Het RIWA jaarverslag 2023 onthult alarmerende niveaus van PFAS (per- en polyfluoralkyl stoffen) in de Maas, waardoor het drinkwater voor 7 miljoen mensen wordt bedreigd. Verouderde vergunningen en onvoldoende toezicht hebben geleid tot lozing van schadelijke stoffen. Als reactie hierop ontwikkelen innovatieve, door de EU gefinancierde projecten geavanceerde technologieën om PFAS op te sporen en te verwijderen.
Deze persistente, toxische chemische stoffen, die bekend staan als “Forever Chemicals”, zijn moeilijk af te breken met de huidige technologieën. RIWA-Maas rapporteert dat de PFAS-niveaus met 50% stijgen nadat de Maas Nederland binnenstroomt. Dit vormt een ernstig risico voor de menselijke gezondheid en het milieu, omdat PFAS kanker, immuunsysteemaandoeningen en andere ernstige gezondheidsproblemen veroorzaken.
Invloed op de waterkwaliteit
De Maas is een cruciale bron van drinkwater voor steden als Rotterdam, Den Haag, Brussel en Antwerpen. De kwaliteit van dit water wordt echter bedreigd door industriële lozingen, zo blijkt uit het RIWA-rapport. Door verouderde en onvolledige lozingsvergunningen is er geen duidelijk inzicht in welke schadelijke stoffen in de rivier terechtkomen. Dit gebrek aan overzicht maakt het onmogelijk om de waterkwaliteit van de Maas effectief te bewaken.
Dringende behoefte aan vergunningen
RIWA-Maas directeur Maarten van der Ploeg roept op tot een dringende herziening van de bestaande lozingsvergunningen. Hij benadrukt de noodzaak van beter overzicht over alle industriële lozingen op de Maas. Verouderde vergunningen zijn niet alleen een bedreiging voor de volksgezondheid, maar ook oneerlijk tegenover bedrijven die wel voldoen aan moderne regelgeving.
Innovatieve oplossingen
Als reactie op de PFAS-crisis heeft de EU projecten gefinancierd zoals SCENARIOS en ZeroF om innovatieve oplossingen te ontwikkelen. Deze initiatieven sluiten aan bij het Zero Pollution Action Plan van de EU, dat ernaar streeft schadelijke verontreinigende stoffen te verminderen.
- PFAS-detectie
SCENARIOS is een project dat zich richt op het verbeteren van PFAS-detectie- en verwijderingstechnologieën. Een opmerkelijke techniek die wordt getest is Surface Active Foam Fractionation (SAFF), waarbij luchtbellen worden gebruikt om PFAS te concentreren, waardoor meer dan 99% wordt verwijderd. Deze techniek wordt getest in een ondergronds reservoir in Denemarken, dat vervuild is met PFAS afkomstig van een brandweerschool. Het is de bedoeling om de demonstratiefase deze maand af te ronden en als volgende stap zullen onderzoekers moeten onderzoeken hoe geconcentreerd PFAS-afval veilig kan worden vernietigd.
Ontwikkeld door een samenwerking van universiteiten, medische centra, onderzoeksinstituten en bedrijven uit 11 landen – waaronder Italië, Zweden en het Verenigd Koninkrijk – is het de bedoeling dat de resultaten van het project langzaam geïntegreerd kunnen worden in de circulaire economieën van EU-landen en wereldwijd.
- Veilig alternatief
In een ander project gaat men voor een preventieve aanpak. Het ZeroF project, geleid door Dr Miika Nikinmaa, heeft als doel veilige en duurzame alternatieven te ontwikkelen voor PFAS die worden gebruikt in voedselverpakkingen en bekleding. Het doel is om vervangers te maken die niet meer dan 20% duurder zijn dan de huidige PFAS, zonder afbreuk te doen aan de effectiviteit.
Het project, dat nu in de testfase zit, loopt tot eind 2025 en zal naar verwachting innovatieve en veiligere alternatieven creëren voor industrieën die momenteel PFAS gebruiken in hun productieketen.
Samenwerking
Het RIWA-Maas rapport belicht ook de samenwerking tussen Europese landen om het PFAS probleem aan te pakken. Zowel Duitsland als Nederland ijveren voor een totaal verbod op PFAS binnen de EU. Zolang zo’n verbod er echter niet is, moeten individuele landen onmiddellijk maatregelen nemen om lozingen te beheersen.
Als je dit artikel leuk vindt, lees dan ook:
