Software Hotmaps Toolbox helpt bij het vinden van duurzame alternatieven voor het verwarmen en koelen van woningen en gebouwen. Want ongeveer de helft van het energieverbruik in Europa komt voor rekening van verwarmen en koelen van huizen en gebouwen.
Dit is enerzijds te wijten aan energie-intensieve verwarmings- en koelsystemen en anderzijds aan warmteverliezen als gevolg van oude gebouwen met een hoge warmte-doorlaatbaarheid. Het hoge energieverbruik is des te problematischer omdat meer dan 80 procent van de verwarming en koeling nog steeds met fossiele brandstoffen wordt opgewekt.
Gegevens en software
Om fossiele verwarmings- en koelingsenergie in gebouwen uit te bannen, hebben energiebeheerders en -administraties behoefte aan uitgebreide gegevens. Deze zijn tot nu toe over veel verschillende databases verspreid. Een door de Europese Unie gefinancierd onderzoeksconsortium heeft deze gegevens nu verzameld en gecoördineerd en ze vrij toegankelijk gemaakt in de Open Source Software Hotmaps Toolbox . De technologie is gebaseerd op het geografische informatiesysteem (GIS) dat werd gebruikt om de informatie in kaart te brengen. De informatie heeft vooral betrekking op verwarmings- en koelsystemen. Er werd ook rekening gehouden met het afvalwarmtepotentieel van industriële installaties. Dit kan worden gebruikt door de volgende generatie verwarmingssystemen.
Functies en berekeningsmodules
In de bètaversie is de Hotmaps Toolbox al online – met basisfuncties voor het in kaart brengen van de verwarmings- en koelingsenergie in gebouwen en de eerste rekenmodules. Verdere functies en rekenmodules en de mogelijkheid om de werkstatus te laden en op te slaan worden in de definitieve versie verwacht. Het project eindigt in oktober 2020, wanneer de regiospecifieke energievraag, de dekking met hernieuwbare energiebronnen en de gemaakte kosten in enkele minuten kunnen worden opgevraagd.
Een andere functie maakt het mogelijk om de kosten van een specifiek verwarmingssysteem – zoals ketel versus warmtepomp – in een bepaald gebied in te schatten. Door deze gegevens te vergelijken met behulp van de Hotmaps Toolbox is het mogelijk om de meest milieuvriendelijke en kosteneffectieve beslissingen te nemen.
Analyse van de gebouwenvoorraad
,,De volledigheid van de gegevens is noodzakelijk voor een nauwkeurige kartering”, zegt Simon Pezzutto van het Instituut voor Hernieuwbare Energie van EURAC Research in Bolzano. Hij en zijn team hebben de gegevens verzameld en gecoördineerd. In totaal zijn er meer dan 150.000 gegevens die een analyse van het bouwbestand in de EU-28-landen mogelijk maken. Naast de residentiële, dienstverlenende en industriële sector werden ook gegevens over scholen, ziekenhuizen, hotels en restaurants verzameld.
De bouwcategorieën zijn ingedeeld in zes bouwperiodes: Beginnend met vooroorlogse gebouwen en eindigend met de bouw na 2010. Gebouwen die tot het begin van de jaren zestig zijn gebouwd, hebben een hoge warmtedoorlatingscoëfficiënt. Later werden de eerste voorschriften voor de isolatie van gebouwen uitgevaardigd, legt Pezzutto uit: ,,De categorieën hebben een bepaalde betekenis, die deels door wetten en deels door gebruiksgegevens wordt gegeven.”
Potentieel van hernieuwbare energiebronnen
De gegevens over het potentieel aan hernieuwbare energiebronnen zijn deels regionaal en deels in de hele EU op hectare-niveau geschat. Het energiepotentieel van bosbiomassa, zon en wind kan in de hele EU worden geschat. Het energiepotentieel voor gemeentelijk afval, agrarische biomassa etc. zou op regionaal niveau kunnen worden ingeschat.
Bij het openen van de Hotmaps Toolbox wordt een kaart van Europa getoond waarop de afzonderlijke landen, regio’s, steden en districten kunnen worden geïdentificeerd. Als het gebied eenmaal verkleind is, kan de informatie over de verwarmings- en koelingsenergie in gebouwen snel en met de nauwkeurigheid van een hectometer (oppervlakte van 100 bij 100 meter) worden berekend, zegt Pezzutto. ,,Zo kan bijvoorbeeld de centrale ligging van een stadsverwarmingscentrale worden bepaald en de capaciteit die deze moet hebben om aan de vraag te voldoen.”
Betrouwbare gegevens
Gemeenten kunnen gebruik maken van de bestaande gegevens, maar kunnen ook hun eigen gegevens over het gebouwenbestand uploaden. Ze hoeven hun eigen gegevens niet te delen. Het gebruik van de software wordt aangeleerd in een tutorial en een wikishow. Beide zijn al beschikbaar. Ook worden er al lokale trainingen voor overheden, planners en belanghebbenden gegeven.
Naast de onderzoeksinstellingen zijn verschillende Europese gemeenten betrokken bij het project. Zij hebben gegevens aangeleverd voor de eerste casestudies. Pezzutto: “De gegevensverzameling werd uitgevoerd op het niveau van een land. Maar in de afzonderlijke gemeenten is te zien of ook op een klein oppervlak geloofwaardige gegevens kunnen worden gegenereerd. We waren verbaasd over de resultaten omdat de berekeningen met de gegevens uit de Hotmaps Toolbox en die van de pilotgemeenten maar ongeveer tien procent verschillen. Dat verschil is heel klein. We hebben er dan ook alle vertrouwen in dat Hotmaps Toolbox ook voor andere gemeenschappen geloofwaardige gegevens zal genereren.
De Open Source Software Hotmaps Toolbox staat ook open voor andere ontwikkelaars. Iedereen die extra rekenmodules of datasets wil integreren, wordt aangemoedigd om contact op te nemen met de onderzoekers.
Lees ook andere IO-artikelen over de energietransitie via deze link
Als je dit artikel leuk vindt, lees dan ook:
