„Bacteriën zijn de intelligentste, milieuvriendelijkste en meest grondstof besparende manier textielverf te produceren“, zegt Karin Fleck, oprichter van Vienna Textile Lab. „Bacteriën komen in de natuur voor, kunnen als stam in laboratoria worden opgeslagen en op elk gewenst moment worden vermeerderd. Ze synthetiseren kleuren op een natuurlijke manier”.
Karin studeerde aan de TU Wien technische chemie. Ze maakte jarenlang deel uit van het management van energiebedrijven, zoals Vattenfall Energy Trading in Nederland en Duitsland. Een ontmoeting met Cecilia Raspanti, oprichter van het Textile Lab Amsterdam, bracht haar op het idee om met behulp van bacteriën textielverf te maken. Cecilia had dat zelf ook al geprobeerd, maar zonder veel succes. „Het is niet zozeer de uitdaging om bacteriën als grondstof te gebruiken. Je hebt er vooral veel kennis en wetenschappelijke methoden bij nodig. Je moet er ook nog eens voorzichtig mee zijn. Er zouden ziekteverwekkers tussen kunnen zitten “, legt Karin uit.
Ze had zich al eens bij haar eindexamen met verfstoffen bezig gehouden. Maar in principe was de hele sector nieuw voor haar. Ze zocht daarom ondersteuning bij:
- de textielverver Fritsch in Wenen, die zich op verven met milieuvriendelijke verfstoffen heeft gespecialiseerd;
- Erich Schopf, bacteriograaf uit Wenen, die met bacteriën schilderijen maakt;
- het instituut voor toegepaste synthese-scheikunde aan de TU Wenen.
Micro-organismen maken doorgaans microbiële kleurstoffen als reactie op gewijzigde groeiomstandigheden. Zij beschermen cellen voor invloeden van buitenaf, zoals zout- of temperatuurstress, licht, of hevige concurrentie. Veelal hebben deze substanties ook nog een anti-bacteriële werking. De op bacteriën gebaseerde textielverf heeft bij dagelijks gebruik dezelfde eigenschappen als de doorsnee synthetische kleurstoffen.
Karin Fleck hierover:
Welke oplossing biedt deze textielverf op basis van bacteriën en waarom is dat belangrijk?
Dit is een alternatief voor synthetische kleurstoffen, die tot op zekere hoogte schadelijke gevolgen hebben voor gezondheid en milieu. Maar zeker ook voor mensen in de textielindustrie, die permanent met deze kleurstoffen in aanraking komen. Verder draagt iedereen kleding en stelt zich daarmee bloot aan de chemicaliën die daarin zitten. Inmiddels worden deze verfstoffen wereldwijd kritisch bekeken. Ook de EU heeft richtlijnen over synthetische kleurstoffen. Geregeld worden kleurstoffen verboden, of het gebruik ervan beperkt. Daardoor ontstaat er ruimte voor nieuwe, innovatieve verfstoffen. Maar vooral ook voor nieuwe productiesystemen, die niet op aardolie zijn gebaseerd.
Wat was de grootste hindernis die overwonnen moest worden?
De beperkte mogelijkheid om mensen aan te nemen. De Oostenrijkse arbeidsmarkt is gericht op vaste banen en zekerheid voor de werknemers. Maar de wereld van start-ups is wisselvallig. Er zijn vooral mensen op projectbasis nodig, om pieken op te kunnen vangen. Als jonge onderneming met groeistuipen moet je soepel op de omstandigheden kunnen reageren.
Wat was tot dusver een hoogtepunt? Waarop ben je bijzonder trots?
Er waren veel mooie momenten. Bijvoorbeeld het winnen van prijzen. Al bij de start wonnen we de 3e plaats bij de Climate Launchpad . Dit jaar wonnen we de Start-up-Preis van de Universität für Bodenkultur in Wenen. Bemoedigend waren ook de vele uitnodigingen die we kregen. Bijvoorbeeld voor de TEDxCanggu in Bali of voor een pitch bij CLIX op de Abu Dhabi Sustainability Week 2018.
Het is ook prachtig om te zien hoe mensen, klanten en organisaties uit de hele wereld ons weten te vinden. We praten met mensen uit de VS, Indonesië , Zweden, Estland, Nederland, Duitsland enzovoorts. Zo kwam ik bijvoorbeeld in contact met Material Connexion in New York. Dat is een collectie van de meest uiteenlopende vernieuwende materialen voor industrie, nijverheid, kunstenaars en designers. Er zijn nu ook monsters van Vienna Textile Lab in die collectie opgenomen.
Het meest genieten we van al die mensen die ons steunen. Mensen die ons laten weten hoe goed ze onze op bacteriën gebaseerde textielverf vinden. De experts die ons echt helpen als we er even niet uitkomen. Maar ook plaatselijke organisaties die in ons succes geloven. Daartoe behoren bijvoorbeeld de Vienna Impact Hub of de TCBL, Textile clothing and business labs.
Hoe zijn de omstandigheden bij de vestiging in Wenen?
Prima. We kunnen vertrouwen op structuren en systemen. We hebben veel bemoedigende en ondersteunende ervaringen opgedaan met financieringsinstanties en universiteiten. Er zijn hier mensen die ons promoten, ook al kennen ze ons niet persoonlijk. Ik kan niet beoordelen of het elders beter is. Maar ik weet dat er in Duitsland en de VS meer geld is voor de biotech-sector.
Waar staat de start-up over vijf jaar?
Dan hebben we onze productiemethode op industrieel niveau gebracht. We hebben we een klantenbestand dat verdere groei mogelijk maakt en en misschien staan we dan wel voor een wereldwijze expansie.
Wat onderscheidt Vienna Textile Lab van soortgelijke ondernemingen?
Wij kiezen voor sterke partners. Dt maakt ons sterker en competenter. Verder willen we transparant blijven en met alle potentiële klanten of partners het gesprek aangaan. Zowel met grote concerns, als met niche-ondernemingen, kunstenaars en designers. Dat maakt het wellicht complexer, maar ook beter. We leren veel door die interactie en kunnen daardoor onze producten ook veel beter positioneren en ontwikkelen. ‘Last but not least’ beschikken we over een zeer grote variëteit van onze belangrijkste medewerkers: de bacteriën.
Lees hier meer artikelen over start-ups.
Als je dit artikel leuk vindt, lees dan ook:
