Brabant neemt duurzame verstedelijking en versterken en het beter benutten van de bestaande ruimte serieus. De titel ‘maak waardelocaties van werklocaties‘ laat duidelijk zien wat de ambitie van het provinciebestuur is. De nieuwste lange termijn voorspellingen voor de vraag naar kantoren, bedrijventerreinen en winkels in de Brainportregio laten zien hoeveel vraag er is naar groeisectoren als logistiek en hoogwaardige hoogkwalitatieve kantoren, maar ook dat een groot deel van de retailsector krimpt en de kantorensector zeker nog niet gezond is.
Lees ook: Prognose bedrijventerreinen: meer ruimte voor logistiek en industrie in Brabant
Maar bovenal gaat het erom hoe we veel beter, intensiever en zorgvuldiger omgaan met de bestaande werklocaties in de regio. Gemeenten, ondernemers en eigenaren staan in mijn ogen stevig aan de lat veel meer te investeren in het verbeteren van de kwaliteit van onderhoud, beheer en handhaving van werklocaties. De basis moet op orde en horen bij het ambitieniveau van de Brainportregio. Tijdens de recessie is teveel bezuinigd op beheer, onderhoud en handhaving en het wordt tijd deze achterstanden snel in te halen en werklocaties via park- en centrummanagement professioneel te beheren.
Bedrijventerreinen
Het is goed dat de provincie de nadruk legt op het grote belang van werklocaties voor het inspelen op klimaatverandering. Werklocaties vervullen in de ogen van het provinciebestuur een onmiskenbare rol om transitieopgaven op het gebied van energie, circulaire economie en klimaat te laten slagen. De Metropoolregio Eindhoven dient invulling te geven aan ‘deze duurzame werklocaties’. De basiskwaliteit moet hiervoor omhoog en dit vraagt meer geld voor beheer en onderhoud.
Recent vestigde Natuurmonumenten terecht de aandacht op het belang van landschappelijke kwaliteit en open ruimte in Brabant. Tegelijkertijd blijkt dat er veel vraag is van logistieke bedrijven naar extra ruimte. Er zijn afspraken gemaakt voor de ontwikkeling van grootschalige logistiek. In gemeenten zoals Waalwijk en Tilburg is voldoende ruimte om de komende jaren te voorzien in de ruimtebehoefte voor grootschalige logistiek. In de Brainportregio is een nieuw grootschalig nieuw logistiek bedrijventerrein niet aan de orde. Wel is in de regio de vraag naar industrieterreinen het grootst en dan vooral in de sector High Tech Systems & Materials. De vraag is of we naast de nieuwe Brainport Innovation Campus aan de westkant van de stad nu al moeten nadenken waar extra ruimte voor industriële ondernemers moet komen.
“Buiten de paar knooppunten in de steden is de kantorenmarkt nog steeds niet gezond.”
Kantoren
Het succes van de Brainportregio zorgt ervoor dat ook in Eindhoven – net als in Amsterdam en Utrecht – er op enkele specifieke locaties ruimte moet komen voor nieuwbouw van kantoren. De kantorenmarkt herstelt zich in de vier grote Brabantse steden Eindhoven, Tilburg, Breda en ’s-Hertogenbosch. Kantorenlocaties concentreren zich in toenemende mate rond stadscentra en OV-knooppunten. De provinciale prognoses onderbouwen de ambitieuze nieuwe kantoorplannen op en rond station Eindhoven; de zogenaamde Knoop XL. Dit staat in schril contrast met de leegstand van kantoren in de middelgrote Brabantse steden en wijken van de steden. Op deze locaties kan een transformatie naar bijvoorbeeld woningbouw een oplossing bieden, of andere functies om een gebied 24/7 aantrekkelijk te maken. Gelukkig heeft Helmond haar kantorenprogramma de afgelopen jaren fors teruggebracht, maar de transformatieopgave rond het station blijft groot. Mijn pleidooi betekent absoluut niet dat we moeten stoppen met transformeren op andere plekken. Buiten de paar knooppunten in de steden is de kantorenmarkt nog steeds niet gezond.
Winkels
Zorgelijk is toch wel dat één op de drie Brabantse winkeliers de grootste moeite heeft het hoofd boven water te houden. Onder winkeliers is sprake van veel gevallen van verborgen armoede. Brabant heeft te veel winkels en dit aantal moet terug. De rem moet op nieuwe plannen voor winkelcentra en we moeten gezamenlijk nadenken over plannen om de binnensteden weer aantrekkelijk te maken met andere activiteiten zoals wonen, horeca, groen of zorgfuncties. De binnenstad van Eindhoven onttrekt zich aan deze krimp, maar ook hier geldt dat de meeste groei en kansen vooral buiten de retailsector liggen. Voor de andere binnensteden en wijkcentra is de opgave de komende jaren vooral te komen tot een compacter en vitaler centrum met minder winkels en meer andere functies inclusief een stevige vergroening van de openbare ruimte. Dit zal een belangrijke test worden voor de bestuurlijke samenwerking in de Metropoolregio.
De Brainportregio wil de slimste regio blijven. Tegelijkertijd verplicht onze Mainportstatus dat we de lat hoog leggen ons vestigingsklimaat duurzaam te versterken en veel meer in te spelen op klimaatverandering. De markt voor werk- en winkellocaties is een regionale markt en vraagt om publieke en private trekkers die over de gemeentegrens heen kunnen denken.
Cees-Jan Pen is gastauteur op Innovation Origins. Hij is lector De Ondernemende Regio aan de Fontys Hogescholen in Eindhoven.
Foto: van oud naar nieuw: de metamorfose van Strijp-T in Eindhoven. Blik op Additive Industries.
Als je dit artikel leuk vindt, lees dan ook:
