Artsen, verpleegkundigen of mensen in ploegendiensten hebben vaak last van het wisselende werkritme. Ze zijn sneller geïrriteerd, vermoeider en hun normale slaap-waakritme raakt compleet verstoord. Om dit op te lossen, bedacht Toine Schoutens een speciale lichtbril om het slaap-waakritme te ondersteunen. Propeaq. Lang werd er sceptisch naar zijn uitvinding gekeken. Maar die tijd ligt ver achter hem, al sinds 2006 maken ook Olympische Sporters gebruik van de producten van Propeaq en dat worden er steeds meer. Inmiddels levert het Tilburgse bedrijf al brillen in veertien landen om sporters topfit en zonder jetlag aan wedstrijden te laten beginnen. Voor het tweede jaar op rij is Schoutens afgereisd naar CES om daar zijn brillen aan de man te brengen.
Hoe ben je op het idee gekomen?
Dat is al ruim 35 jaar geleden. Ik werkte als verpleegkundige in de psychiatrie en had wisselende diensten, ook vaak ‘s nachts. Ik merkte dat ik ongelooflijk chagrijnig werd omdat mijn dag-nachtritme helemaal werd verstoord. Lichttherapie bestond toen nog niet, iedereen vond het kwakzalverij. Ik heb toen zelf een onderzoekslab gebouwd, ik timmerde een cabine in elkaar vol met TL-buizen. Ik testte met collega’s en patiënten en kwam erachter dat die er baat bij hadden. Maar wetenschappelijk gezien stelde het nog niet zoveel voor.
Wanneer kwam hier verandering in?
“Ik kwam in contact met de stichting onderzoek licht en gezondheid in Eindhoven. Daar deed ik onderzoek naar goede verlichting in verpleeghuizen en wat voor invloed dit had op patiënten en personeel. Of onderzoek naar het slaap-waakritme van mensen in ploegendiensten. Via Philips Lighting ontwikkelde ik de eerste producten, want alles wat op de markt was dat was vrij lomp en groot. Ik wilde iets simpels dat je overal mee naartoe kon nemen en zo zijn de lichtbrillen ontstaan. De eerste brillen waren nog vrij groot en niet zo mobiel, maar die kinderziektes zijn er inmiddels wel uit.”
Hoe werk het?
“Het blauwe licht in de bril zorgt ervoor dat de aanmaak van melatonine wordt onderdrukt. Tegelijkertijd stimuleert dit licht de cortisol awakening response. Om ‘s avonds goed in slaap te komen draag je rode of oranje glazen.”
“Topsporters moeten op ieder moment van de dag een prestatie kunnen leveren. Het is zonde als ze last hebben van een jetlag Ze krijgen een- of tweemaal een halfuur blauw licht per etmaal. Er zitten vier specifieke leds in de bril, die licht in een blauwe golflengte produceren. Dit blauwe licht zorgt ervoor dat je melatonine aanmaak in de avond wordt onderdrukt, zodat je ritme naar een later moment verschuift. Hierdoor kom je bijvoorbeeld sneller in het ritme van New York. De rode of oranje glazen maken slaperig, ze zorgen ervoor dat de melatonine aanmaak niet wordt onderdrukt. Als je naar het Oosten gaat gebeurt dit andersom.”
Waarom doe je dit?
“Artsen, verpleegkundigen, maar ook andere mensen buiten de zorg, die wisselende werktijden hebben, ondervinden hier last van. Het verstoort je ritme en je kunt er behoorlijk chagrijnig van worden. Kijk maar naar mij. Ik wilde deze mensen een oplossing bieden zodat ze fris en fit hun werk kunnen doen.”
“Een andere belangrijke klantengroep zijn topsporters, zij reizen veel en moeten op verschillende momenten van de dag een topprestatie leveren. Met onze producten – niet alleen de brillen, want we hebben ook een slaapadvies-app- wil ik hen ondersteunen om tijdens wedstrijden zo fit mogelijk aan de start te staan.”
Wat was het meest frustrerende aan het opzetten van Propeaq?
“De beginfase, ik voelde me soms net een roepende in de woestijn. Heel veel mensen bestempelden het als kwakzalverij en vonden het grote onzin. Gelukkig is die opinie totaal omgeslagen. Wetenschappelijk onderzoek laat wel degelijk zien hoe belangrijk licht voor ons biologische ritme is.”
Wat mogen we de komende tijd van jullie verwachten?
“We zijn momenteel bezig met een onderzoek rond de ziekte van Parkinson. Patiënten hebben een ontregelt slaap-waakritme en ze doen veel dutjes overdag. Drie tot vijf keer per dag, dat loopt op tot in totaal wel twee uur. Hierdoor slapen ze ‘s nachts slecht. We laten mensen de bril in de ochtend gebruiken met blauw licht om hun daglichtlengte te verlengen, ook mogen ze minder dutjes doen. We weten dat dit invloed heeft, maar er is nog veel onderzoek nodig om hier meer uit te halen. De komende 2,5 jaar hebben we de tijd voor deze studie.”
Als je dit artikel leuk vindt, lees dan ook:
