Oude Tesla-batterijen helpen pieken en dalen in de elektriciteitsvoorziening om te vangen

By Mauro Mereu

Na een carrière in de fossiele energie-industrie begon Oskari Jaakkola zijn eigen groene transitie. Hij werkte onder andere als consultant voor private-equityfondsen, waarbij hij zich ook richtte op investeringen in windparken. Toen hij meer vertrouwd raakte met hernieuwbare energiebronnen, besefte hij dat er betere opslagoplossingen nodig waren om het potentieel van groene stroom te benutten. Daarom bedacht hij samen met enkele anderen Cactos, een bedrijf dat energieopslagsystemen produceert en verhuurt die gemaakt zijn van gerecyclede accu’s van Tesla’s.

De door hen ontwikkelde Cactos One is een soort batterij, die tot 100 kW/h elektriciteit kan opslaan. Zoals cactussen water opslaan voor droge dagen, zo doet de Cactos One dat met stroom. Maar ook nog eens op een efficiënte manier. Dat is weer voordelig voor gebruikers; meestal eigenaren van gebouwen en netbeheerders. In deze aflevering van start-up of the day vertelt Jakkola meer over zijn bedrijf.

Wat is het idee achter Cactos?

“Een van de medeoprichters, Veli-Erkki Ruotsalainen, had een bedrijf dat gebruikte batterijen van elektrische auto’s en boten recyclet. Toen realiseerden we ons dat we dezelfde technologie konden gebruiken om een gedistribueerd energieopslagsysteem op batterijen te bouwen. In plaats van grote opslageenheden te maken met een eigen netaansluiting, kwamen we op het idee om kleine, gestandaardiseerde eenheden te maken. Deze worden achter de meter geplaatst. Ze worden gelijktijdig aangestuurd, zodat er feitelijk weer een groot opslagsysteem ontstaat.”

Te veel energie opgewekt? Hier zijn vier innovatieve manieren om het op te slaan

Energieopslag helpt met het verminderen van het belangrijkste minpunt van duurzame energie: die is er namelijk niet altijd in dezelfde hoeveelheid.

Wat gebeurde er vervolgens?

“Zo kwamen we op het idee van de Cactos One. Dat is een batterijpakket van 100 kilowattuur, met 50 kilowatt laad- en ontlaadvermogen dat via een cloudsysteem wordt aangestuurd. Onze visie was om het onze klanten zo gemakkelijk mogelijk te maken. Daarom hebben we ervoor gekozen de units zelf te financieren, te produceren, te installeren en te exploiteren. Het enige wat een klant hoeft te doen is elke maand de rekening betalen. De rest doen wij.”

Wat is het voordeel van het product?

“Wij bieden onze klanten een probleemloze manier om energie op te slaan. Het slaat elektriciteit op als het goedkoop is en levert stroom wanneer die duur is. Je kunt die elektriciteit zelf gebruiken, of terugleveren aan het net. Bovendien is de Cactos One geschikt voor het zogenoemde ‘piek scheren’. Zo kunnen EV-oplaadpunten automatisch ontladen wanneer er meer vraag is naar stroom, waardoor pieken in het stroomverbruik kunnen worden afgevlakt. Het functioneert ook als een automatische noodstroominstallatie. Bovendien speelt het een rol bij het capaciteitsmechanisme. Dit draagt bij tot een betere balans in vraag en aanbod op de elektriciteitsmarkt. Daardoor kan het aandeel hernieuwbare energie vergroten.”

Wat onderscheidt jullie van andere aanbieders?

“Er is niemand anders ter wereld die batterijopslag niet alleen installeert, maar ook financiert en gedurende de hele levenscyclus exploiteert. Veel bedrijven leveren alleen of het een, of het ander. Maar geen enkel bedrijf verzorgt alle processen. Aan de softwarekant maken de systeemintelligentie en het aanpassingsvermogen aan verschillende soorten installaties het verschil.”

Hoe werkt het systeem?

“Cactos Spine is een cloud control systeem dat ervoor zorgt dat de batterij altijd maximaal rendement oplevert voor de gebruikers. Het stelt handelingen in voor elke opslagunit. Elke dag om 14.00 uur wanneer we de day-ahead elektriciteitsprijzen krijgen, berekent de software automatisch laad- en ontlaadcycli. Later op de avond plaatst het biedingen voor capaciteitsmarkten. Wanneer deze worden aanvaard, wijst het systeem reservevermogen toe aan elke eenheid. De laad- en ontlaadcyclus loopt de hele dag door en het systeem controleert of het geplande schema het meest optimale is.”

Waarom besloten jullie gerecyclede batterijen te gebruiken?

“Het gebruik van tweedehandsbatterijen is niet zo handig vanuit het oogpunt van kapitaaluitgaven. Maar wel wat betreft de levertijden. Het duurt meestal een week voordat ze in onze fabriek zijn. Levering van nieuwe batterijen kan tot vier maanden op zich laten wachten. Maar er zijn geen volumebeperkingen. Over een paar weken lanceren we ook een nieuw product dat met nieuwe batterijcellen is gemaakt.”

Wat voor soort batterijen gebruiken jullie?

“Het maakt eigenlijk niet uit. Wij hebben echter bewust gekozen voor Tesla Model S batterijen. Elke Cactos One eenheid gebruikt anderhalve batterij. De kwaliteit is goed en ze zijn overal verkrijgbaar. De selectie beperken tot het laagst mogelijke aantal is handig voor ons, omdat we de eenheden in serie produceren. Bovendien moet het batterijpakket dat we gebruiken een bepaalde spanning hebben, zodat het past bij alle andere componenten. Maar als er een zakelijke reden zou zijn om over te schakelen op een ander soort EV-batterij, is dat technisch geen probleem.”

Wat gaat de toekomst brengen?

“Aan de operationele kant zijn er verschillende projecten op komst. In een daarvan installeren we 20 Cactos One-eenheden op één locatie, waarmee een capaciteit van 2 MW/u wordt bereikt. Qua groei breiden we uit naar Nederland. Want in de komende weken openen we een kantoor in Amsterdam. De Nederlandse energiemarkt is aantrekkelijk voor ons omdat de technische eisen waaraan we moeten voldoen vergelijkbaar zijn met de Finse.

In de komende maanden gaan wij onze productie verhogen. In het huidige boekjaar – dat eindigt in april 2023 – verschepen wij 16 eenheden uit onze fabriek. In het nieuwe boekjaar willen wij er 101 verschepen. Dat is meer dan een verzesvoudiging van de fabrieksproductie, waarvoor veel inspanning nodig is.”

Foto: het binnenwerk van een Cactos One . © Cactus