spitsverkeer. Prioritering van investeringen en een bewuste balans tussen stedelijke verdichting en leefbaarheid zijn eveneens cruciaal.

True pricing helpt bepalen wat we werkelijk van waarde vinden door kosten en baten zichtbaar te maken. Hoewel niet alles in financiële termen kan worden uitgedrukt, biedt het instrument een kader voor effectieve beleidsvorming. Nederland kan een voorbeeld blijven door actief bij te dragen aan de ontwikkeling en toepassing van true pricing.

True pricing biedt een innovatieve manier om mobiliteit duurzamer en rechtvaardiger te maken, wat cruciaal is voor de toekomstige brede welvaart in Nederland.