Het gebruik van kunstmatige intelligentie (AI) door overheidsinstanties neemt toe, meldt TNO na uitvoerig onderzoek. In vergelijking met 2021 (165) zijn er ruim 1,5 keer meer AI-toepassingen gevonden binnen de overheid, blijkt uit verkennend onderzoek. Vooral gemeentes zijn grootgebruiker: van de in totaal 266 gevonden AI-toepassingen werden er 105 (39%) hier gebruikt. Verder neemt ook de transparantie over het gebruik van AI toe, waardoor het beter is te achterhalen welke technieken de overheid precies gebruikt en voor welk doel.
Waarom dit belangrijk is:
AI heeft de potentie om de samenleving te verbeteren. Ook de overheid heeft er baat bij.
Soort AI-toepassing en overheidsorganisatie
Een groot deel van de toepassingen (105) is gevonden bij gemeenten. Ook worden veel toepassingen in samenwerkingsverband ontwikkeld (46). Daarna volgen agentschappen (23) zoals bijvoorbeeld Rijkswaterstaat, DUP en RVO.
Voor het eerst zijn er meer voorbeelden van implementatie (102) dan van toepassingen in de experimenteerfase (95) gevonden. Dit laat zien dat de toepassing van AI meer volwassen is geworden.
Kennisverwerking, archivering en anonimisering
AI wordt het meest gebruikt voor kennisverwerking, archivering en anonimisering (60) gevolgd door inspectie en handhaving (54). De toename in anonimiseringssoftware is te verklaren door de invloed van de Wet open overheid (Woo).
Er worden verschillende voorbeelden genoemd van succesvolle toepassingen in het publieke domein. Zoals een anonimiseringstool om vertrouwelijke gegevens te kunnen afschermen, een algoritme dat met camerabeelden scheepsbewegingen in de haven detecteert, één voor visserij- en voor weginspecties en een virtuele beleidsassistent voor het sneller en beter beantwoorden van Kamervragen.
De meest gebruikte technieken zijn beeldherkenning (80) met spraak- en tekstherkenning als tweede (70). Opvallend is dat er slechts 8 toepassingen gebruikmaakten van generatieve AI en LLM’s (large language models). Dat komt onder meer doordat generatieve AI kan worden gezien als een online dienst, die veelal door individuen binnen een organisatie wordt gebruikt.
Transparantie
Er is in 2024 meer transparantie over de toepassing van AI in de publieke dienstverlening. Zo is van meer voorbeelden te achterhalen welke AI techniek werd toegepast. Dit jaar is maar van 38 voorbeelden (14%) onbekend welke type AI techniek is toegepast, ten opzichte van 72 (44%) in 2021.
Als je dit artikel leuk vindt, lees dan ook:
