Het is allemaal een kwestie van timing; ook als je een robot op een mens wilt laten lijken

Mensen gedragen zich en handelen op een manier die andere mensen als mensachtig kunnen herkennen. Als menselijkheid specifieke kenmerken heeft, is het dan mogelijk deze kenmerken te reproduceren op een machine zoals een robot? Onderzoekers van het IIT-Istituto Italiano di Tecnologia (Italiaans Instituut voor Technologie) probeerden die vraag te beantwoorden door een non-verbale Turing-test te implementeren in een mens-robot-interactietaak.

Zij betrokken menselijke deelnemers en de humanoïde robot iCub in een gezamenlijk actie-experiment. Wat zij ontdekten is dat specifieke kenmerken van menselijk gedrag, namelijk reactietiming, op zodanige wijze naar de robot kunnen worden vertaald dat mensen niet kunnen onderscheiden of zij met een mens of een machine interageren, schrijft het instituut in een persbericht.

De studie is gepubliceerd in het tijdschrift Science Robotics en is de eerste stap om te begrijpen wat voor gedrag robots in de toekomst zouden kunnen vertonen, rekening houdend met de verschillende mogelijke toepassingsgebieden – zoals gezondheidszorg of productielijn. De onderzoeksgroep wordt gecoördineerd door Agnieszka Wykowska, hoofd van het IIT-lab ‘Social Cognition in Human-Robot Interaction’ in Genua, en begunstigde van de Europese Onderzoeksraad (ERC) voor het project getiteld ‘InStance’, dat zich bezighoudt met de vraag wanneer en onder welke voorwaarden mensen robots behandelen als intentionele agenten.

Timing en nauwkeurigheid bij het reageren op stimuli

“Het meest opwindende resultaat van onze studie is dat het menselijk brein gevoelig is voor uiterst subtiel gedrag dat menselijkheid tot uiting brengt”, aldus Agnieszka Wykowska. “In onze non-verbale Turing-test moesten menselijke deelnemers beoordelen of ze interactie hadden met een machine of een persoon, door alleen de timing van het indrukken van knoppen tijdens een gezamenlijke actietaak te overwegen”.

De onderzoeksgroep richtte zich op twee basiskenmerken van menselijk gedrag: tijd en nauwkeurigheid bij het reageren op externe stimuli. Kenmerken die zij eerder in kaart hadden gebracht om een gemiddeld menselijk profiel te verkrijgen. De onderzoekers gebruikten dit profiel om hun experiment op te bouwen waarbij deelnemers werd gevraagd te reageren op visuele stimuli op een scherm. De deelnemers speelden het spel verdeeld in twee mens-robotkoppels: een persoon vormde een team met een robot, waarvan de reactie werd gecontroleerd door de persoon van het andere koppel of op een voorgeprogrammeerde manier.

Robots zijn misschien beter dan mensen, maar laat ze niet te veel op mensen lijken

Over het algemeen wordt aangenomen dat mensachtige kenmerken in robots positief zijn. Een onderzoek uitgevoerd door een Duits team toont aan dat dit niet altijd het geval is.

“In ons experiment hebben we de robot voorgeprogrammeerd door het gemiddelde menselijke reactieprofiel lichtjes te variëren”, legt Francesca Ciardo uit, eerste auteur van de studie en Marie Sklodowska-Curie fellow aan Wykowska’s groep in Genua.

“Op deze manier waren de mogelijke robotreacties van twee soorten: aan de ene kant was hij volledig mensachtig omdat hij op afstand door een persoon werd bestuurd, aan de andere kant miste hij enkele mensachtige kenmerken omdat hij was voorgeprogrammeerd”.

Menselijke controle

Uit de resultaten bleek dat mensen die interactie hadden met de robot niet konden zeggen of de robot door mensen bestuurd werd of voorgeprogrammeerd was in de conditie waarin de robot voorgeprogrammeerd was. Dit suggereert dat de robot slaagde voor deze versie van de non-verbale Turing test in deze specifieke taak.

“De volgende stappen van wetenschappelijk onderzoek zouden zijn om een complexer gedrag op de robot te ontwerpen, om een uitgebreidere interactie met de mensen te hebben en te zien welke specifieke parameters van die interactie als mensachtig of mechanisch worden waargenomen,” zei Wykowska.