Het gaat goed met de regio Eindhoven. Brainport Eindhoven staat bovenaan allerlei lijstje als het gaat om economische groei. Brainport is dé economische motor van Nederland. Toch is er ook een keerzijde. Reeds enkele jaren toont onderzoek aan dat Brainport te kampen heeft met een steeds groter wordende tweedeling; de kansrijken en de kansarmen. Door Corona wordt deze tweedeling alleen maar groter. Dit vraagt om een nieuwe fase in de ontwikkeling van Brainport Eindhoven.
Dubbele tweedeling
Niet iedereen profiteert van de economische voorspoed. In Eindhoven zijn er ruim 26.000 mensen die langdurig in armoede leven, zo laat de Armoedemonitor zien. Hierdoor groeien in Eindhoven 5.500 kinderen in armoede op. En dat zijn de cijfers van vóór Corona.
Naast deze financiële tweedeling is er ook sprake van een tweedeling tussen kansrijk en kansarm op de woningmarkt en de arbeidsmarkt. Die groeiende tweedeling, op meerdere fronten, is een grote bedreiging voor de toekomst van Brainport zo concludeerde recent ook hoofd onderzoek Otto Raspe van de Rabobank Nederland.
Werk aan de winkel dus.
Brainport?
Wat is Brainport eigenlijk? Op de website staat als visie en missie te lezen:
Brainport:
“Brainport Eindhoven is een technologieregio waarin bedrijven, overheden en onderwijsinstellingen samenwerken aan een mooiere toekomst. Want samenwerken zit in onze natuur. Onze wereld verandert constant en steeds sneller. Wat hebben we nodig over tien, twintig jaar? Hoe zorgen we er, bijvoorbeeld, voor dat er voldoende werk, inkomen, energie en voedsel is voor iedereen, steden schoon en toegankelijk zijn, en mensen in regio’s gezond blijven? Wie nadenkt over de toekomst, denkt na over de wereld van nu en van onze kinderen? Belangrijker wordt het niet. Daarom bedenken en maken we producten die impact hebben op de wereld en doen we dat op het allerhoogste niveau. Op de toppen van wat er technologisch mogelijk is. Dat had Philips 125 jaar geleden al goed door”.
Dat klinkt geweldig. En dat is het natuurlijk ook. Technologische innovaties uit onze Brainport hadden en hebben een grote impact op de wereld. Dat is een megaprestatie om trots op te zijn.
Successen uit het verleden bieden geen garantie voor de toekomst
Dit succes heeft onze stad en regio, en haar inwoners, de laatste decennia grote economische voorspoed gebracht. Toch is er, gezien de toenemende tweedeling, ook een kanttekening te plaatsen bij de huidige aanpak. De eenzijdige focus op het maken van top-technologische producten was de afgelopen jaren een economische succesformule, maar wordt steeds nadrukkelijker gezien als een te smalle basis om ook succesvol te blijven. Duidelijk is dat een aantal seinen in onze regio op rood staan en dat er een bredere aanpak nodig is om ook in de toekomst succesvol te blijven. Juist de kenmerkende samenwerking in Brainport biedt een optimale uitgangspositie om die bredere aanpak gezamenlijk op te pakken.
“De eenzijdige focus op het maken van top-technologische producten was de afgelopen jaren een economische succesformule, maar wordt steeds nadrukkelijker gezien als een te smalle basis om ook succesvol te blijven.”
Mary Fiers
De centrale vraag is echter of alle betrokken partijen, overheid, bedrijfsleven en onderwijsinstellingen de analyse delen dat een gezamenlijke bredere aanpak noodzakelijk is om ook in de toekomst succesvol te blijven. En zo ja, is men daadwerkelijk bereid ernaar te handelen? Of is het uiteindelijk toch ieder voor zich?
Van gezamenlijke focus op smalle welvaart naar brede welvaart
Die gezamenlijke bredere aanpak richt zich op de randvoorwaarden waaronder de toekomstige technologische hoogstandjes bedacht en gemaakt kunnen worden. Door ook die randvoorwaarden expliciet onderdeel te maken van een nieuwe gezamenlijke Brainport-strategie kan een robuust ecosysteem ontstaan dat klaar is voor de toekomst.
Dat had Philips 125 jaar geleden inderdaad al goed door, maar daar schort het in de huidige tijd aan.
Om zo’n nieuwe Brainport-strategie tot een succes te maken zou je kunnen denken aan het bundelen van de kennis, personele inzet en financieren van drie thema’s: goed en betaalbaar wonen, werkzekerheid en een leven lang leren en (praktisch) opleiden. Hiermee verleggen we de focus van smalle welvaart naar brede welvaart.
Deze nieuwe strategie vraagt om meer dan alleen mooie woorden, goed bedoelde intenties, papieren convenanten en/of tijdelijke pilots. Het vraagt om een fundamentele keuze voor een meerjarig gezamenlijk investeringsprogramma. Investeringen die soms pas op langere termijn renderen en deels om investeringen buiten de eigen organisatiegrenzen.
Zijn de gezamenlijke Brainport-partijen daartoe, in de huidige mondiale markt, bereidt en in staat?
Actueel voorbeeld: de woningmarkt
Om mijn pleidooi concreet te maken een actueel voorbeeld: de woningmarkt.
De vele expats die hier komen werken moeten uiteraard ergens wonen. Door lokale makelaars worden daarom bustours voor expats langs populaire woonwijken georganiseerd. Volgens de betreffende makelaar heeft die grote interesse in koopwoningen ook een keerzijde: “De prijzen van koopwoningen in bijvoorbeeld Meerhoven stijgen zienderogen en voor starters wordt het daarom op de woningmarkt in Eindhoven extra lastig, zo niet onmogelijk om een huis te kopen”.
Lees ook: Voor Jan Modaal is Eindhoven te duur
Het is te simpel om te denken dat dit vraagstuk zich vanzelf, althans zonder een verdere toename van de tweedeling op de woningmarkt, oplost. Een echte gezamenlijke aanpak biedt echter wel kansen. Ik heb geen blauwdruk voor dé oplossing en pleit ook niet voor oplossingen uit de vorige eeuw, maar we kunnen hierbij wel leren van de verantwoordelijkheid die Philips aan het begin van de 20ste eeuw nam voor de huisvesting van de grote aantallen nieuwe medewerkers die naar Eindhoven kwamen.
Gaan we deze stap voorwaarts zetten?
Het onlangs opgerichte partnerfonds Brainport Eindhoven, van ASML, Jumbo Supermarkten, High Tech Campus Eindhoven, Philips, PSV, Brainport Development en VDL Groep is een mooie stap om breder te kijken en te doen. Er wordt door de betrokken bedrijven geld geïnvesteerd om te komen tot een succesvolle aanpak van problematische schulden.
Maar er is veel meer nodig om de tweedeling serieus aan te pakken. Gaan de Brainport-partijen de stap naar een brede welvaartsaanpak samen zetten?
Als het ergens kan lukken dan is het in Brainport. Ik zeg doen, dan laten we de wereld zien dat we de titel slimste regio op alle fronten ook echt verdienen.
Over deze column
In een wekelijkse column, afwisselend geschreven door Hans Helsloot, Mary Fiers, Buster Franken, Bert Overlack, Eveline van Zeeland, Tessie Hartjes, Jan Wouters, Katleen Gabriels en Auke Hoekstra, probeert Innovation Origins uit te vinden hoe de toekomst eruit zal zien. Deze columnisten, af en toe aangevuld met gastbloggers, zijn allemaal op hun eigen manier bezig met oplossingen voor de problemen van onze tijd. Zodat Morgen Beter wordt. Hier alle eerdere afleveringen.
Als je dit artikel leuk vindt, lees dan ook:
