Voor een vroege diagnose en behandeling van de ziekte van Alzheimer zijn betrouwbare en kosteneffectieve screeningmethoden nodig. Onderzoekers van het Karolinska Institutet in Zweden hebben nu ontdekt dat een soort suikermolecuul in het bloed verband houdt met het niveau van tau, schrijft de instelling in een persbericht. Tau is een eiwit dat een cruciale rol speelt bij de ontwikkeling van ernstige dementie. De studie, die is gepubliceerd in Alzheimer’s & Dementia, kan de weg vrijmaken voor een eenvoudige screeningprocedure die de ziekte tien jaar van tevoren kan voorspellen.
“De rol van glycanen, structuren bestaande uit suikermoleculen, is een relatief onontgonnen gebied in het dementieonderzoek,” zegt eerste auteur van de studie Robin Zhou, medisch student en geaffilieerd onderzoeker aan de afdeling Neurobiologie, Zorgwetenschappen en Samenleving (NVS), Karolinska Institutet. “Wij tonen in onze studie aan dat de bloedspiegels van glycanen vroeg in de ontwikkeling van de ziekte veranderen. Dit zou kunnen betekenen dat we het risico op Alzheimer kunnen voorspellen met alleen een bloedtest en een geheugentest.”
Bij de ziekte van Alzheimer sterven de neuronen van de hersenen af, wat vermoedelijk het gevolg is van de abnormale ophoping van de eiwitten amyloïde bèta en tau. Klinische proeven voor geneesmiddelen tegen Alzheimer tonen aan dat de behandeling vroeg in het pathologische proces moet beginnen, voordat te veel neuronen zijn afgestorven, om het proces te keren voordat het te laat is.
Meer bloedbiomarkers nodig
Er is zowel een praktische als een financiële behoefte aan niet-invasieve screeningmethoden voor de ziekte van Alzheimer. Markers in bloed hebben de voorkeur; het is goedkoper dan het screenen van de hersenen en makkelijker dan het afnemen van monsters van hersenvocht.
Onderzoekers van het Karolinska Institutet hebben nu aangetoond dat het niveau van een bepaalde glycaanstructuur in het bloed, de zogenaamde bisected N-acetylglucosamine, kan worden gebruikt om het risico op het ontwikkelen van de ziekte van Alzheimer te voorspellen.
De onderzoeksgroep heeft al eerder een verband aangetoond tussen tau-eiwit en glycaanniveaus bij mensen met de ziekte van Alzheimer, maar deze analyses werden uitgevoerd op hersenvocht. Glycanen zijn suikermoleculen op het oppervlak van eiwitten, de bouwstenen van het leven, en bepalen de plaats en functie van deze eiwitten in het lichaam.
Door de glycaanniveaus in het bloed te meten ontdekten de onderzoekers dat personen met gelijke glycaan- en tau-niveaus meer dan twee keer zoveel kans hadden om dementie van het Alzheimer-type te ontwikkelen.
“Wij tonen ook aan dat een eenvoudig statistisch model dat rekening houdt met de glycaan- en tau-niveaus in het bloed, het risicogen APOE4 en een geheugentest, kan worden gebruikt om de ziekte van Alzheimer te voorspellen met een betrouwbaarheid van tachtig procent bijna een decennium voordat symptomen zoals geheugenverlies optreden,” zegt corresponderend auteur Sophia Schedin Weiss, docent bij NVS, Karolinska Institutet.
17 jaar follow-up
De resultaten zijn gebaseerd op 233 deelnemers aan de Zweedse Nationale Studie naar Veroudering en Zorg in Kungsholmen (SNAC-K). De monsters werden verzameld tussen 2001 en 2004, en de deelnemers werden regelmatig gecontroleerd op factoren zoals geheugenverlies en de aanwezigheid van dementie. De follow-ups vonden om de drie tot zes jaar plaats en duurden zeventien jaar.
De onderzoekers gaan nu bloedmonsters analyseren van de resterende deelnemers aan de SNAC-K-studie en van deelnemers aan andere verouderingsstudies in en buiten Zweden.
“We werken samen met onderzoekers in de eerstelijnszorg in Zweden om verschillende biomarkers voor dementie te evalueren in eerstelijnsgezondheidszorgcentra,” zegt Dr. Schedin Weiss. “We hopen dat glycanen in het bloed een waardevolle aanvulling blijken te zijn op de huidige methoden om mensen te screenen op de ziekte van Alzheimer, waardoor de ziekte vroegtijdig kan worden opgespoord.”
Als je dit artikel leuk vindt, lees dan ook:
