Wat begon als een klein bedrijf in het hoge Noorden, groeide uit tot een bedrijf met internationale bekendheid. Het Groningse EAZ Wind heeft inmiddels al meer dan 450 windmolens geplaatst en de nieuwste versie brengt zo’n 35000 kWh per jaar op, zo valt te lezen in een van de best gelezen verhalen van afgelopen week.
Gaan deze windmolens onze energie verduurzamen? Nee, zegt Paulus Jansen. “Net als jij en ik dat niet doen wanneer we allebei 5 zonnepanelen op ons dak leggen. Dat zet geen zoden aan de dijk.” Jansen is als bouwkundig ingenieur al ruim 45 jaar bezig met bouwen en verduurzaming, inclusief 20 jaar in de politiek namens de SP. Zo zat hij voor de SP in de gemeenteraad van Utrecht, was hij kamerlid en later wethouder in Utrecht. Tot vorig jaar zomer was hij algemeen directeur van de Woonbond.
“Het is natuurlijk een charmante oplossing. Maar dat deze relatief kleine molentjes nu een vlucht naar voren nemen is vooral politiek. Er moeten nog heel wat duurzame oplossingen neergezet worden om de klimaatdoelstellingen te halen. Maar over grote windmolens is veel discussie, niemand wil zo’n ding in zijn achtertuin. Politici worden hier zenuwachtig van. Ze moeten knopen doorhakken en dat is niet bepaald hun sterkste eigenschap. Vandaar dat ze dan met zulke charmante molentjes op de proppen komen.”
Kleine windmolens kunnen in specifieke gevallen uitkomst bieden
In een artikel op zijn blog, rekende hij uit dat er 250.000 van deze molens nodig zijn om de huidige achterstanden uit de voorloper van het Klimaatakkoord (SER-energieakkoord) weg te werken. “Het doel was om vorig jaar 6.000MW uit wind op land te halen. Dat is niet gelukt, er is slechts 3.500MW gerealiseerd. Met een geclaimde jaaropbrengst van 35.000 kWh per jaar heb je 250.000 kleintjes nodig om de achterstand van 2.500MW weg te werken. Zet je standaardturbines neer, heb je er ‘maar’ 500 nodig. Het is niet realistisch om ervan uit te gaan dat zo’n kleine windmolen in al onze energievraag kan voorzien”, legt hij uit.
Maar dat wil niet zeggen dat deze kleine windmolens geen goede oplossing kunnen zijn, stelt Jansen. “In hele specifieke gevallen kunnen deze goed werken. Op plekken waar een zeer constant energieverbruik is bijvoorbeeld. Zoals waterschappen of boeren met veel grond. De aansluitkosten zijn lager, vergunningsprocedures zijn korter en zo’n kleine windmolen roept minder weerstand op van de omgeving. Voor hen zou de rekensom best positief uit kunnen vallen.”
Skybrator
Toch denkt Vortex, een start-up in de buurt van Madrid, het energieprobleem op te kunnen lossen met kleine windmolens. Thuis als aanvulling op zonnepanelen als ‘s nachts de zon niet schijnt bijvoorbeeld. Maar het bijzondere aan deze ‘molens’ is dat ze geen wieken hebben. Op internet wordt het apparaat gekscherend ‘skybrator’ genoemd. Het bedrijf verwacht dit jaar met de eerste versie te komen. Hoe het werkt? Een paal van bijna drie meter staat op een elastisch onderstel en door de wind trilt deze paal op en naar. De wiebelpaal heeft een heel stuk minder vermogen dan een windturbine op zee. 100 watt tegenover 3 megawatt. Maar kost slechts een fractie van zo’n turbine en geeft geen geluidsoverlast.
Jansen is sceptisch over dit soort alternatieven. “Als ik puur naar elementaire natuurkundige principes kijk, gaat dit nooit genoeg opwekken. Alleen al om het simpele feit dat deze molens zonder wieken nooit zoveel wind tegenhouden als ronddraaiende wieken. Deze hebben een veel groter oppervlak. Maar goed, laat ik niet claimen dat ik de wijsheid in pacht heb. Het is goed dat dit wordt onderzocht en er wordt geëxperimenteerd. Net als kernfusie, daar gaan miljarden euro’s naar fundamenteel onderzoek. Alleen hiervan weten we zeker dat het ontzettend veel energie op zal leveren. Dat zet echt zoden aan de dijk. Bij windmolens zonder wieken is dat nog maar zeer de vraag.”
