Estland heeft het hoogste aantal unicorns – bedrijven met een waardering van een miljard US dollar – per hoofd van de bevolking van heel Europa. Er zijn 7,7 van zulke bedrijven per miljoen inwoners, waaronder Skype en Bolt. De Baltische Republiek wordt wereldwijd erkend als een van de koplopers op het gebied van digitalisering, en hoewel er geen twijfel bestaat over de hoge kwaliteit van start-ups die digitale oplossingen bieden, zijn veel Estse startups ook actief in andere sectoren, zoals circulaire economie en hernieuwbare energie.
- Estland loopt voorop in Europa als het gaat om unicorns en start-ups per hoofd van de bevolking;
- Tijdens de Greentech-week in Tallinn hebben verschillende Estse startups hun innovaties laten zien;
- Slanke zonnepanelen, paddenstoelopnamen en slimme fietsenrekken: dit zijn vijf bedrijven waar je vanaf moet weten.
Tallinn, de hoofdstad van Estland, was de groene hoofdstad van de EU in 2023. Een van de belangrijkste evenementen die in de loop van het jaar werden georganiseerd, was de Greentech-week in november. De NEXPO-beurs was een kans voor een aantal van de meest veelbelovende lokale greentech-bedrijven om hun technologie tentoon te stellen. Champignon frisdranken, plastics gemaakt van hout en strakke zonnepanelen behoorden tot de innovaties die tentoongesteld werden. We waren erbij en maakten een selectie: deze vijf start-ups zou je echt moeten kennen.
Kunststoffen en cosmetica uit hout
Bossen zijn alomtegenwoordig in Scandinavische landschappen. Het is geen verrassing dat hout een cruciale grondstof is voor veel industrieën, die ook een overvloed aan bijproducten genereren. Fibenol gebruikt deze bijproducten om nieuwe materialen te maken. Het bedrijf behandelt houtresten en hardhout van lagere kwaliteit om lignine, suiker en cellulose te extraheren. Alledrie kunnen ze worden gebruikt als vervangers voor fossiele chemicaliën bij de productie van bouwmaterialen, kunststoffen of cosmetica.
Fibenol ontwikkelde een fractioneringsproces dat meer dan negentig procent van de houtbiomassa kan omzetten in nieuwe producten. In 2023 heeft het bedrijf de productie van zijn bioraffinagefabriek opgeschaald, waarbij houtsnippers in luttele seconden worden omgezet in houtslurry, met een minimale ecologische voetafdruk – dankzij een lage input van water en chemicaliën. Simpel gezegd ontleedt het fractioneringsproces hout in zijn basiscomponenten, zoals cellulose en lignine. De fabriek produceert jaarlijks ongeveer 6.500 ton verschillende ligninesoorten en 20.000 ton cellulose.
Een slim (en veilig) fietsenrek
Volgens Bikeep zijn traditionele fietsenrekken saai – en onveilig. Deze start-up ontwikkelt slimme fietsparkeerinfrastructuur die nieuwe oplossingen biedt aan gemeenten en nieuwe waarde wil toevoegen aan de business, naast het weghouden van dieven. Op de NEXPO stand toonde het bedrijf zijn fietsslot, dat ook helpt om de verspreiding van e-bike mobiliteit te bevorderen.
Het slimme fietsparkeerstation kan worden geactiveerd met een veegbeweging op de speciale app of door met een kaart op een ingebouwde NFC-lezer te tikken. Bovendien kan het rek ook elektrische fietsen opladen, een extra service voor de gebruikers. Op dit moment is Bikeep actief in 25 landen, met meer dan een miljoen gebruikers. Naast het fietsenrek heeft het bedrijf ook e-scooter stations en slimme fietskluizen in zijn aanbod.
Paddenstoelen kunnen veel meer zijn dan voedsel
Omdat bijna de helft van het oppervlak van Estland bedekt is met bossen, is een van de belangrijkste bezigheden van de Esten het zoeken naar paddenstoelen. Dit vertaalt zich in een keuken met veel gerechten op basis van paddenstoelen. Als je het Shroomwell vraagt, kunnen er nog veel meer dingen mee worden gedaan, van schoonheidsproducten tot frisdranken.
Op de stand van de start-up konden bezoekers een paddenstoelen-energieshot proberen om energie en focus te stimuleren. Shroomwell gebruikt schimmels – met een eeuwenlange gebruiksgeschiedenis voor geneeskrachtige doeleinden – zoals de Chaga, de Lion’s Mane en de Reishi om zijn producten te maken. De Chaga staat bijvoorbeeld bekend om zijn antioxiderende en immuunsysteemversterkende eigenschappen. Voortbouwend op deze schat aan kennis bracht Shroomwell innovaties, zoals het maken van sprays voor oraal gebruik, slaapproducten en voedingssupplementen van de verschillende soorten schimmels.
Esthetische zonnepanelen
Hernieuwbare energie mag niet ten koste gaan van de esthetiek. Daarom ontwikkelde Roofit.Solar een 2-in-1 zonnedak dat de zonnepanelen op het dak onzichtbaar maakt en laat opgaan in de constructie. Het bedrijf ontwikkelt metalen daken voor zonne-energie die passen bij het ontwerp van het gebouw en tegelijkertijd bestand zijn tegen de zwaarste weersomstandigheden – dit komt door de sterke weerstandseigenschappen van staal.
Het bedrijf biedt 25 jaar garantie op zijn panelen, die verkrijgbaar zijn in verschillende modellen voor residentiële en commerciële toepassingen. De cleantech scale-up heeft zijn panelen al in meerdere gebouwen in Estland geïnstalleerd. De meest uitgebreide gebouwintegratie vond plaats op het dak van het Meremeeste Ziekenhuis, een van de gezondheidscentra in Tallinn.
Duurzame vetten
ÄIO is op een missie om alternatieven te ontwikkelen voor dierlijke vetten, palm- en kokosolie. Het biotechbedrijf ontwikkelt nieuwe ingrediënten voor de voedings-, cosmetica- en oleochemische industrie en maakt daarbij gebruik van natuurlijke en precisiefermentatie. Deze start-up haalt zijn grondstoffen uit voedsel, hout en agrarische nevenstromen.
In een proces dat vergelijkbaar is met brouwen, produceert ÄIO lipide-rijke biomassa, die gedroogd wordt om de vetten te extraheren die nodig zijn om de paradepaardjes van het bedrijf te maken: een ingekapselde olie en een botervet. De eerstgenoemde vervangt palm- en sojaolie en voedingsgist. Het botervet vervangt kokosvet en dierlijk vet. Bovendien blijft het bedrijf onderzoek doen naar de productie van ‘planeetbestendige’ cosmetica en schoonmaakproducten.
