Voordat ze afstudeerde aan de HKU in Utrecht was Samira Charroud nooit bezig met haar afkomst. De dochter van een Marokkaanse vader en een Nederlandse moeder wisselt als klein meisje zonder moeite tussen beide werelden. Met één been staat ze in de westerse cultuur van haar moeder, terwijl haar andere been op het Berberse platteland staat, in de Marokkaanse bergen. “Ik ben Nederlands opgevoed, maar was ook vaak bij familie in Marokko toen ik jonger was, dat voelde als een tweede huis. Ik heb veel van de Berberse cultuur meegekregen, hiermee voel ik me net zo goed verbonden als met de Nederlandse.”
Naarmate Charroud ouder werd, zocht ze steeds mee naar een balans tussen beide werelden. “Ik ben in beide werelden opgegroeid, dat is iets vanzelfsprekends als je jong bent. Daar denk je niet over na. Als je wat ouder wordt, ga je hier vragen over stellen. Als tiener vond ik het lastig om negatieve meningen over Marokkanen te horen. Ik schrok hiervan, het klopte niet met het beeld dat ik van m’n familie en het land had. Tijdens mijn studie als illustrator, heb ik mijn multiculturele achtergrond pas weer kunnen omarmen. Ik hoef geen kant te kiezen, beide kanten mogen er zijn. Het hoort bij mijn indentiteit, ik wil dit niet verstoppen. Maar juist inzetten bij mijn makerschap.”
Voor haar afstuderen onderzocht Charroud haar achtergrond. Die persoonlijke zoektocht naar haar Noord-Afrikaanse roots, leverde vier gewoven illustraties op. In deze kleden vertelt Charroud niet alleen een persoonlijk verhaal; dat van haar vader, maar ze vertelt meer. Het gaat over moed en hoop, maar ook verdriet en heimwee. Verder zijn de kleden een ode aan de bijzonder positie van de vrouw in de Berberse cultuur. “Al duizenden jaren worden weeftechnieken van moeder op dochter doorgegeven, zij vertellen elkaar verhalen die je terugziet in de kleden. Ik vertel ook verhalen in mijn werk, ik probeer iets abstracts als een emotie of zintuig beeldend te maken. Ik vind het interessant om hier een vorm voor te vinden.”
Beeldspraak
De drang die Charroud heeft om iets beeldend uit te leggen, komt onbewust van haar Berberse roots. “Altijd als ik bij mijn oma en ooms was, kreeg ik verhalen mee. Ik spreek de taal bijna niet, maar door hun lichaamstaal en vertaalde literatuur, liederen en poëzie weet ik hoe expressief de taal is. Levendig en vol beeldspraak. Ze voelen zich zo verbonden aan het landschap waar ze wonen, dat ze er menselijke eigenschappen aan geven. Zo kan de aarde voelen en een berg huilen. Dit zijn metaforen om uit te drukken hoeveel pijn het doet als ze het land waar ze zoveel van houden verlaten, op zoek naar een beter leven. Die beeldspraak komt terug in mijn werk.”
“Meestal zijn dit illustraties, maar het kan net zo goed een product zijn”, legt Charroud uit. In een project waar ze de overlevingsemoties; vluchten, vechten of verstijven wilde uitbeelden, maakte ze een freeze-stoel. Iemand in deze stoel zit letterlijk vast en kan geen kant op. “Het maakt iets abstracts tastbaar en je ervaart hoe het voelt om te bevriezen. Op deze manier wil ik zoiets weer interessant maken, zonder het volledig plat te slaan.”
Gedragen door vrouwen
De kleden die Charroud tijdens DDW laat zien, zijn niet door haar zelf gemaakt, maar door een bedrijf. “Ik heb we allerlei knooptechnieken en manieren van weven zelf geprobeerd. Maar ik vond het resultaat niet goed genoeg”, vertelt Charroud. Ze stuurde haar ontwerp op en liet de kleden weven. Met gerecycled katoen in een machine. “Maar als ik ooit de tijd en het geld heb, dan lijkt het me mooi om die ambachtelijke manier van werken te onderzoeken.”
Het is voor Charroud haar eerste grote expositie sinds haar afstuderen. “Stiekem best spannend, maar ook heel erg leuk. Hierdoor kan ik m’n verhaal aan een groter publiek vertellen.” Het is niet zo dat de illustrator bezoekers per se iets wil meegeven of leren. “Maar omdat ik in twee werelden ben opgegroeid, vertel ik het verhaal uit beide perspectieven. Ook vind ik het bijzonder om te vertellen dat vrouwen in de Berberse cultuur een heel andere rol hebben dan Nederlanders vaak verwachten. Vrouwen hebben een hoge positie binnen het gezin, zeker als het gaat over de opvoeding of culturele dingen. Dat wordt echt gedragen door de vrouwen.”
Locatie: Design Perron, Fuutlaan 12
De Dutch Design Week is het grootste designfestival van Noord-Europa. Uit het enorme aanbod pikken we elk jaar tien ontwerpers die in onze ogen de Hidden Gems van dit jaar zijn. Hun verhalen lees je alvast hier.
Deze serie is tot stand gekomen in samenwerking met Dutch Design Daily en curator Katja Lucas van DDW. Wil je de DDW Parels zelf bezoeken? Elke dag organiseert Brandstore Eindhoven/VVV een fietstocht langs de geselecteerde ontwerpers. Meer info vind je hier.
