Nu Europa wil afstappen van fossiele brandstoffen, stijgt de vraag naar grote, energie-efficiënte warmtepompen explosief. Het Duitse bedrijf MAN Energy Solutions heeft een van de grootste warmtepompunits ter wereld ontwikkeld met een totale verwarmingscapaciteit van 48 MW, die temperaturen tot 150°C kan produceren en duizenden huizen kan verwarmen. Twee van deze machines werden onlangs geïnstalleerd in Esbjerg, Denemarken, en leveren water tot 90°C voor een stadsverwarmingssysteem dat 27.000 huishoudens bedient.
De grootste warmtepompinstallatie ter wereld bevindt zich in Stockholm, Zweden, met een stadsverwarmingssysteem van 215 MW dat bestaat uit zeven warmtepompen. In Helsinki, Finland, zijn er plannen om een massaal warmtepompsysteem aan te leggen met een totale capaciteit van 500MW. Nu efficiëntie steeds belangrijker wordt, worden warmtepompen een populaire keuze voor industriële toepassingen en stadsverwarmingssystemen.
Warmtepompen: De groene verwarmingsoplossing
Warmtepompen, die drie tot vijf keer energie-efficiënter zijn dan aardgasketels, zijn essentieel voor duurzame verwarming. Ze verminderen de afhankelijkheid van fossiele brandstoffen en zijn geschikt voor de 2,6 miljard mensen die tegen 2050 verwarming en koeling nodig zullen hebben. Volgens het meest recente IEA-rapport is verwarming in gebouwen verantwoordelijk voor 4 Gt CO2-uitstoot per jaar, en warmtepompen kunnen deze uitstoot helpen verminderen, zelfs met de huidige elektriciteitsproductiemix. In 2021 leveren warmtepompen 10 procent van de mondiale ruimteverwarming, waarbij de verkoop wereldwijd met 15 procent en in de EU met 35 procent toeneemt. Van de Europese landen hebben Noorwegen, Zweden en Finland veertig tot zestig procent van de gebouwen uitgerust met warmtepompen.
Verschuiving naar warmtepompen: Wereldwijde implicaties
Met de toenemende toezeggingen van de overheid worden warmtepompen het belangrijkste middel om verwarming koolstofvrij te maken. De wereldwijde capaciteit zou kunnen stijgen van 1000 GW in 2021 tot 2600 GW in 2030, waardoor de vraag naar aardgas met 80 bcm, stookolie met 1 miljoen vaten per dag en steenkool met 55 miljoen ton zou afnemen. Warmtepompen kunnen voorzien in dertig procent van de verwarmingsbehoeften in industrieën zoals de papier-, voedsel- en chemische industrie. In de EU kan de verkoop van warmtepompen tegen 2030 stijgen tot 7 miljoen, waardoor het aardgasverbruik met 21 bcm daalt en de REPowerEU-doelstelling om vóór 2030 geen Russisch gas meer in te voeren, wordt gehaald.
Voordelen voor het milieu en de werkgelegenheid
Overschakelen op warmtepompen vermindert de uitstoot van broeikasgassen en verbetert de luchtkwaliteit, met een potentiële vermindering van 0,5 Gt aan wereldwijde CO2-emissies tegen 2030. Lekken van F-gas koelmiddelen kunnen echter het positieve klimaateffect verminderen. Warmtepompen verminderen de uitstoot van broeikasgassen nog steeds met 20-80% in vergelijking met gasketels, afhankelijk van de elektriciteitsbronnen. Ook de wereldwijde uitstoot van luchtverontreinigende stoffen door verbranding van verwarming in gebouwen zal dalen. De uitbreiding van productie en installaties van warmtepompen zal banen scheppen: de wereldwijde werkgelegenheid in de warmtepompsector zal naar verwachting verdrievoudigen tot meer dan 1,3 miljoen werknemers in 2030.
Stadsverwarming en gigantische warmtepompen
Stadsverwarming is een systeem voor de distributie van warmte naar gebouwen via een netwerk van geïsoleerde leidingen. Reuzenwarmtepompen, zoals die welke in Europa worden toegepast, kunnen gebruik maken van afvalwarmtebronnen met een lage temperatuur in stadsverwarmingsnetten, waardoor warmteverliezen tot een minimum worden beperkt en de energie-efficiëntie wordt verhoogd. Stadsverwarming kan 50 procent van de Europese vraag naar verwarming dekken, waarbij warmtepompen 25 procent van de energie in stadsverwarmingsnetwerken leveren.
Barrières voor invoering overwinnen
Ondanks hun voordelen worden warmtepompen geconfronteerd met uitdagingen zoals hogere aanloopkosten, ontmoedigende factoren voor de consument, productiebeperkingen en een tekort aan installateurs. Overheidsmaatregelen en partnerschappen met de industrie zijn nodig om deze belemmeringen te overwinnen. In dertig landen zijn financiële stimulansen beschikbaar die zeventig procent van de vraag naar verwarming dekken, en aanvullende stimulansen kunnen gericht zijn op reuzenwarmtepompen, stadsverwarming en energie-efficiëntie. Eén ding weten we zeker: naarmate Europa en de wereld blijven aandringen op duurzame verwarmingsoplossingen, zal de vraag naar reuzenwarmtepompen alleen maar toenemen.