Wie aan bestuiving denkt, komt waarschijnlijk al snel uit bij de bijen. Het aantal bijen neemt steeds sneller af, waardoor de vraag ontstaat wie de rol als bestuiver op zich gaat nemen. Een zestal onderzoekers van de universiteiten van Wenen, Salzburg en Regensburg zijn erin geslaagd om daar een antwoord op te vinden. Dat maakt de universiteit van Wenen bekend in een persbericht.
De onderzoekers stellen dat insectenplagen nog niet eens zo slecht hoeven te zijn. In de loop van de evolutie kan dit namelijk nuttige bestuivers opleveren. Plantkundige wetenschappers noemen dit “antagonistisch vangen”, wat betekent dat planten in staat zijn om van een schadelijk insect een bestuiver te maken door evolutionaire aanpassingen in hun bloemen of bloeiwijzen. Deze theorie is nu voor het eerst bevestigd bij Syngonium hastiferum, een aroïde plant (de aronskelkfamilie, Araceae) uit Costa Rica.
Terwijl alle andere leden van het geslacht Syngonium die tot nu toe zijn bestudeerd, worden bestoven door nachtelijke kevers, wordt Syngonium hastiferum uitsluitend bestoven door een tot nu toe onbekende dagactieve plantensoort. Interessant is dat plantenwantsen ook voorkomen als bloembezoekers bij door kevers bestoven aroïden, maar uitsluitend als ongedierte dat stuifmeel en bloemweefsel eet en zo de planten beschadigt zonder ze te bestuiven.
Planten passen zich aan aan dag- of nachtbestuivers
Bloemen en bloeiwijzen van Syngonium hastiferum verschillen in verschillende kenmerken van nauw verwante maar door kevers bestoven soorten. Zo warmen de bloeiwijzen in de vroege ochtenduren op via een proces (dat thermogenese wordt genoemd) en verspreiden zij tegelijkertijd een sterke bloemengeur. Dit trekt bestuivende planteninsecten aan. Bij de keverbestuivende soorten vinden deze processen ‘s avonds plaats en worden dus ‘s nachts bestuivende kevers aangetrokken.
Bovendien ontbreken bij Syngonium hastiferum de gebruikelijke voedsellichamen voor kevers en is ook het oppervlak van de stuifmeelkorrels veranderd van glad en kleverig in stekelig en poedervormig, waardoor de stuifmeelkorrels zich aan de kevers kunnen hechten.
Chemische analyse en synthese van bloemengeur
Er waren ook belangrijke veranderingen in de samenstelling van de bloemengeur, die cruciaal is voor het aantrekken van de wantsen. Hoewel de bloeiwijzen van Syngonium hastiferum net zo intens ruiken als die van door kevers bestoven aroïde soorten, is hun geur samengesteld uit andere chemische stoffen. De onderzoekers hebben een voorheen onbekende stof ontdekt als hoofdbestanddeel van de geur van Syngonium hastiferum.
De onbekende verbinding werd gedecodeerd, waardoor de weg vrij werd gemaakt voor een andere belangrijke stap in het onderzoek: de chemische synthese van de nieuwe natuurlijke stof om de aantrekkingskracht ervan op de planteninsecten te kunnen testen.
De studie biedt een nieuw perspectief op de evolutie van bloeiende planten en de spectaculaire diversiteit van hun bloemen en hun bestuivers door het eerste bewijs te leveren dat plaaginsecten door veranderingen in de bloemen efficiënte bestuivers kunnen worden. Toekomstige studies zullen moeten uitwijzen of soortgelijke veranderingen ook in andere bloeiende plantenstammen zijn opgetreden.
Geselecteerd voor jou!
Innovation Origins is het Europese platform voor innovatienieuws. Naast de vele berichten van onze eigen redactie in 15 Europese landen, selecteren wij voor jou de belangrijkste persberichten van betrouwbare bronnen. Zo blijf je op de hoogte van alles wat er gebeurt in de wereld van innovatie. Ben jij of ken jij een organisatie die niet in onze lijst met geselecteerde bronnen mag ontbreken? Meld je dan bij onze redactie.
