Snurken belemmert de slaap – vooral die van de partner. Dat klopt, maar als snurkers herhaaldelijk stoppen met ademen, kan het niet alleen storend, maar zelfs gevaarlijk zijn. Op de lange termijn kan deze obstructieve slaapapneu (OSA) schadelijke effecten hebben op verschillende organen van het lichaam. Deze ademhalingspauzes duren meestal tussen de tien seconden en één minuut. Ze tasten niet alleen de stofwisseling aan, maar beschadigen ook de hersenen en leiden tot cardiovasculaire problemen zoals hoge bloeddruk, hartfalen, hartritmestoornissen, diabetes, nierinsufficiëntie en zelfs hartaanvallen. Statistieken tonen aan dat snurkers die last hebben van ademhalingsproblemen drie tot vier keer meer kans hebben om vroegtijdig te sterven.
In een onderzoek onder 5.712 patiënten met slaapapneu hebben onderzoekers onder leiding van Matthew Butler van de Oregon Health and Science University ontdekt dat korte ademonderbrekingen nog gevaarlijker zijn dan langere. De groep met de kortste ademonderbrekingen had een 31 tot 59 procent hogere kans om te sterven in de volgende elf jaar dan die met langere onderbrekingen. De onderzoekers dachten dat de reden voor dit gevolg was dat mensen herhaaldelijk wakker worden omdat ze stoppen met ademen, en dat deze voortdurende slaaponderbrekingen hun gezondheid op lange termijn schaden. Bovendien zouden deze adempauzes het lichaam in de ontsnappings- of gevechtsmodus brengen, wat zowel de hartslag als de bloeddruk verhoogt. Bij mannen komt het het vaakst voor, maar ook bij ouderen, mensen met overgewicht en mensen die roken, alcohol drinken of kalmerende middelen gebruiken.
Tongpacemakers in plaats van ademhalingsmaskers of snurkbeugels
Om deze ademhalingsonderbrekingen te voorkomen, oftewel om te voorkomen dat de spieren van de bovenste luchtwegen verslappen en daardoor ademhalingsstilstand veroorzaken, worden er tot nu toe ademhalingsmaskers of snurkbeugels gebruikt. Deze maatregelen helpen echter niet alle patiënten en sommige patiënten kunnen ze niet verdragen. Wetenschappers van de Friedrich-Alexander-Universiteit Erlangen-Nürnberg hebben nu een tongpacemaker ontwikkeld – een klein apparaatje dat de tongspier stimuleert en de lucht weer laat stromen. De adempauzes worden verkort of helemaal voorkomen.
Chirurgen van de KNO-kliniek – Hoofd- en Halschirurgie van het Universitair Ziekenhuis Erlangen implanteren deze tongpacemakers en de patiënten worden volledig verzorgd door één persoon: van de diagnose tot aan de operatie en nazorg.
“OSA is de meest voorkomende nachtelijke ademhalingsaandoening”, verklaart de leidinggevende arts PD Dr. Maximilian Traxdorf van de Erlangen KNO-kliniek. “Soms kan het helpen om van slaaphouding te veranderen, af te vallen en geen alcohol te drinken voordat je gaat slapen. In milde tot matige gevallen, bijvoorbeeld, kunnen beugels worden gebruikt – ze bewegen de onderkaak naar voren en houden zo de luchtweg open. Maar de gouden standaard in OSA-therapie zijn speciale ademhalingsmaskers.”. Deze CPAP-maskers (continue positieve luchtwegdruk) genereren een continue lichte overdruk en houden zo de luchtwegen vrij. “Ze kunnen echter niet door elke patiënt worden verdragen, zijn niet geschikt voor elke anatomie en brengen ook niet altijd het gewenste succes”, concludeert Dr. Traxdorf.
Tongpacemaker houdt de luchtweg vrij
Bij een matige tot ernstige OSA met 15 tot 65 ademhalingspauzes per uur is ademhalingsstimulatie door een tongpacemaker mogelijk: “Voor het implanteren van een impulsgenerator (pacemaker) in een klein huidzakje onder het sleutelbeen zijn slechts drie kleine incisies in de nek en de borst nodig. Het principe is vergelijkbaar met dat van een hartpacemaker. Een ademsensor in de tongpacemaker meet het ademritme en stuurt een passend signaal naar de impulsgenerator. Deze generator activeert de stimulatie-elektrode op de tongspierzenuw, die op zijn beurt de tongspier stimuleert en zo voorkomt dat de tong en het omliggende spierweefsel in de bovenste luchtwegen terugvallen en deze blokkeren. De luchtweg blijft vrij en de lucht kan zonder onderbreking in- en uitstromen.
De tongpacemaker wordt natuurlijk alleen ‘s nachts gebruikt, nadat de patiënt hem met een kleine afstandsbediening heeft ingeschakeld voordat hij naar bed gaat. Na het opstaan schakelt hij de pacemaker weer uit. De batterij heeft een levensduur van acht tot elf jaar en moet dus met een kleine ingreep worden vervangen. “De tongpacemaker vermindert of voorkomt zelfs ademhalingsonderbrekingen. Dit leidt tot minder snurken, minder wakker worden ‘s nachts en minder vermoeidheid de volgende dag. Ook andere bijwerkingen van OSA worden geminimaliseerd – zoals hoge bloeddruk, hoofdpijn of depressieve gemoedstoestand”, legt Maximilian Traxdorf uit. “In ons slaaplaboratorium adviseren wij patiënten over mogelijke therapieën en of een tongpacemaker geschikt is vanuit het oogpunt van slaapgeneeskunde”.
