Samenwerking op De Hurk grootste goed in voorbereiding op local energy hub

By Bart Brouwers

VNO-NCW Co-creatie, een initiatief vanuit VNO-NCW Brabant Zeeland, wil samen met bedrijven en overheden een duurzame economie op bedrijventerreinen realiseren. Namens deze organisatie is Geri Wijnen actief op bedrijventerrein De Hurk in Eindhoven. Samen met Stichting De Hurk Werkt (Ondernemerskontakt De Hurk en Bedrijven Investerings Zone De Hurk), gemeente Eindhoven en Provincie Noord-Brabant richt ze zich momenteel onder meer op de ontwikkeling van een lokale energie hub. Ook Brainport Development ondersteunt het traject actief. Het initiatief is onderdeel van het provinciale ‘Grote Oogst‘-programma. Naast energie zijn thema’s als vergroenen, slimme mobiliteit en circulaire economie onderdeel van dit programma. 

Geri Wijnen, momenteel aanjager en kwartiermaker Verduurzaming op De Hurk, heeft een achtergrond in vastgoedontwikkeling en ruimtelijke ordening. Ze stak haar hand op toen ze, vanuit haar rol als regiomanager bij VNO-NCW Brabant-Zeeland, zag dat VNO-NCW Co-creatie op stoom kwam. “Er komt heel veel samenwerking kijken bij de verduurzaming van bedrijventreinen en omdat ik zowel metoverheid als bedrijfsleven ervaring heb snap ik hoe je die partijen bij elkaar kunt brengen. Dat is ook de kracht van onze organisatie.”

Maar waar begin je aan, op een bedrijventerrein met 500 vastgoedeigenaren, 600 vastgoedobjecten en ruim 1200 KvK-inschrijvingen? “Nou, het was al snel duidelijk dat we niet meteen met alle partijen aan tafel konden. We zijn daarom begonnen met gesprekken met zo’n dertig bedrijven die ofwel al wat stappen hadden gezet op het gebied van verduurzaming of op andere manieren betrokken waren, of grote behoefte hadden aan concrete oplossingen. Vandaaruit zijn we verder gaan bouwen. Inmiddels werken we samen met een groep van ruim 100 betrokken bedrijven en vastgoedeigenaren.”

Plan van Aanpak

Vanuit de eerste gesprekken met bedrijven, en samen met gemeente en provincie, kwam er een Plan van Aanpak, waaruit direct duidelijk was dat er niet alleen veel werk aan de winkel was, maar ook veel geld nodig. “We zagen de omvang van de opgave die er voor ons lag en meteen ook het besef dat dit niet te realiseren zou zijn met alleen de bijdragen vanuit gemeente en provincie. Toen is vanuit OK De Hurk het initiatief genomen om een bedrijveninvesteringszone te starten, een BIZ. Dat was een mooi succes, maar tegelijk ook het begin van de verwachtingen want ondernemers zijn natuurlijk van nature ongeduldig, zeker als er al zo lang gesprekken worden gevoerd.”

Het Plan van Aanpak gaf op het thema Energie vervolgens de input voor twee werkrichtingen: “Aan de ene kant focust het op wat je in je eigen bedrijf kunt doen om energie te besparen. Aan aan de andere kant kijken we naar de collectieve mogelijkheden, direct gekoppeld aan de situatie van netcongestie die echt urgentie geeft. En daar zijn we vervolgens de eerste stappen in gaan zetten.” 

Een Local Energy Hub als concrete oplossing van netcongestie in Hapert – en vervolgens in de rest van het land

In een serie belicht artikelen belicht Innovation Origins zowel de gevolgen van netcongestie als de mogelijke oplossingen. Vandaag: Local Energy Hub Hapert.

Maar hoewel iedereen wel een beeld heeft bij hoe zo’n energy hub er uit zou kunnen zien, zeker in relatie tot de zo gewenste oplossing voor het volle elektriciteitsnetwerk, is de realisatie ervan er een van de lange adem. “In eerste instantie was het zaak om geïnteresseerde partijen aan tafel te krijgen en met elkaar de gewenste stappen op een rijtje te zetten. Daar zijn we een jaar geleden mee gestart.” De volgende concrete afspraak was om met de groep koplopers energiedata te gaan delen en een technische partij in te schakelen om uit te zoeken welke oplossingen op De Hurk echt gerealiseerd kunnen worden. “We zijn zelf machtigingsformulieren gaan ophalen voor deze energiedata en hebben na een uitvraag Spectral als technische partij ingeschakeld. Vervolgens konden we bij Enexis de net-topologie opvragen, wat inzicht geeft in in de positie van de middenstations en hoe partijen daarop aangesloten zijn.”

Afbakening van de startcluster

“We zitten nu in de afronding vandat traject. Een belangrijke afweging is de afbakening van het startcluster en hoe we daarna gaan opschalen. De eerste bedrijven moeten op hetzelfde middenstation aangesloten zijn en qua energieprofiel aanvullend zijn, zodat er daadwerkelijk ruimte te maken is. Vervolgens moeten we uitvogelen of die bedrijven nog steeds willen meedoen. De koplopersgroep waar we al mee in gesprek zijn, zit natuurlijk niet allemaal toevallig op één station.”

Tegen die complexe achtergrond is Wijnen enorm blij met de bereidheid tot samenwerking binnen alle betrokken organisaties. “Die is, zeker in dit stadium, cruciaal. Zo levert de gemeente ons capaciteit vanuit de groep Duurzame Industrie en Bedrijfsleven, dat maakt echt een verschil voor de inhoudelijke begeleiding. Ook de bijdrage van Brainport Development bij de start en nu het delen van ervaringen is enorm welkom.”

Drempels

Er zijn, zeker omdat de benodigde wetgeving nog in de maak is en de ervaring met local energy hubs beperkt, nog veel drempels te nemen. Regeltjes, beschikbaarheid van data (ook in relatie tot de AVG), een goede business case met de juiste financiële prikkels, de benodigde governance en de diversiteit aan omvang, tempo en urgentie binnen de bedrijven: hoe ga je daar allemaal mee om? Wijnen erkent de drempels en concentreert zich om die reden op de startgroep. “Natuurlijk zien we heel veel verschillende bedrijven met verschillende snelheden, zeker als je kijkt naar het totaal van alle bedrijven op De Hurk. Juist daarom is het belangrijk iets te kunnen laten zien dat werkt, ook al is het relatief beperkt in omvang. Zodat we vandaaruit verder kunnen opschalen en andere bedrijven zich daar aan kunnen optrekken.”

Commitment

Wijnen is er van overtuigd dat die hobbels te nemen zijn en de koplopers snel aan de slag kunnen. “Vervolgens komt het aan op commitment van de partijen om de stap naar realisatie te zetten. Van belang is wel dat juridisch de weg vrij komt voor groepscontracten, daaraan wordt nu op landelijk niveau gewerkt. We koesteren de goede samenwerking die er nu is.” 

Ook voor andere bedrijventerreinen is het volgens haar van belang om snel met dit thema aan de slag te gaan, zeker nu zoveel partijen vastlopen met hun elektrificatie vanwege netcongestie en tegelijkertijd nog zoveel onbenutte ruimte voor zon op hun daken hebben. “Het is een heel proces om samen een oplossing te realiseren. Voor je überhaupt op het punt bent dat je een contract kunt sluiten, ben je zomaar ruim een jaar verder. En als je nu niet start, sta je straks in de volgende wachtrij, want reken maar dat het druk wordt op dit speelveld in de komende jaren. Het belang van een professionele organisatie in de vorm van parkmanagement, inclusief financiële middelen, en goede samenwerking met de gemeente moet daarbij niet onderschat worden.”