Het Europees Ruimteagentschap (ESA) daagt innovators opnieuw uit om aardse toepassingen te vinden voor ruimtevaarttechnologieën. ESA probeert daarmee het immense potentieel van producten uit de ruimtevaart met hun unieke vermogen om de zwaarste omstandigheden te weerstaan – van extreme temperaturen tot straling – geschikt te maken voor ons leven op aarde.
Ruimteonderzoek heeft door de jaren zich gericht op het ontwikkelen van technologieën en processen die de harde natuurkrachten in de ruimte aankunnen. Veel van deze technologie kan worden overgedragen naar nieuwe en zeer nuttige toepassingen op aarde. Om baanbrekende technologieën, die in eerste instantie zijn getest en ontwikkeld voor de ruimtevaart, op grote aardse markten te brengen, heeft ESA een netwerk van Technology Brokers opgezet, dat momenteel actief is in meer dan 10 ESA-lidstaten. In september 2022 zijn SBIC Noordwijk en NL Space Campus gezamenlijk gestart met de ESA Technology Broker voor Nederland.
Ruimtevaart op aarde
Voor het tweede achtereenvolgende jaar organiseert de ESA Technology Broker NL, in samenwerking met het Space Business Innovation Centre Noordwijk en NL Space Campus, een Technology Transfer competitie. Deze wedstrijd nodigt slimme koppen uit om te brainstormen over hoe ruimtevaarttechnologieën praktische toepassingen kunnen vinden op aarde. Het gaat daarbij met name om hardware- en softwareoplossingen met ruimtevaartgerelateerde materialen en methodologieën, energievoorziening, voortstuwing, coatings en sensoren.
De ruimte speelt een sleutelrol in ons dagelijks leven met toepassingen in aardobservatie en telecommunicatie, maar ook in tijds- en plaatsbepalingsdiensten. Naast satellietgegevens heeft de ruimte ook ons leven veranderd door de overdracht van technologie. Digitale fotografie van langeafstandstelescopen heeft geleid tot de miniatuurcamera’s op de smartphones. Ruimtedekens die aan de buitenkant van ruimtevoertuigen werden gebruikt voor thermische controle zitten nu in noodsets. Sensoren die oorspronkelijk werden ontworpen voor het analyseren van de atmosfeer van Mars worden nu op aarde gebruikt om de luchtkwaliteit te meten of gaslekken op te sporen. Zelfvoorzienende levensondersteunende systemen met een gesloten kringloop die astronauten van zuurstof, water en voedsel voorzien, worden steeds vaker geïntegreerd in aardse systemen.
Mogelijkheden voor overdracht
“Als tech-makelaar zoeken we actief naar mogelijkheden voor technologieoverdracht”, zegt Corneel Bogaert, projectmanager voor het ESA Technology Broker programma in Nederland. “Zowel ruimtevaart- als niet-ruimtevaartorganisaties zijn daarvoor welkom om contact met ons op te nemen. Dat werkt zo: van bedrijven en organisaties in sectoren zoals agrofood, energie, logistiek en hightech verzamelen we hun technologiebehoeften. Ze leggen bij ons een prangend probleem uit dat opgelost moet worden. Vervolgens gaan we op zoek naar innovatieve ruimtevaarttechnologie die aan het verzoek kan voldoen.”
Vorig jaar won HDES de wedstrijd met hun idee om koelgasgeneratoren, die oorspronkelijk zijn ontworpen voor de ruimtevaart, om te bouwen tot levensreddende medische apparatuur. Bogaert: “Koelgasgeneratoren zijn veel kleiner en lichter dan conventionele gasopslagsystemen. Het systeem staat niet onder druk en heeft bewezen lange tijd zonder onderhoud te kunnen werken, zelfs in de ruimte. Door hun betrouwbaarheid zijn ze zeer geschikt voor reddings- en veiligheidssystemen. In de aanloop naar de wedstrijd werkte HDES samen met een huisarts aan de huidige behoeften en belangrijkste vereisten voor zuurstoftoevoersets. De veelbelovende toepassing in combinatie met het element van sectoroverschrijdende samenwerking maakte dat hun voorstel eruit sprong.”
Ruimte voor energie
Dit jaar is het thema ‘Ruimte voor energie‘. De synergie tussen de ruimtevaart- en energiesector is niet nieuw. Het gaat meer dan zes decennia terug en begon bij de ontwikkeling van zonnepanelen. Inmiddels zijn er veel stappen gezet: van de afhankelijkheid van het internationale ruimtestation van zonnecellen tot satellietelektronica en energiesystemen: ruimtetechnologie heeft veel te bieden op het gebied van energie.
De wedstrijd staat open voor iedereen – van energie-experts en ruimtevaartenthousiastelingen tot ondernemers. Sectoroverschrijdende samenwerking wordt aangemoedigd. Iedereen die een band heeft met Nederland (als inwoner of via een bedrijf dat hier is gevestigd) en tenminste 18 jaar is, kan meedingen naar de prijzenpot van 35.000 euro.
Inzendingen kunnen worden ingediend tot 31 oktober 2023. Kandidaten op de shortlist krijgen de kans om hun ideeën op 23 november bij SBIC Noordwijk te presenteren. De jury bestaat uit vertegenwoordigers van ESA, NSO, Topsector Energie, NLHydrogen, SBIC Noordwijk en NL Space Campus. De bekendmaking van de winnaars vindt plaats tijdens het NL Space Campus Network & Drinks event op 30 november 2023.
Inspiratie uit voorbeelden
Potentiële deelnemers kunnen zich laten inspireren door de octrooiportefeuille van ESA en de European Space Software Repository (ESSR). Inspiratie kan ook worden gehaald uit voorbeelden van andere bedrijven die al succesvol waren in het gebruik van ruimtevaarttechnologie om energie-efficiëntie te verhogen. Eén zo’n voorbeeld in Nederland is Skytree‘s aanpassing van de ESA-technologie voor het afvangen van lucht, die oorspronkelijk was ontwikkeld om langere ruimtemissies mogelijk te maken door de CO2 die astronauten aan boord van het ruimteschip uitademen af te zuigen. Dezelfde technologie biedt nu een groenere oplossing voor de tuinbouwsector en maakt fossiele brandstoffen overbodig door CO2 direct uit de atmosfeer op te vangen.
“Het voorbeeld van de oplossing van Skytree laat ook zien dat deelnemers zich niet direct op de energiesector hoeven te richten, zolang er maar een link is met energie-efficiëntie en een ruimteverbinding waarin ze zich bevinden”, legt Bogaert uit. “Beoogde energieoplossingen uit de ruimte voor aardse markten zijn onder andere geavanceerde materialen en productietechnieken om hoogwaardige energieapparatuur te ontwikkelen, ontwikkelingen in energieopslagtechnologieën, verbeteringen aan zonne-energie, technieken voor energieopwekking die oorspronkelijk zijn ontwikkeld voor missies in de diepe ruimte, thermische en trillingssensoren, beschermende coatings, en nog veel meer.”
Geïnteresseerden die ruimtetechnologie naar de aarde willen brengen of een innovatie-uitdaging hebben, kunnen contact opnemen met de ESA technology broker. Ga voor meer informatie over de wedstrijd en hoe je je inzending kunt insturen naar de officiële website van ESA Technology Broker NL.
Samenwerking
Als je dit artikel leuk vindt, lees dan ook:
