Op zoek naar chill talent

By Emile Hollman

Het idee achter CHILL (Chemelot Innovation and Learning Labs) is eigenlijk heel simpel: creëer een plek waar onderwijs, bedrijfsleven, wetenschap samenkomen om van elkaar te leren en met elkaar te innoveren. Die plek is de Brightlands Chemelot Campus in Geleen, het middelpunt van chemie in Limburg. En dat blijkt bijzonder: “In het land van Centers of Expertise zijn we een van de weinigen, zo niet de enige, die opereert op een industriële site en niet tussen de muren van een school”, legt Lanclus uit. 

Studenten, docenten, onderzoekers en specialisten uit het bedrijfsleven werken onder auspiciën van CHILL samen aan innovatieve opdrachten op het gebied van (bio)chemie, procestechnologie en material sciences. Met grote nadruk op de circulaire transitie, die leidend is voor de hele Chemelot Site met impact op de hele regio. Partners zijn onder anderen SABIC en een consortium van de meeste andere Chemelot chemiebedrijven, Vista College, Zuyd Hogeschool en Maastricht University. Het succes, want zo noemt de CEO dat, zit hem in de wijze waarop. “Met onze bijzondere concepten om het praktijkonderwijs te koppelen aan real life innovatie opdrachten van bedrijven hebben we een uniek speelveld gecreëerd voor ondernemers, docenten en studenten. Bovendien werken zij niet meer uitsluitend samen in onze laboratoria, maar ook in onze nieuwe opschaalfaciliteiten, de CHILL Circular Space. Studenten van andere studierichtingen sluiten daarbij aan. Onze werkwijze maakt die verbreding op alle fronten mogelijk.”

Chemisch technoloog Luc Lanclus (59) volgde zijn opleiding aan de KU Leuven en werkte 28 jaar bij DSM. Hij ontwikkelde kunststoffabrieken, werkte onder meer geruime tijd als operations directeur world wide voor DSM Dyneema, en besloot na al die tijd ja te zeggen toen Brightlands CEO Bert Kip hem polste om de campus mee op te bouwen. “In zeven jaar is de campus getransformeerd naar een rijk ecosysteem waar knowhow, top faciliteiten, gerenommeerde bedrijven tot start ups en talent samenkomen, fantastisch om daar aan meegewerkt te hebben. In de vervolgstap wilde ik iets doen met duurzaamheid of ontwikkeling van (jong) talent : In mijn huidige rol bij CHILL is het  alle twee geworden.” 

Wij zijn een brug naar het mkb

Luc Lanclus

Kunststof

Het is een zorg die inmiddels tot alle uithoeken van de industrie is doorgedrongen: hoe sporen we die jonge mensen in voldoende aantallen op, hoe leiden we ze zo goed mogelijk op en hoe behouden we ze voor de regio? CHILL bracht de behoefte van het bedrijfsleven in kaart, zocht met het onderwijs naar manieren om daar op in te spelen en inventariseerde de benodigde logistiek en faciliteiten. “Als CHILL hebben we onze nek wel uitgestoken, denk i”’, kijkt Lanclus terug. “We zijn tien jaar lang bezig geweest met innovaties op laboratoriumschaal, van biochemie tot de zware chemie en heel veel rond kunststofontwikkeling en toepassingen daarvan. Vaak voor de bedrijven op Chemelot maar nog veel meer voor MKB-bedrijven uit de regio. We zijn echt wel een brug naar het mkb.”

De bedrijven, veelal van de campus maar ook van buiten, nemen als partner bij CHILL een soort strippenkaart af waarvoor zij voor een bepaald bedrag onderzoeken of innovaties kunnen realiseren met inzet van studenten uit MBO en HBO die gebruik kunnen maken van ruimte en faciliteiten. Ze worden begeleid door docenten én mensen uit de praktijk. “We doen aan contractresearch, bedrijven betalen daarvoor en mogen dus ook resultaat verwachten. Dat studenten resultaat moeten behalen is onderdeel van hun curriculum.”

Circulariteit

Studenten en docenten Applied Science van Zuyd Hogeschool zijn inmiddels kind aan huis bij CHILL. “Vista-studenten uit het MBO draaien mee als laborant, dadelijk ook als operator en monteur in onze Circular Space. De bedoeling is dat er meer studierichtingen ingezet worden.” Lanclus proeft hier en daar nog wat koudwatervrees maar dan komt goed denkt hij. “We zijn nu met economiestudenten bezig die rond circulariteit de economische vraag benaderen; hoe ziet dat circulaire business model er dan uit? Valt er geld mee te verdienen? Waar moet je op letten? Sinds de start zijn echt wel stappen gezet. Zoals de recyclelijnen voor kunststoffen. Om daar met bedrijven (een consortium van polymeerbedrijven)  en kennisinstellingen als Universiteit Maastricht en Brigthlands Material Center uitdagingen rond circulariteit op te lossen. Hoe moet ik mijn product nu ontwikkelen zodanig dat het heel goed recycleerbaar is? Uiteindelijk gaat dat ook naar designvraagstukken maar het gaat ook over: hoe moet een plastic tuinstoel of een folie voor voedselverpakking ontwikkeld worden zodat ze vlot recyclebaar zijn.”

Lees hier meer over Brightlands

Bedrijfsleven en onderwijs gaan daar hand in hand. En kreeg nog meer boost toen hoogleraar Kim Ragaert van Maastricht University haar opwachting maakte. Zij huurt nu een hal achter die van CHILL waar bijvoorbeeld onderzocht wordt of gezuiverde kunststoffen eigenschappen hebben waar de markt iets mee kan. Een fabriekje/onderzoekslijn waar per uur max vijfhonderd kilogram gemengd plastic ‘afval’ er aan de voorkant ingaat en er schone gescheiden kunststofstromen uitkomen. Lanclus: “Daarnaast willen we die lijn ook gebruiken als een echte productieplant die gerund moet worden door jonge mensen: studenten operators, studenten monteur tot engineers en management-studenten. Op alle niveaus onder begeleiding.”

Komend jaar wordt het heel spannend, zegt Lanclus. “Tien jaar lang hebben we ons model – community for development – getest, waar dus ervaren studenten, begeleid door een docent/coach, een CHILL-ervaren professional en eventueel een expert uit het bedrijf, samenwerken om innovatie tot stand te brengen. Dat deden we in lab-omgevingen. En nu voor het eerst in een pilot plant omgeving. Met meer disciplines dan de afgelopen tien jaar. In een hele nauwe verbondenheid met MBO-onderwijs van Vista, HBO van Zuyd, en WO van Maastricht University, om dit onderwijs zo goed mogelijk te laten aansluiten bij de praktijk. En laten we hopen dat we deze studenten ook een baan kunnen geven en ze behouden voor de regio.”

ASML

En daar zit hem ook zijn grootste zorg. “Er zal een tekort aan talent zijn, dat weten we nu al. Demografisch zitten we niet echt gunstig. Dit is toch een provincie met veel vergrijzing en helaas ook veel ontgroening doordat veel mensen de provincie verlaten. Eindhoven trekt wel aan met ASML en alles wat eromheen hangt. We hopen stiekem dat dit hier ook gebeurt, de campus heeft natuurlijk al aantrekkingskracht, en als de buitenwacht in de gaten krijgt dat wij echt die chemie aan omturnen zijn naar groen en CO₂ vrij en circulaire grondstoffen, moet dat een beroep doen op jonge mensen om er de schouders onder te zetten. Het is business tot business hè en niet business to computer. Je moet er veel meer effort in stoppen om uit te leggen wat de slagkracht van de chemie kan zijn in de duurzaamheidstransitie en voor de regio, dat is een grote uitdaging. We gaan langs lagere scholen en middelbare scholen, proberen het verkennen van onze industrie tot hun lespakket te maken.” 

Slaat het aan? “Nog te weinig. Een grote stap die we moeten zetten is dat we de leraren en onderwijzers meekrijgen als ambassadeur. We moeten ook de grens over, naar België bijvoorbeeld. Ik heb er vertrouwen in dat we komend jaar een aantal grote scholen meekrijgen in die omslag. Als ze al eens bezig zijn geweest met relatief simpele vraagstukken over circulariteit krijg je al een heel andere dynamiek.”

Jaarlijks trekt CHILL meer dan honderd studenten naar de campus. Dat moeten er dus meer worden. Voorwaarde is dat het hele eco-systeem rond Chemelot breed gebrand wordt. “Het moet over meer gaan dan toerisme en hoe mooi en groen de omgeving is; ondanks dat groene imago zijn we een belangrijke industriële regio die de kar trekt naar groene chemie. We verwijten ons zelf wel vaker dat we het best bewaarde geheim van Nederland zijn.”  

Talent Office

De financiering van CHILL (er gaat jaarlijks zo’n twee miljoen euro cofinanciering in vanuit Chemelot bedrijven, onderwijs en provincie) is volgend jaar aan herziening toe. Hij rekent op de huidige partners, maar ook  de nog niet betrokken (vaak nieuwe) Chemelotbedrijven en de regio. “Inmiddels behoren we tot het ecosysteem van de campus en zijn we het Talent Office voor de Chemelot bedrijven. Het aantrekken van nieuw talent is van groot belang en daar zijn wij voor. We hebben echt een verbinding gecreëerd maar op innovatiegebied én gezamenlijke arbeidsmarktbenadering maar het mag nog veel meer zijn. Het zal geen walk in the park zijn, maar dit moet gewoon lukken. Bovendien: van onze circa 25 vaste klanten is behalve misschien een mislukte start-up niemand weggegaan.”

Lanclus noemt twee concrete voorbeelden van succes. Wheat Straw begon als sociaal-ecologisch idee van twee jonge Limburgers dat verder gebracht is onder de begeleiding van CHILL. Hier wordt circulair eetgerei (rietjes, vorken, messen) geproduceerd met stro afval van Indiase boeren als grondstof. Blue Plastics startte in een zuurkast om een proces voor het recycleren van landbouwfolie te ontwikkelen. Met behulp van zowel HBO- als MBO-studenten is het idee inmiddels opgeschaald tot een pilot plant fase en is de financiering rond om grote demonstrator te gaan bouwen. “Het zijn mooie voorbeelden van hoe wij bedrijven helpen om stappen te zetten. Ik vind zelf dat er nog veel meer uitgewisseld en samengewerkt kan worden op de campus. Kruisbestuiving helpt, innovatie is samenwerken.”

Luc Lanclus ziet de toekomst van zijn hub met vertrouwen tegemoet. “Ik denk dat CHILL nog een lang leven wacht, op voorwaarde dat we goed de verbinding kunnen houden met onze stakeholders en zij het lange termijn belang om te investeren in talent voor ogen blijven zien; ik hoop ook dat er nog veel CHILLS zullen volgen, het is te mooi om onder de stolp te houden. De wereld zou er zijn voordeel mee kunnen doen.”