Stekkerklare zonnepanelen als oplossing voor hoge energierekening?

Het lijkt zo gemakkelijk. Je legt een paar zonnepanelen op je dak of op je balkon, steekt de stekker in het stopcontact en het besparen op de energierekening begint. Zeker met de huidige energieprijzen zijn deze plug and play setjes een uitkomst voor mensen met een variabel energiecontract. Maar, zo zeggen experts, voor de energietransitie zullen deze panelen niet veel doen.

Op sites als Bol.com kun je tegenwoordig voor ruim 600 euro een setje zonnepanelen kopen. Een installateur is niet nodig, je monteert de panelen gewoon op je platte dak en stopt de stekker in het stopcontact. Het enige wat je nog hoeft te doen is de panelen aanmelden via energieleveren.nl en je kunt profiteren van de salderingsregeling.

Wat levert dit op?

De totale opbrengst van zonnepanelen is afhankelijk van allerlei factoren zoals weersomstandigheden, hoek waarin de panelen liggen, luchtkwaliteit of hoeveelheid schaduw. In Nederland hebben we hierbij de stelregel dat zonnepanelen zo’n 85 procent van het piekvermogen opleveren. Afhankelijk van je hoofdaansluiting kun je per lege groep twee of drie stekkerklare panelen aansluiten. Bij twee stekkerklare panelen van 340 wattpiek (met een totaal vermogen van 680 wattpiek) is dat per jaar goed voor zo’n 578 kWh.

Een gemiddeld huishouden in Nederland verbruikt volgens het CBS 2.730 kWh elektriciteit per jaar. Dat red je dus niet met zo’n setje stekkerklare panelen. Huishoudens die dit met reguliere zonnepanelen willen opwekken, hebben al snel tot wel twaalf zonnepanelen nodig. Zoveel stekkerklare panelen kun je alleen niet in je stopcontact stoppen, zegt Robin Quax, programmamanager hernieuwbare elektriciteit bij TKI Energy. Deze organisatie is onderdeel van de Topsector Energie en ondersteunt verschillende projecten om de overstap naar duurzame energie te versnellen. “Om overbelasting van je meterkast te voorkomen, kun je maximaal drie stekkerklare zonnepanelen op een lege groep aansluiten. Maar als je de huidige energieprijzen ziet, kun je hier wel degelijk mee besparen op je energierekening”, legt Quax uit.

Lees hier meer over de energietransitie

Volgens hem is het wel mogelijk om meer dan twee stekkerklare panelen in je stopcontacten te stoppen. “Maar dan moet je wel handig zijn”, lacht Quax. “Je moet zelf de meterkast in duiken om een nieuwe groep aan te leggen. Of je laat een electriciën komen.”

Maar dit gaat ten koste van de laagdrempeligheid van deze plug and play-sets. “Het grote voordeel is nou juist dat je ze gewoon in het stopcontact kunt stoppen zonder dat er een installateur bij de meterkast hoeft”, legt hij uit.

Laagdrempelige groene stroom

Ook Quax’s collega innovatieanalist smart energy systems Jasmijn Kleij denkt dat plug-and-play zonnepanelen voor besparing op de energierekening kunnen zorgen. “Omdat je geen installatiekosten kwijt bent en direct begint met besparen, kun je je kosten er best snel uithalen. Het is vooral voor mensen met een kleine portemonnee een laagdrempelige manier om met de opwek van groene stroom in aanmerking te komen.”

Zowel Kleij als Quax denken niet dat deze zonnepanelen een grote rol zullen spelen in de energietransitie. Quax: “Het is zeker geen gamechanger, maar op sommige plekken kunnen zulke panelen erg handig zijn. Reguliere zonnepanelen leg je toch al gauw voor een periode van 20 jaar op een dak. De plug-and-play panelen zou je kunnen gebruiken als je ergens tijdelijk groene stroom wil opwekken. Voor huurders bijvoorbeeld. Zeker met de huidige prijzen tussen de 40 en 50 cent per kWh is het lucratief om zo’n setje aan te schaffen.”

Rol energietransitie?

Een paar zonnepanelen in het stopcontact zorgen voor besparing op de energierekening, maar hoe zit het met de energietransitie? Als ongeveer alle 3 miljoen huurhuizen in Nederland zo’n setje op hun dak leggen, levert dit zo’n 1,7 miljard kWh per jaar op. Dat is gemiddeld iets meer dan 1 procent van het totale energieverbruik. Kunnen we hiermee problemen als netverzwaring voor zijn? David Smeulders hoogleraar energietechnologie aan de Technische Universiteit Eindhoven denkt dat deze panelen dit niet op zullen lossen.

“Het net is op sommige plekken al erg vol. Maar dit soort kleine panelen zullen niet voor problemen zorgen. Misschien in enkele gevallen, maar dan schakelt het net ze automatisch uit. Nu gaat opgewekte stroom rechtstreeks het net op. Waar we eigenlijk naartoe willen zijn slimme systemen gekoppeld die eerst checken of er op een adres stroom nodig is voordat het naar het net gaat. Dit zou je ook op wijkniveau kunnen regelen.”

Verduurzaming van de energiemix

Bij Netbeheer Nederland, de belangenbehartiger van de Nederlandse netbeheerders, denken ze daar anders over. “Ook al leveren ze maar erg weinig stroom. Het gaat om de verduurzaming van de energiemix in de brede zin, waarbij het een goede zaak is dat energie zo dicht mogelijk bij de bron wordt gebruikt. Dat sommigen typen stroomopwekkers nog in ontwikkeling zijn en op dit moment minder opbrengen, is een gegeven. Maar kijk eens naar de razendsnelle verbeteringen van ‘gewone’ zonnepanelen”, aldus een woordvoerder.

Volgens de woordvoerder zorgen dit soort kleinschalige oplossingen ervoor dat we het net efficiënt benutten en het voorkomt verzwaring voor piekbelasting. Zeker als we stroom kunnen opslaan voor latere momenten, in een thuisbatterij bijvoorbeeld. Maar volgens Quax, zorgen de zonnepanelen die in woonwijken op de daken liggen – over het algemeen gezien – niet voor verstopping op het elektriciteitsnetwerk. Bovendien zijn thuisbatterijen nog een premium product, je betaalt al snel zo’n zes tot tien duizen euro voor een batterij met een opslag van 10 kWh. Dat is een flinke investering voor een batterij waarmee je hooguit twee dagen vooruit komt. “Zeker met plug-and-play zonnepanelen ga je deze investering niet snel terugverdienen”, denkt Kleij.

Bovendien heeft het volgens Smeulders weinig zin om te investeren in thuisbatterijen zo lang de salderingsregeling in zijn huidige vorm bestaat. “Deze regeling heeft ervoor gezorgd dat we allemaal massaal aan de zonnepanelen zijn gegaan. Je kunt het zien als een collectieve thuisbatterij waar je te veel opgewekte stroom als het ware kunt stallen. Wek je niets op dan wordt je verbruik weggestreept tegen het opgebouwde overschot. Zo lang consumenten voor hun overschot gecompenseerd worden, loont het niet om te investeren in thuisopslag. Het plan is om deze regeling vanaf 2023 geleidelijk af te bouwen tot 2030. Dan pas zou het zinvol kunnen zijn om te kijken naar thuisbatterijen.”