Het carrièrepad van Hans Vullers is er niet een met een rechte lijn naar boven. Type 12 ambachten 13 ongelukken, met zijstappen die het pad geregeld in een onnavolgbaar slingertraject veranderden. Maar ondanks al die ruis, bleef er één doel overeind: een wezenlijke bijdrage leveren aan een wereld die groener, mooier, beter is. Eén keer eerder al, in 2006, resulteerde dat in een poging om zelf iets te bouwen; een bedrijf, een windmolen. Maar de omstandigheden waren nog niet wat ze moesten zijn en dus strandde poging 1. Nu, dertien jaar en een leven vol vallen en opstaan verder, is Vullers vastbesloten er wel wat van te maken, met de urban turbine van zijn start-up R-Energy.
Kern van Vullers’ missie is drieledig. Hij wil mensen bewust maken van de ernst van de situatie waarin de wereld verkeert. Hij wil iets bijdragen aan de oplossing daarvan. Tenslotte probeert hij “leuk en verantwoord werk” voor hemzelf en zijn medewerkers te verzekeren. De manier waarop dat nu vorm krijgt is in een ‘urban turbine’ die zonne- en windenergie kan vangen in een stedelijke omgeving, voor direct gebruik door mensen die er bij in de buurt wonen. Dat kan omdat de machine, zo zegt Vullers, zelfs het kleinste zuchtje wind kan vangen, van welke kant het ook komt en hoe wisselvallig het weer ook is.
Halve fietsen en een wasmachine
Vullers vertelt zijn verhaal in zijn werkplaats: een volgepakte ruimte van pakweg 2 bij 5 meter in het Eindhovense Microlab. Overal om ons heen horen we voortdurend gezaag, geboor en getimmer vanuit de andere ateliers: dit is het hart van de Eindhovense makers scene. Achterin zijn werkplaats een computer waarop de 3d-modellen van zijn droom ronddraaien. Daaromheen schroefjes, plaatjes, pennen, plakband, een 3d-printer (met een briefje “nozzle verstopt“), en heel veel papieren met berekeningen en grafieken. Naast zijn toetsenbord een map met daarin stap voor stap de vorderingen die hij de afgelopen tijd heeft gemaakt met zijn eerste prototype. De grond ligt zo vol met materialen dat er nog maar net een looppaadje overblijft. Overal onderdelen die ooit nog van pas kunnen komen: halve fietsen, een grote parasol, bouwplaten en een groot formaat wasmachinetrommel. “Die is voor een ander project: daar wil ik een barbecue van maken die tijdens het gebruik alvast het water kookt voor de afwas erna.”
“We zijn in slaap gesust”
Ook de muren hangen vol met nuttige informatie. Vullers wijst op een staafdiagram met de gemiddelde temperaturen sinds de achttiende eeuw. De pieken van de laatste 10 à 20 jaar springen er uit. “De feiten zijn zo duidelijk en toch willen we ze op een of andere manier niet zien. We zijn in slaap gesust door ons luxe leventje, de hoge salarissen, het gemak van ons bestaan. Daardoor zijn we het zicht kwijtgeraakt op de ernst van de situatie en beseffen we niet eens meer hoe makkelijk het eigenlijk is om er wat aan te doen.”
Vullers waarschuwde vooraf nog dat hij de draad van zijn verhaal nog wel eens kwijtraakt, omdat hij altijd alles wil vertellen en daarbij de details en de hoofdlijn door elkaar haalt. Tijdens het gesprek is daar weinig van te merken: hij is scherp, gefocust, maar dat heeft waarschijnlijk ook alles te maken met zijn voorbereiding. Geregeld bladert hij door een pakketje van zo’n 10 A4’tjes met daarin de zakelijke hoofdlijn van wat hij wil vertellen. Maar privé-omstandigheden blijken minstens zo bepalend voor Vullers’ keuzes als zijn inhoudelijke drive en zijn opleiding als werktuigbouwkundige dat zijn. Twee momenten springen eruit: een twee maanden durende behandeling in Zuid-Afrika die een einde maakte aan zijn langslepende verslaving en het plotselinge overlijden van zijn broertje.
Age of waste
“Die gebeurtenissen zorgden voor het besef dat ik geen andere keus heb. Ik moet het doen. Voor mijn kinderen, voor mijn broertje, hiervoor ben ik afgekickt. We leven in de age of waste. Als er iets is dat ik kan doen om te voorkomen dat mijn kinderen straks, als het water letterlijk aan hun lippen staat, naar me toe komen met de vraag wat ik heb gedaan om dat te voorkomen, dan is het nu hoog tijd om dat aan te pakken.”
Maar voordat een verkeerde indruk zou kunnen ontstaan waarschuwt Vullers tegen zijn eigen woorden: “Het is geen negatieve drijfveer hoor, ik doe dit omdat ik het kan en het leuk vind. Ik weet ook wel dat de echte oplossingen voor de wereldproblemen niet van mij alleen kunnen komen; die zijn veel meer politiek bepaald. Desondanks kunnen we heel veel zelf doen, iedereen kan dat! Maar mensen laten zich bewust of onbewust klein houden. Ik snap dat ook wel hoor: neem maar eens afstand van die hoge lonen en luxe kantines. Welvaart went snel, maar inleveren is een stuk moeilijker.”
Autisme
Een laatste duwtje in de goede richting kreeg Vullers tijdens weer een periode van ziektewet, toen bij hem formeel autisme-aspecten werden vastgesteld. “Gek genoeg voelde dat moment als een bevrijding: ik was officieel geslaagd voor het autistenexamen!” Vullers registreerde zijn droom bij de Kamer van Koophandel, huurde een ruimte in Microlab en ging in de beste Eindhovense traditie, temidden van tientallen andere knutselaars, gewoon maar van start. Het zal nog wel even duren voordat het resultaat daarvan een stabiele inkomstenstroom voor gezin Vullers gaat opleveren. Tot dat moment zorgt hij er met wisselende bijbanen voor dat er in elk geval een boterham op de plank komt.
Intussen heeft hij met zijn aanstekelijke enthousiasme een groep van zo’n acht medewerkers om zich heen verzameld. De een is wat betrokkener dan de ander, maar allemaal werken ze mee aan onderdelen van Vullers’ machine. Ook studenten van Fontys zijn geregeld met hem in de weer. “Opvallend is dat de mensen om mij heen op één na allemaal buitenlanders zijn. Nederlanders zijn toch wat terughoudender blijkbaar. Heeft waarschijnlijk alles te maken met hoe goed we het hier hebben. Tja, wie gaat er dan zijn energie steken ineen project met een onzekere uitkomst?”
Hoe zit de methode van R-Energy in elkaar?
Vullers: “We ontwikkelen een ‘urban turbine‘, een machine om met wind en zon duurzame energie op te wekken in de gebouwde omgeving. We zijn daarin zeker niet de enige. Het voorbeeld van Ibis Power is prachtig. Maar ons concept is op een aantal punten anders. Wij vangen ook windstoten en lage snelheden, dat is bij de meeste gangbare systemen niet het geval. De meeste bedrijven vertellen altijd hoe succesvol ze zijn bij een goede gemiddelde windsnelheid. Maar dat is in de praktijk niet realistisch. Vandaar dat in onderzoeken de kleinere windturbines ook altijd worden afgeschreven als onrendabel. Bij ons is dat dus anders. Daarnaast kunnen wij het product per locatie aanpassen aan de specifieke behoeften op die plek.
Grootte klein busje
Het apparaat heeft uiteindelijk de grootte van een auto of een klein busje, want om goed de wind te kunnen vangen heb je toch wel enige omvang nodig. Ons systeem is zo gebouwd dat het langs alle kanten wind kan vangen, wat heel handig is in stedelijke omgevingen waar de wind vaak nogal snel van richting verandert. Met een extra ‘ramp‘ waar de wind binnenkomt zorgen we voor een grotere concentratie. Zo hebben zelfs lichte windvlagen nog waarde. Ook de zonnepanelen kunnen uiteindelijk meedraaien met de draaiing van de aarde, zodat ook daar de opbrengst maximaal is. Op dit moment werken we met prototypes die we her en der testen. Met onze theoretische studies kijken we welke posities het meeste effect kunnen hebben. Onze modellen zijn al geplot op plekken als het Philips stadion, het Stadhuisplein en verschillende flats in de binnenstad van Eindhoven.”
Wat is de drijfveer om dit systeem te ontwikkelen?
“Zoals gezegd gaat het mij minstens zozeer om het overtuigen van anderen dat we iets moeten doen om de wereld duurzamer te maken, als om het product zelf. Ik sluit niet uit dat ik na dit project iets heel anders ga doen, met water bijvoorbeeld of in de voedselvoorziening. Maar altijd zal het een bijdrage zijn aan een betere wereld. Altijd zal ik daarmee anderen proberen te overtuigen van mijn verhaal. Practice what you preach zeggen mensen wel eens. Maar bij mij is het andersom: preach what you practice.”
Wat is de grootste uitdaging voor R-Energy?
“Dat zijn er nog best veel, maar over het technische gedeelte ben ik als werktuigbouwkundige wel gerust. De uitdaging zit hem meer aan de businesskant: geld vinden voor de doorontwikkeling, klanten vinden, maar ook medewerkers met kennis op dit terrein. Wie goede ideeën heeft mag zich altijd bij mij melden: [email protected].”
Is er al een moment geweest waarop je het helemaal niet meer zag zitten?
“Nee, ik ben zo overtuigd dat dit de weg is die we op moeten, dat dat soort momenten niet voorkomen. Wel krijg ik af en toe een gevoel van moedeloosheid. Hoe meer je leest over de toestand van onze aarde des te lastiger het wordt om te bedenken hoe we er een oplossing voor moeten vinden. Niet dat die oplossing zelf ingewikkeld is. Als we alle olie uit Saudi Arabië deze kant op kunnen laten komen, moet het ook lukken om pakweg de Sahara vol zonnepanelen te zetten en de energie daarvan over de wereld te verspreiden? Wel omdat de mens de ernst van de zaak én de voor de hand liggende oplossingen niet wil zien. Dat soort momenten van moedeloosheid zijn zo weer weg als ik met mijn medewerkers bezig ben voor dit project. Ik leef toch juist om het wél voor elkaar te krijgen?”
Welk moment gaf je de grootste voldoening?
“Dat zijn er teveel om op te noemen. Maar één moment springt er toch wel uit. Dat was toen ik bij mij thuis op het dak een allereerste prototype had staan van een windturbine met een klein lampje eraan. Ik was op een avond in mijn schuurtje aan het werk toen ik opeens op mijn dak dat lampje zag branden. Toen wist ik het: ik kan het gewoon bouwen, ik ben energieproducent!”
Wat kunnen we de komende jaren van R-Energy verwachten?
“Binnenkort krijgt het Ecodorp Boekel de primeur van onze urban turbine. Een eerste testmodel wordt daar geïnstalleerd en dan kunnen we ‘in het echt’ gaan kijken hoe het allemaal functioneert. Het duurt me eigenlijk allemaal veel te lang, maar de medewerking vanuit Boekel is enorm, dus ik kijk er erg naar uit. Afhankelijk van de resultaten daar bepalen we onze vervolgstappen. Zeker is dat we doorgaan met de verbetering van het concept. Daarnaast zullen we met andere oplossingen gaan komen, bijvoorbeeld rond waterbesparing.”
Geïnteresseerd in start-ups met oplossingen voor de problemen van onze tijd? Een overzicht van al onze artikelen over dit onderwerp vind je hier.
Als je dit artikel leuk vindt, lees dan ook:
