Afstand houden en zo veel mogelijk thuisblijven, zo luidt het dringende advies aan alle Nederlanders. Verre van ideaal, maar voor de meesten wel uitvoerbaar. Maar wat nou als je geen thuis hebt? Het in Enschede gebaseerde Sheltersuit probeert sinds 2014 al zoveel mogelijk daklozen een warme nacht te bieden met hun speciale pakken. De onderneming draait sinds de coronacrisis echter overuren. Tegelijkertijd maakt de start-up een doorstart. Sheltersuit is nu ook in de Verenigde Staten en Zuid-Afrika actief.
We spraken met bestuurslid Youp Meek. Meek raakte in 2016 betrokken bij de organisatie als vrijwilliger. Hij is tegenwoordig binnen het bestuur verantwoordelijk voor de sales, al is dat een term die ze niet graag gebruiken. “Ik moet zorgen dat er voldoende gelden binnenkomen om Sheltersuits te produceren.”
Wat is een Sheltersuit?
“Het is een jas met aanritsbare slaapzak. De slaapzak gaat overdag in een tas zodat je de jas normaal kunt gebruiken, en om het middel zit een rits waar je het slaapgedeelte aan kunt vastmaken. Danzkij donaties kunnen we de pakken weggeven.”
Hoe is Sheltersuit ontstaan?
“Bas Timmer heeft Sheltersuit in 2014 opgericht toen de vader van twee van zijn beste vrienden plotseling dakloos werd en in Enschede op straat overleed. Gebruik makend van zijn textielachtergrond, bedacht hij vervolgens de Sheltersuit. Dat kwam tegelijk op gang met de vluchtelingencrisis. Heel veel mensen die hiernaartoe zijn gevlucht vanuit Syrië en Eritrea zijn toen als vrijwilliger bij ons gestart. Dat zijn vaak mensen die een lang verleden hebben in de confectie, dus ontzettend goede kwaliteit kunnen leveren.”
Wat maakt Sheltersuit uniek?
“We hebben drie kernwaarden: noodhulp, arbeidsparticipatie en upcycling van materialen. Het is gemaakt voor mensen op straat, geproduceerd door mensen met een bijzondere achtergrond, en dan ook nog eens van restmaterialen. Die drie-eenheid maakt het uniek.”
Hoe komen jullie aan die restmaterialen?
“We gebruiken tentdoek voor de buitenstof en oude slaapzakken voor de voering. Die halen we bijvoorbeeld op bij festivals of krijgen we via donaties. Een jaar geleden hebben we met Tubantia een inzamelingsactie gedaan. Toen zijn er ongeveer 15.000 slaapzakken binnengekomen. Mensen kunnen slaapzakken nu onder andere doneren bij vestigingen van kringloopwinkel Het Goed.”
Hoe ziet jullie team eruit?
“In het atelier hebben we een team van zo’n zestig mensen waarvan er zeven op de loonlijst staan. Dat zijn allemaal voormalige vluchtelingen die zijn doorgegroeid naar een betaalde baan. Daar zit een schil omheen van vrijwilligers. We hebben bijvoorbeeld een oma van 73 die ooit achter de naaimachine heeft gewerkt en twee ochtenden in de week meewerkt. Dat is heel leuk voor de dynamiek in de groep.”
Wat betekent de coronacrisis voor Sheltersuit?
“De daklozen moeten nu eigenlijk ook allemaal naar binnen, maar hebben geen thuis. En er is te weinig opvang. Wij hebben nog nooit zo veel aanvragen gekregen als in de afgelopen weken. Gemeenten zitten met de handen in het haar. We stellen zo veel mogelijk pakken gratis beschikbaar.”
Wat hebben jullie al kunnen bieden?
“Wij hebben veel opvanginstanties benaderd met de vraag of zij pakken kunnen gebruiken. De pakken die we op voorraad hadden, zijn uitgedeeld. Maar de vraag is gewoon veel groter dan het aanbod. We moeten de productie uitbreiden om aan de vraag te kunnen voldoen. Daar hebben we extra geld voor nodig. We hebben een grove berekening gemaakt: in Nederland hebben we 2500 tot 3000 pakken nodig en we hebben er nu ongeveer 700 uitgedeeld. We zijn aan het kijken of we bij fondsen of andere instanties hulp kunnen krijgen om dit mogelijk te maken.”
Wat is de grootste uitdaging voor Sheltersuit?
“Het sociaal ondernemerschap. Bij ons staat de sociale impact voorop. Soms, als het wat minder gaat, is het wel eens heel moeilijk om niet vooral met een commerciële bril naar je onderneming te kijken.”
Wat zijn de reacties?
“Het is een beetje een vergeten doelgroep. Op het moment dat je daklozen iets geeft wat speciaal voor hen gemaakt is, doet dat zo veel met ze. Mensen denken er ook heel makkelijk over als het om daklozen gaat: ‘hij zal wel aan de drugs zitten’ of ‘hij heeft er zelf voor gekozen’. Maar je komt ook vaak heel schrijnende verhalen tegen.”
Heb je zelf wel eens een Sheltersuit getest?
“Ja. Ik moet zeggen dat het best wel zwaar is. Als je niet gewend bent om buiten te slapen, dan is het lichamelijk best wel een uitdaging. Je krijgt blauwe plekken omdat je lichaam gewend is om op een matras te liggen.”
Wat is de ambitie van Sheltersuit?
“Onze ambitie is uiteindelijk om wereldwijd te opereren maar lokaal impact te maken. We zijn sinds september in New York bezig. In Amerika is de daklozenproblematiek natuurlijk enorm. Daar is helemaal geen sociaal vangnet. We zijn sinds maart ook actief in Zuid-Afrika. Daar hebben we een zomervariant van de Sheltersuit, een soort cocon met een matje. Het is ons doel om dat wereldwijd op deze manier te doen zodat we de hele wereld warm kunnen houden.”
Meer artikelen over start-ups leest u hier.