De panden van V&D en Blokker blijven voorlopig gewoon als winkel functioneren, maar hoe zit het in de rest van de stad? In bijna alle winkelcentra staan nu al winkels leeg, en dat worden er de komende jaren alleen maar meer. Volgens prognoses daalt de vraag naar winkelruimte de komende tien jaar met bijna 15 procent, ook in de regio Eindhoven. Er is opvulling te vinden voor de leegstaande winkels, maar dan moeten de gemeenten en vastgoedondernemers wel actie ondernemen.
De cijfers zien er allesbehalve rooskleurig uit. Volgens adviesbureaus Roots en AnalyZus ligt de vraag naar winkelruimte over 10 jaar flink lager. In Eindhoven wordt de afname geschat op 15,5 procent en in Valkenswaard zelfs 18,5 procent. Op het kaartje hieronder is te zien hoe het ervoor staat in de andere gemeenten in de regio.
RSP Makelaars uit ‘s-Hertogenbosch heeft veel leegstaande winkels in Eindhoven in haar portefeuille. Volgens winkelmakelaar Maarten van Stratum is in de binnenstad nog voldoende vraag naar winkelruimte. Vooral in de aanrijroutes naar het centrum is het lastig om een nieuwe koper of huurder te vinden voor een leegstaand winkelpand. “Eindhoven heeft nog een voordeel ten opzichte van de rest van de regio dat grote ketens als Primark, Inditex (met merken als Zara en Pull&Bear, red.) en Forever 21 Eindhoven nog positief zien. Voor hen is het echter een probleem om ruimtes te vinden die groot genoeg zijn”, aldus Van Stratum.
Initiatief van gemeenten
De onderzoekers van Roots en AnalyZus wijzen erop dat een dalende vraag naar winkelruimte niet betekent dat de leegstand bij winkels net zo hard toeneemt. Het hangt er volgens hen vanaf hoe de eigenaren van de panden en gemeenten omgaan met de leegstand.
Maar wat moet je met een winkelpand waar al maanden geen nieuwe koper of huurder voor kan worden gevonden? Verbouwen tot woningen is een optie, vooral in aanloopstraten naar het centrum, meent Gertjan Slob van onderzoeksbureau Locatus. Die straten verliezen dan hun winkelfunctie. “Gemeenten moeten kijken naar wat kansrijke en kansloze locaties voor winkels zijn. Bij kansloze locaties moet de gemeente het initiatief nemen voor het vinden van een andere invulling”, vertelt Slob. Daarbij moeten de gemeenten ervoor zorgen dat belemmeringen zoveel mogelijk worden weggenomen.
Slob heeft nog een andere, ouderwetse oplossing voor de leegstand: ruilverkaveling. Wat vroeger bij boeren kon, kan ook een oplossing bieden voor winkelcentra. Door winkelruimte uit te ruilen, wordt het volgens de onderzoeker van Locatus mogelijk om slechtlopende locaties een nieuwe impuls te geven.
Flexibele oplossingen
Een veelgenoemd alternatief voor een leegstaande winkel is de popup-store. Winkelmakelaar Maarten van Stratum krijgt bijna dagelijks aanvragen binnen voor tijdelijke winkelruimte. Toch ziet hij er weinig heil in: “Het is voor de eigenaar van het pand vaak veel gedoe, terwijl het niets oplevert.”
Met die popup-gedachte in het achterhoofd vestigde Boqz zich eind 2013 in de Rechtestraat in Eindhoven-centrum. Kleine ondernemers konden in de winkel een schap huren om hun spullen aan de man te brengen. Ook dit initiatief lijkt geen succes. De winkel is sinds begin dit jaar gesloten.
Toch zijn dit soort flexibele oplossingen een mogelijkheid om een geschikte invulling te vinden, denkt Peter Krol van Rebuild.nu uit Lelystad. Hij heeft zijn idee afgekeken van de markt voor kantoorruimtes. “Daar is een hotelachtig systeem ontstaan. Kantoren kunnen voor een dag, week of maand worden gehuurd. Door de exploitant worden extra services verleend, zoals een baliefunctie en telefoonservice. De opbrengst is hierdoor soms wel twee keer groter dan bij traditionele verhuur.”
Krol wil dit concept vertalen naar winkelcentra met zijn concept Flexstorez. “Bij Flexstorez krijg je volledig ingerichte winkels, met bijbehorende services zoals een kassasysteem, schappen, een webshop en misschien zelfs personeel. Een initiatiefnemer kan op die manier binnen een dag een winkel starten.”
Vastgoedondernemers lopen echter nog niet warm voor dit plan. “Die zitten naar mijn idee nog iets te veel in de oude wereld. Ze zien het niet als definitieve oplossing voor de leegstand, terwijl het dat volgens mij wel kan zijn.”
De gemeente Eindhoven is bezig met een herijking van het detailhandelsbeleid. Daarin wordt volgens een woordvoerder ook gekeken naar de winkelleegstand. De gemeente ziet de toekomst van de binnenstad overigens niet somber in. “Het centrum van Eindhoven is nog steeds enorm in trek. Er is veel wisseling in de winkelpanden, omdat de markt heel erg in beweging is. Ook komen er nog steeds nieuwe winkels naar Eindhoven”, aldus een woordvoerder.
Foto: Martin de Witte