TNO en het Waterschap Zuiderzeeland zijn in samenwerking met partners begonnen aan de bouw van de tweede proeflocatie binnen het onderzoeksproject Zon op Dijken. Deze proef vindt plaats op de Knardijk in Flevoland. De Knardijk is een binnendijk die de grens vormt tussen Oostelijk en Zuidelijk Flevoland. Hierop worden twee innovatieve zonnestroomsystemen gebouwd en getest op onder meer waterveiligheid. Eerder dit jaar is bij Ritthem de eerste proeflocatie gebouwd. Innovation Origins berichtte hier eerder over.
Een dekkende grasmat met stevige wortels is cruciaal voor de waterveiligheid, op dijken waar geen verharding is aangebracht. Op de Knardijk komt het systeem van Soltronergy, specialist op het gebied van zonnestroominstallaties. De installatie vindt zo plaats dat de grasmat ruim voorzien is van water en licht en gras geen hinder ondervindt van de panelen. Ook biedt dit systeem goed zicht op de dijk, waardoor dijkinspecties zonder hinder kunnen plaatsvinden.
Het systeem van Afvalzorg, ontwikkelaar van secundaire bouwstoffen, is voorzien van een nieuw type duurzame dijkverharding (‘Solarbase‘), waarop de zonnepanelen rusten. Deze betonachtige fundering is nagenoeg op elke ondergrond te plaatsen omdat er niet in de bodem geboord hoeft te worden. Het is de bedoeling dit systeem ook bij toekomstige dijkversterkingsprojecten in te zetten.
Inspecties van de dijk
Na de aanleg, die naar verwachting in oktober van dit jaar klaar is, volgen periodieke inspecties en een continue monitoring met behulp van een netwerk van sensoren. TNO meet de energieprestaties van de verschillende systemen.
Wageningen University & Research volgt de effecten van de zonnepanelen op de grasmat en kijkt samen met Deltares naar de gevolgen hiervan op de waterveiligheid. De dijk krijgt zijn in oude staat terug wanneer de proef is afgelopen. Het consortium zal dan met een advies komen of aanvullend onderzoek noodzakelijk is.
Project zon op dijken
Onder aanvoering van TNO en de Stichting Toegepast Onderzoek Waterbeheer (STOWA), kenniscentrum van alle waterschappen, doet een consortium van overheden, kennisinstellingen en systeembouwers drie jaar lang onderzoek naar Zon op Dijken.
Er wordt onderzocht hoe zonnestroomsystemen kunnen worden gecombineerd met dijken, zonder concessies te doen aan de primaire waterkerende functie van de dijk. Eerder dit jaar is het eerste proefproject, zonnepanelen op een binnendijk in Zeeland, gestart. De proef richt zich op waterveiligheid, inpassing in het landschap en draagvlak in de omgeving.
Lees hier meer over innovatie in Zeeland
Hieronder het eerdere bericht van Innovation Origins over het plaatsen van zonnepanelen op dijken.
Zeeland wil garantie voor waterveiligheid
Gert van Kralingen, lid van het Dagelijks Bestuur van Waterschap Scheldestromen, zegt dat onderzoek nodig is om te garanderen dat de zonnepanelen geen nadelig effect hebben op de waterveiligheid. “Dat wordt met name in de proef in Ritthem onderzocht en daar dragen we graag aan bij. Maar dijken hebben ook grote landschappelijke, cultuurhistorische en ecologische waarden. Ook deze waarden wegen wat ons betreft mee als er in de toekomst een beroep wordt gedaan op een van onze dijken.”
Rentmeesterschap
Voor Scheldestromen is de zoektocht naar innovatieve oplossingen in de energietransitie een tweede natuur. Van Kralingen noemt het een manier om als een goed rentmeester om te gaan met de aarde. Op het gebied van energie werden al grote stappen gezet, zegt hij. “Een belangrijke bijdrage daaraan is het realiseren van de Energiefabriek in Ritthem. Op die plaats zuiveren we ons afvalwater van het eiland Walcheren. We hebben die rioolwaterzuiveringsinstallatie omgebouwd tot een complete ‘energiefabriek’. Met hulp van slimme technieken wekken we 37% meer energie op dan we nodig hebben. De energie die overblijft, leveren we terug aan het net. Dat is voldoende om anderhalf keer aan de behoefte van het complete dorp Ritthem te voldoen.”
Ook het uitgegiste en ontwaterde slib – een reststof bij rioolwaterzuivering – heeft een functie gekregen. “Daar kan bijvoorbeeld fosfaat uit gehaald worden, een eindige grondstof maar wel een die belangrijk is voor de voedselproductie.” En dat is nog niet alles: “In het overtollige slib uit de beluchtingstank zitten bacteriën. Door die te voeden met bepaalde vetzuren, produceren ze de stof PHA (PolyHydroxyAlkanoaten). Als je de PHA uit het slib haalt, krijg je een zuivere stof waarmee je bioplastics kunt maken: Phario, een afbreekbaar plastic gemaakt van ons afvalwater.”
TNO
Maarten Dörenkämper, projectleider bij TNO, ziet het dijkproject ook als een manier om slim met de ruimte om te gaan. “De transitie naar duurzame energie in Nederland vraagt veel ruimte. De klimaatdoelstellingen halen we niet als we zonnestroomsystemen alleen op daken installeren. Dubbel functiegebruik van dijken, waterveiligheid en energieopwekking is hierom een aantrekkelijke optie. Binnen dit project inventariseren we hoe dijken functioneel en landschappelijk kunnen worden gecombineerd met zonnestroomsystemen.”
Een van de systeembouwers is Delmeco, die in Ritthem een innovatief dijk-geïntegreerd systeem uittest. Een ander type is van Eurorail; dat systeem steekt boven de dijk uit en zou een gunstige invloed op de dijkbekleding moeten hebben.
TNO meet de energieprestaties van de verschillende systemen. De grasmat is een belangrijk onderdeel voor het goed functioneren van de dijk. Wageningen University & Research volgt de effecten van de zonnepanelen op de grasmat en kijkt samen met Deltares naar de gevolgen hiervan op de waterveiligheid. Mocht er aanleiding voor zijn dan kan het waterschap ingrijpen en de proef stopzetten.
De dijk krijgt de oude staat terug wanneer de proef is afgelopen. Het consortium zal dan met een advies komen of aanvullend onderzoek noodzakelijk is. De uitkomst van het onderzoek in Ritthem wordt onderdeel van de Regionale Energie Strategie.
Als je dit artikel leuk vindt, lees dan ook:
