Voor het WK atletiek in Doha dat maandag begint is het helaas te kort dag, maar recent onderzoek van de universiteit van Leuven geeft nieuwe aanknopingspunten voor atleten met blessures aan hun voetspieren. En dat is vooral goed nieuws voor hardlopers met pronatieproblemen.
Als je rent kantelt je voet om de schok van de landing te dempen. Dat heet pronatie. Hardlopers met overpronatie kantelen hun voet fel naar binnen, wat tot blessures kan leiden. Tenminste dat is de heersende gedachte. Er zijn schoenen die meer stabiliteit geven aan de voet, om overbelasting van de voet te voorkomen. Uit onderzoek van de KU Leuven blijkt dat het niet zozeer de beweging van de voet is die tot blessures leidt maar de sterkte van de voetspieren. Zo’n corrigerende schoen is dan niet nodig.
Overpronatie komt bij een op de vijf mensen voor. Het wordt vaak in verband gebracht met overbelastingblessures zoals problemen met de knie, het scheenbeen en de enkels. Niet iedere loper met overpronatie heeft last van blessures. Dat verschil onderzocht de onderzoeksgroep Biomechanica van de Menselijke Beweging van professor Benedicte Vanwanseele. Dertig frequente lopers die minimaal vijftien kilometer per week rennen, werden onderzocht. Allen met overpronatie, alleen de helft van de deelnemers kampte in de laatste zes maanden met een blessure. In het bewegingsanalyselaboratorium van de KU Leuven kregen de deelnemers stickers op hun gewrichten, waaronder de voet. Ze liepen over een krachtenplaat en er werd een echo gemaakt van de voetspieren. “Zo hebben we gemeten hoe dik die voetspier is.”
“Wat uit ons onderzoek opvalt, is dat de blessurevrije lopers grotere voetspieren hebben. Dit kan verklaren waarom zij de kantelbeweging van de voet, of pronatie, beter onder controle kunnen houden. En dus ook minder letsels oplopen”, vertelt Vanwanseele. “Overpronatie is eigenlijk een combinatie van factoren. De kanteling van je voet, maar ook de stand van je voorvoet. Sta je meer naar binnen of naar buiten.” Uit het onderzoek komt ook naar voren dat bij lopers met overbelastingsymptomen de voorvoet meer naar buiten gericht is. “Veel onderzoek naar overpronatie concentreert zich echter op de achtervoet. Maar die was in onze twee onderzoekspopulaties gelijk. Het verschil tussen mensen met overbelastingsblessures en zonder ligt aan de voorvoetbeweging.”
De corrigerende schoenen met een anti-pronatieblok onder de achtervoet zijn niet nodig, zegt Vanwanseele concluderend. “Zo’n schoen doet wel iets. Maar het probleem is dat dat juist niet gecorrigeerd moet worden. In een vorige studie hebben wij aangetoond dat mensen die die schoenen dragen eigenlijk ook kleinere spieren krijgen. Omdat je die spieren vastzet en ze weinig belast. Ze moeten dus heel weinig doen. Mensen die op minimalistische schoenen lopen ontwikkelen die grotere spieren. Die trainen die voetspier actief.”
Kari Rein, eigenaresse van hardloopzaak Rønnør, merkt dat veel klachten van lopers zijn terug te brengen naar hoe stabiel en belastbaar iemand is. “Wat ik vaak doe als mensen binnenkomen met klachten, dan vraag ik ze hun schoenen en sokken uit te trekken en op een been te gaan staan. Sommige mensen hebben dan moeite de balans te houden. Het begint er al mee dat mensen instabiel zijn.” Om een goed advies te geven vraagt Rein altijd naar de achtergrond van een loper: hoeveel train je, wat is je doel, hoelang loop je al, heb je klachten tijdens het lopen, zit je bij een trainer of train je alleen of gebruik je steunzolen? “Je moet een compleet beeld hebben van die loper.”
Ook Rein vertelt dat er in het verleden veel aan gedaan is om die stabiliteit te bieden in de schoen. “Dus eigenlijk om die hele pronerende beweging eruit te halen en alles vast te zetten. Je zet alles recht. Dat was toentertijd normaal. Maar de kijk erop is veranderd. Er worden minder ondersteunende schoenen verkocht en schoenen zijn minder zwaar. Maar het is niet simpel te zeggen of iets goed of fout is. Dat verschilt per persoon.”
“Vandaag was er bijvoorbeeld een loopster in de winkel die op de lange afstanden met ondersteuning loopt. Zij gaat haar intervaltrainingen op een hele soepele schoen doen, zonder die ondersteuning. Bij die de kortere intervaltrainingen heb je een hogere belasting maar die duurt minder lang. Dat kan ze aan en daar wordt ze sterker van.”
Via verder onderzoek wil het onderzoeksteam van Vanwanseele achterhalen hoe lopers met overpronatie het risico op overbelastingletsels kunnen verkleinen. “We gaan bekijken hoe we de voetspieren kunnen versterken en de controle van de kantelbeweging kunnen verbeteren. Een interessante piste die we willen bekijken is het gebruik van voorvoetzooltjes om de spieren te trainen en hopelijk blessures bij overpronatie te voorkomen.”
Als je dit artikel leuk vindt, lees dan ook:
