Gratis parkeren in stadscentra leidt tot omzetstijging bij lokale middenstanders. Dat bewees de plaats Cardigan in Wales onlangs. Wekenlang kon daar gratis geparkeerd worden nadat dieven er parkeermeters vernielden. Winkeliers zagen in die periode hun omzet flink stijgen. Retailexpert en hoogleraar Cor Molenaar stelt dat het voorbeeld uit Wales voor Nederlandse gemeenten een aanzet zou moeten zijn om periodes van gratis parkeren in te voeren. Maar hoe realistisch is dit plan? En is het mogelijk in Eindhoven?
Dit artikel is geschreven door Martijn van Gessel en verscheen eerder op Eindhoven.dichtbij.
In Nederland verdient circa 40 procent van alle gemeenten geld aan betaald parkeren, zo blijkt uit cijfers van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG).
Cor Molenaar is van mening dat parkeerinkomsten van gemeenten niet in het potje ‘algemene middelen’ moeten verdwijnen. “Parkeerkosten zijn geen melkkoe, maar een reden om niet naar de winkels te gaan”, aldus de hoogleraar.
Parkeeropbrengst in binnenstad
Vrij vertaald: om meer mensen naar stadscentra te lokken moeten gemeenten een winstgevende bron van inkomsten (de melkkoe) opofferen. De opbrengt zou volgens Molenaar ten goede moeten komen aan het verlevendigen van de binnenstad.
Met zijn initiatief “gratis parkeren in december” zoekt Molenaar nu naar gemeentes die de proef op de som willen nemen. Want de hoogleraar wil meten & weten en heeft dus medewerking van gemeentes nodig om zijn visie met feiten te kunnen onderbouwen – of verwerpen.
Eindhoven verdient miljoenen
Begin 2013 deed Eindhoven Dichtbij navraag bij de gemeente over de inkomsten uit betaald parkeren, parkeervergunningen en parkeerboetes. Uit de beantwoording bleek dat de gemeente daar in 2012 bijna 9 miljoen euro aan verdiende. Navraag moet ons leren hoe hoog dat bedrag de afgelopen twee jaar was.
Als toelichting op het bedrag gaf de gemeente destijds aan dat de parkeerinkomsten geen winst zijn, maar dat ze in het potje ‘algemene middelen’ gestopt worden (net wat Molenaar niet wil) om onder meer kosten voor personeel, onderhoud en vergunningen te dekken.
Gemeente versus commerciële partijen
Het idee van Molenaar brengt een lastig vraagstuk met zich mee. Want niet al het geld dat aan parkeren wordt uitgegeven komt in de gemeentekas terecht. Evenals in andere plaatsen zijn ook in Eindhoven commerciële partijen (P1, Q-Park) actief. Hoe kun je als gemeente ‘gratis parkeren’ invoeren als je daarmee oneerlijke concurrentie bedrijft?
Bovendien lijkt het aantrekken van meer bezoekers met auto’s haaks te staan op het streven van de gemeente Eindhoven naar een autoluwe binnenstad. Al hebben maatregelen die daarvoor bedacht zijn vooral betrekking op rijdende auto’s en niet zozeer op stilstaande. Aan parkeergelegenheid zal niet snel getornd worden; Eindhoven is tenslotte een stad die van heinde en verre winkelpubliek trekt.
Onderzoek naar geldstromen
Om antwoorden te kunnen formuleren op de vragen hoe realistisch het plan van Molenaar is en of het mogelijk is in Eindhoven, hebben we ons licht opgestoken bij Cees-Jan Pen,lector Brainport van Fontys en expert op het gebied van stedelijke economie en vastgoed.
Inmiddels is er landelijk het nodige stof opgewaaid na de uitlatingen van Molenaar. “Het parkeerdebat wordt in mijn ogen gevoerd met veel (onderbuik)gevoelens en te weinig kennis van feiten”, zegt Pen daarover. Hij adviseert daarom de Eindhovense gemeenteraad om onderzoek te laten doen naar de geldstromen die betrekking hebben op parkeren. “Dat is de basis voor een goed debat.”
Vangt de gemeente bijvoorbeeld ook geld van commerciële partijen? Of genereert de gemeente alleen inkomsten met eigen parkeerterreinen? En hoeveel kosten en baten zijn daar mee gemoeid?
Gemeente moet winst uit parkeren in binnenstad steken
Als parkeren werkelijk winstgevend is, pleit Pen ervoor dat de gemeente Eindhoven het geld in een binnenstadsfonds stopt, mits ondernemers uit de binnenstad een soortgelijk bedrag ophoesten. “Ik denk ook dat het slim is om het fonds te labelen aan maatregelen die ten goede komen aan het autoluw maken van de binnenstad.”
Bijvoorbeeld door ‘blik’ meer onder de grond te stoppen of naar minder zichtbare plekken te verplaatsen. Pen: “In plaats van parkeerplekken kan dan groen, water, kwaliteit en beleving komen. De binnenstad moet meer en meer de ontmoetingsplaats van de toekomst zijn waar ook meer en meer innovaties plaatsvinden. Op termijn verdringt het centrum de positie van de High Tech Campus op dat vlak.”
Gratis parkeren is geen goed idee
Parkeren zomaar gratis maken vindt Pen geen goed idee, want daarmee kun je de voorzieningen niet in stand houden. “Als je naar de Efteling gaat of de dierentuin betaal je ook flink voor parkeren. Dus mag het in de stad ook wat kosten.”
Hij wijst er tot besluit op dat kennisplatform CROW in opdracht van de VNG een inventarisatie heeft gemaakt van onderzoeken en praktijkervaringen op het gebied van betaald parkeren. Dat leidde tot het opsommen van 11 waarheden over parkeren, mobiliteit en retail.
Een quickscan van die waarheden leert ons het volgende:
• Gratis parkeren bestaat niet. Het in stand houden van parkeervoorzieningen kost immers geld, dus als de consument er niet voor betaalt, draait een andere partij voor deze kosten op.
• Parkeren is een weerstandsfactor. Dat wil zeggen: mensen laten een bezoek aan de binnenstad niet afhangen van de bijkomende parkeerkosten, zo is uit onderzoek gebleken.
• Gratis of goedkoop parkeren leidt niet of nauwelijks tot meer bezoek of omzet. CROW: “Een verlaging van de parkeertarieven blijkt eigenlijk nergens enig effect te hebben. Het invoeren van gratis parkeren op bepaalde dagdelen of dagen (of het helemaal afschaffen ervan) heeft voor zover ons bekend nog nergens tot duidelijke vermeerdering van de omzet geleid.”
• Betaald parkeren is geen melkkoe voor gemeenten. CROW: “Het tarief dat minimaal nodig is om parkeren kostendekkend te maken wordt vrijwel nergens geheven.”
Idee van Molenaar wegwuiven, wel onderzoek laten doen
Ter afsluiting kunnen we wel stellen dat de gemeente Eindhoven er verstandig aan doet om het idee van Molenaar weg te wuiven. Wel zouden we graag zien dat de gemeenteraad het advies van Pen overneemt en onafhankelijk onderzoek laat doen naar de geldstromen die betrekking hebben op parkeren. Pas als het geheel in kaart is gebracht is het zinnig om de discussie verder te voeren.
Leestips
• Parkeren is een weerstandsfactor en nooit een aantrekkingsfactor (CROW)
• Parkeren en vastgoed (PDF, 2009)
• Wat kost parkeren in de binnenstad van Eindhoven nu écht?