Rotterdam staat wereldwijd op de dertigste plek als het gaat om meest aantrekkelijke start-up steden. Tenminste, als je het Britse Money – een vergelijkingssite voor financiële producten – moet geloven. De vergelijkingssite heeft hiervoor onder andere gekeken naar vestigingsmogelijkheden, het percentage studenten in de stad en – hou je vast – het aantal koffiezaakjes per hoofd van de bevolking. Al deze scores zijn bij elkaar opgeteld en vormen een gemiddelde. Het Deense Kopenhagen voert de lijst aan en Amsterdam staat op een 19e plaats.
Gevraagd naar dit onderzoek, kunnen Lars Crama en Wouter van Rooijen van Up!Rotterdam een spottend lachje niet onderdrukken. “Heb je gezien op welke plek Tel Aviv staat? Bungelt ergens onderaan. Vraag mensen die hier verstand van hebben en die zullen deze stad ergens bovenaan zetten.”
Volgens hen zegt het aantal koffiezaken per Rotterdammer ook niet zoveel over hoe succesvol een start-up vanuit de havenstad kan ondernemen. Crama: “Misschien voor de lifestyle van bepaalde ondernemers wel, maar het succes van een start-up hangt niet af van hoeveel koffiezaken er in de stad zijn”, lacht Crama.
Wat is er wel belangrijk in ecosysteem?
Maar welke dingen in de stad zijn dan wel belangrijk om start-ups aan te trekken of door te laten groeien? Crama en Van Rooijen kijken bij Up!Rotterdam naar andere dingen dan het Britse bureau heeft gekeken. Up!Rotterdam is een publiek private samenwerking vanuit de gemeente Rotterdam dat innovatieve start-ups probeert te helpen bij hun groei. Hier ligt de nadruk op talent, markt, kapitaal en het versterken van het ecosysteem.
“De markt, het aantal investeringen of de hoeveelheid talent zijn natuurlijk zaken die goed te meten zijn. Zonder talent, kapitaal of een duidelijke markt kun je als start-up niet groeien. Maar hierbij spelen ook andere dingen die veel minder makkelijk te meten zijn. Hoe verbonden is ons ecosysteem? Hoe verhoudt zich dat tot andere ecosystemen? Kan een ondernemer snel terecht bij investeerders of andere partijen die hem verder helpen? Zeker voor een internationale regio als Rotterdam is die verbondenheid met andere ecosystemen belangrijk.”
Te weinig start-ups groeien door
In 2019 begon Up!Rotterdam met het in kaart brengen van het start-up ecosysteem in de metropoolregio van de havenstad. Van nog geen duizend start-ups toen naar bijna 1800 nu, goed voor een marktwaarde van ruim 3 miljard euro. Het laat zien dat de bedrijvigheid in de lift zit. Van Rooijen: “Maar van al die start-ups groeit maar een klein percentage door naar scale-up. Dat geldt overigens niet alleen voor deze regio, maar ook voor de rest van Nederland. Door met ondernemers samen te kijken waar ze behoefte aan hebben proberen we ze verder te helpen.”
Dat gebeurt volgens hem niet vanuit ‘een ivoren toren’. “We doen dit marktgestuurd en kijken samen met ons netwerk wat nodig is”, legt hij uit. Dit netwerk bestaat uit ondernemers, academici, investeerders, accelerators, incubators en andere personen of instellingen. Crama vult hem aan: “Van de top 10 procent bedrijven weten we precies waar ze naar op zoek zijn om te groeien. Zo stellen we ondernemingen gericht voor bij internationale VC’s. Een scale-up die werkt met waterstof heeft baat bij een andere investeerder dan een scale-up die business to business software as a service aanbiedt.”
Lees hier meer over innovatie uit Rotterdam
Meer vacatures dan bij Unilever
Ook talent vinden kan een uitdaging zijn voor start- of scale-ups, weet Crama. “Werkzoekenden komen niet snel bij een scale-up terecht, ze kijken vaak toch bij grote corporates als Shell en Unilever. Om te laten zien dat er meer is, hebben we alle vacatures van de 140 snelst groeiende bedrijven van de regio Rotterdam bij elkaar gezet op een internationaal platform. HackYourCareer.com. Hiermee willen we laten zien dat er veel meer is dan alleen de bekende bedrijven. Neem HousingAnywhere, een snelle Rotterdamse groeier, zij hebben in Nederland meer vacatures openstaan dan bijvoorbeeld Unilever, als je de internships niet meetelt”
Anders dan bij scale-ups die zich al min of meer bewezen hebben, kan het werken voor of starten van een start-up onzekerheid met zich meebrengen. Maar toch ziet Van RooijenCrama steeds meer starters die na hun studie deze stap wagen. “In 2012 toen ik net van de Erasmus universiteit kwam ging meer dan de helft voor een grootschalig bedrijf werken. Nu is dat omgedraaid en gaat nog maar een klein gedeelte bij een corporate aan de slag. De rest begint voor zichzelf of gaat bij een start-up aan de slag.”
Waar vorige generaties eerst tot hun vijftigste werkten en dan pas iets terugdeden voor de samenleving, wil de nieuwe generatie sneller impact maken. “Zij kiezen minder voor het geld, maar vinden het bijvoorbeeld belangrijk om transport te verduurzamen bij een bedrijf als Hardt Hyperloop. Deze ambitieuze jonge mensen met ideeën willen we ondersteunen om door te groeien. Hiervoor starten we niet zelf een accelerator-programma, maar kijken we wat er al is en proberen partijen met elkaar te verbinden”, legt Crama uit.
Lees hier meer over Hardt Hyperloop
Kennis en kapitaal teruggeven aan het ecosysteem
Hier spelen succesvolle ondernemers, die het kunstje al eerder hebben gedaan, ook een belangrijke rol. Neem Graduate Entrepreneur waar succesvolle alumni van de TU Delft en Erasmus Universiteit niet alleen geld bij elkaar leggen om start-ups te funden, maar ook hun kennis delen om nieuwe ondernemers verder te helpen. In verschillende fondsen zit inmiddels al zo’n 21 miljoen euro. Het geld is bedoeld om innovatieve start-ups door de eerste fase heen te loodsen.
“In de VS zie je dat succesvolle ondernemers die een exit hebben gemaakt een deel van het geld gebruiken om weer te investeren in nieuwe bedrijfjes. Voor een ecosysteem is het belangrijk dat geld en kennis weer terugvloeit. Daarom is het mooi dat succesvolle ondernemers en alumni hun krachten bundelen voor de regio Rotterdam. Zij kennen het klappen van de zweep. Ze zijn internationaal doorgebroken of hebben zelf een succesvolle exit gemaakt. Op deze manier krijgen starters niet alleen makkelijker toegang tot kapitaal, maar profiteren ze ook van de bakken ervaring die deze alumni met zich meebrengen.”
Zowel Crama als Van Rooijen vinden dat ranglijsten, zoals die van Money, minder op stadsgrenzen zouden moeten focussen. Zo is het Rotterdamse ecosysteem breder dan de stad, ook Delft en omringende gemeenten vallen hieronder. “Rotterdam wordt vaak geassocieerd met de haven. Dat klopt, maar het is zoveel meer. Door als regio samen op te trekken kunnen we die ideale combinatie van ondernemerschap en technologische innovaties veel beter naar buiten brengen.”
Als je dit artikel leuk vindt, lees dan ook:
