Sapiens stond vorig jaar in de top 10 van startups. Hoe is het nu?

Morgen, 9 juli, maken we hier de nieuwe top 10 van startups in Eindhoven bekend. Nu eerst een terugblik op de lijst van vorig jaar. Hoe is het de veelbelovende startups van toen vergaan? We vragen het aan Sjaak Deckers, die vorig jaar met zijn bedrijf Sapiens in de top 10 stond. Afgelopen jaar is Sapiens voor zo’n 150 miljoen euro verkocht. Eind goed, al goed, dus? “Ik begin weer van vooraf aan.”

De overname kwam sneller dan verwacht. De hersensonde die Deckers en zijn team aan het ontwikkelen waren, was nog niet klaar. “Eigenlijk wilden we eerst de sonde in de markt zetten en dan het bedrijf verkopen.” Maar toen was er opeens het aanbod dat simpelweg te goed was om te weigeren. Dat aanbod kwam van het Amerikaanse Medtronic, een grote speler op gebied van medische technologie.

Wat deed Sapiens precies?

“Sapiens hield zich bezig met Deep Brain Stimulation (DBS). Met het DBS-systeem krijgen Parkinson patiënten een hersensonde die stroompulsen afgeeft. Hierdoor vermindert het trillen en hoeven patiënten minder medicijnen te slikken dan ze normaal zouden innemen bij deze ziekte. En dat betekent ook minder bijwerkingen. Het systeem helpt mensen met Parkinson om weer redelijk normaal te functioneren.”

Hoe zijn jullie ontstaan?

“Sapiens is een spin-out van Philips. Ook Michel Decré en Hubert Martens, de twee andere mede-oprichters hebben een Philips-achtergrond. In 2010 liep er een aantal projecten binnen Philips Research dat niet meer paste binnen de Philips-strategie. De Deep Brain Stimulation (DBS)-technologie was daar een van. Het project had een nieuw onderkomen nodig, zomaar afstoten zou eeuwig zonde zijn.”

Deckers, Decré en Martens besloten na respectievelijk twintig jaar, vijftien jaar en tien jaar bij Philips hun baan op te zeggen en met Sapiens als startup verder te gaan. Het is dan 2010.

Hoe zag jullie eerste werkdag als startup eruit?

“We hebben ontzettend veel geluk gehad met de steun die Philips ons gegeven heeft. Eigenlijk hebben we heel 2010 nog gebruik kunnen maken van de faciliteiten van het bedrijf. Ik had ook nog gewoon een kantoor bij Philips. Dat jaar hebben we veel gesprekken gevoerd met investeerders. Op een gegeven moment begonnen ze bij Philips wel te vragen of het al een beetje opschoot.” Deckers begint te lachen: “Maar op Kerstavond 2010 lagen er drie serieuze voorstellen van investeerders.”

Inmiddels schuiven ook Michel Decré en Steve Manker aan bij het gesprek. Decré is na de overname aangebleven als hoofd Research & Technology. Manker is van Medtronic en verantwoordelijk voor het aangekochte Sapiens. De Amerikaan leidt nu het Medtronic Eindhoven Design Center, zoals Sapiens inmiddels heet. Het centrum is gevestigd op de HighTech Campus

Nog even terug naar Philips. Hadden jullie niet liever binnen dat bedrijf Sapiens verder ontwikkelt?

Decré: “De DBS-innovatie waar wij mee bezig waren, was ontzettend kostbaar. We waren niet het type startup dat op een zolderkamer aan een software-applicatie werkte. We waren bezig hardware te ontwikkelen die uiteindelijk in het menselijk lichaam wordt geïmplanteerd. Uiteraard moet dat zeer zorgvuldig getest worden en daar is veel geld voor nodig, in de orde van 30 tot 40 miljoen euro. Philips kan dergelijke bedragen niet in al zijn projecten stoppen. Mede omdat de risico’s van zulke investeringen erg hoog zijn. Daarom was het noodzakelijk dat we als startup doorgingen en capital investors konden aantrekken, die bereid waren dat risico wel te nemen.”

Met het geld van de investeerders wordt bij Sapiens verder gewerkt aan de ontwikkeling van de sonde. Ook breidt het team zich uit naar 63 mensen, deels afkomstig van Philips. Deckers kan zich de groei van de organisatie nog goed herinneren. “Eerst namen we twee software-mensen aan, toen kwam er een secretaresse. Later kwam er iemand bij voor de financiën en een klinisch onderzoeker. Deckers bleef als CEO verantwoordelijk voor het HR-beleid.

Hoe verklaar je het succes van Sapiens?

Deckers: “Dat kwam voor een groot deel door het team, we hadden ontzettend goede mensen. Dat was de basis. Maar voor de ontwikkeling van ons product hadden we ook veel competenties nodig, die we nooit allemaal in huis konden halen. We hebben veel gebruikt gemaakt van de kennis hier op de HighTech Campus. Soms hadden we een bepaalde machine nodig voor het uitvoeren van tests, even rondvragen en binnen no-time was het geregeld. In die samenwerkingen hebben we veel geld gestoken, maar dat heeft er ook voor gezorgd dat we snel konden ontwikkelen.”

Verder hebben we met z’n drieën heel veel gesprekken gevoerd over de strategie. Het ging ons er niet om zo snel mogelijk overgenomen te worden. We wilden een succesvolle organisatie neerzetten, die ook aantrekkelijk zou zijn voor andere bedrijven.”

Om de naamsbekendheid van Sapiens te vergroten maken de heren in november 2011 een trip naar de Verenigde Staten. Daar spreken ze ook met Medtronic. Deckers lachend naar Manker: “En achteraf hoorde ik dat jullie ons al langer in het vizier hadden gehouden.”

Medtronic bleek inderdaad geïnteresseerd in de technologie van Sapiens. De eerste gesprekken vinden in 2013 plaats. Deckers: “Aanvankelijk ging dat over de lange termijn. Misschien een overname over een jaar of 7 à 8. Dat is voor een startup een eeuwigheid!”

Uiteindelijk gaat het sneller. In februari 2014 vinden er concrete gesprekken plaats. Best lastig nog, volgens Deckers. “Medtronic wilde ons beter leren kennen, wat voor technologie hadden we nou precies in huis? Maar ja, hoe ver ga je in het prijsgeven van je kennis? We hebben ze uitgenodigd in Nederland en een stuk of twaalf presentaties gegeven. Vooraf hebben we met alle teamleden doorgesproken wat we wel en niet konden ‘weggeven’”.

In augustus 2014 wordt de deal getekend. Voor 150 miljoen euro wordt Sapiens overgenomen door Medtronic. Die kiest er gelijk voor de locatie in Eindhoven te behouden.

Steve Manker: “Dat was vanaf het begin duidelijk en past binnen de strategie van Metronic om R&D te globaliseren. Hier zit een goed team en het ecosysteem op de HighTech Campus is heel motiverend.” Manker roemt ook de informele netwerken op de campus. “Als ik iets nodig heb, krijg ik gelijk tips van mensen om met die of die te gaan praten.”

Deckers blijft na de overname nog vier maanden aan om het overgangsproces te begeleiden. En nu? “Nu begin ik weer opnieuw”, zegt hij vrolijk. Sinds kort is hij CEO van een nieuw en bijzonder project.

Zaterdag deel 2: de volgende startup van Sjaak Deckers