Het failliet van de binnenstad? Met de elkaar snel opvolgende berichten over financiële problemen voor grote winkelketens als V&D, DA en Macintosh (samen goed voor zo’n 16.000 medewerkers die hun baan dreigen te verliezen) ligt die conclusie voor de hand. Zeker als je daar de al aanwezige leegstand bij optelt. Toch is niet alles wat het lijkt, zeker ook in Eindhoven.
e52 maakte eerder dit jaar een serie artikelen over de Eindhovense binnenstad
Het Planbureau voor de Leefomgeving heeft onlangs een uitvoerige analyse gemaakt van de kracht van de Nederlandse binnensteden. Aanleiding voor het onderzoek waren de antwoorden van de regering op de motie die Kees Verhoeven (D66) in 2013 indiende. Angst voor uitholling van de binnensteden (met als schrikbeeld de Amerikaanse donut-city) lag eraan ten grondslag. Volgens het PBL is die vrees ongegrond.
Nederland is niet op weg naar een situatie van steden met een volledig uitgeholde kern waar vrijwel niemand woont of werkt, zegt PBL. “In het algemeen is die angst ongegrond. De leegstand van winkels en kantoren loopt momenteel weliswaar op, maar er is veel potentie voor functieverandering, bijvoorbeeld van winkels of kantoren naar woningen. In de afgelopen jaren is er een forse toename geweest van horecavestigingen. Bovendien zijn veel binnensteden herontdekt als woonplek. Kortom: de binnenstad verandert van karakter, maar blijft bestaan.”
Het Planbureau heeft de Nederlandse binnensteden in vijf categorieën ingedeeld. Eindhoven zit in de een-na-gunstigste: “solide en regionaal voorzienend”. De kansen voor de stad liggen volgens PBL vooral in de transformatie van kantoren, iets waar Eindhoven al volop mee bezig is. Zo wordt Philips Lighting, met 45.000 vierkante meter aan kantoorruimte, momenteel omgebouwd tot een woningcomplex, inclusief meer groen). “Eindhoven zit vast in de top-3 van steden die kantoren ombouwen tot woningen”, zei wethouder Staf Depla (economie) daar onlangs over.
Eindhoven heeft volgens PBL een binnenstad “met een heel sterke klantenbinding, maar een gemiddelde tot lage cultuurhistorie”. Er sprake van groei, zowel demografisch als economisch. “De economie is divers en vitaal. Er zijn veel studenten en weinig ouderen en kinderen. De winkelleegstand is beneden gemiddeld (en structureel heel laag) maar de kantorenleegstand is hoog en structureel zelfs heel hoog.”
De transformatie van kantoren naar woningen is slechts een van de plannen voor de Eindhovense binnenstad. Andere thema’s die daarbij een rol spelen:
- Het inwonertal: wil Eindhoven echt naar de 300.000 inwoners doorgroeien? En afgeleid daarvan: vinden we 20.000 extra mensen binnen de ring acceptabel?
- De focus op studenten, jongeren en kenniswerkers vergt het daadwerkelijk uitbouwen van de voorzieningen voor deze groepen: huisvesting, horeca, het culturele profiel.
- Aanvullend hierop is de vraag hoe dat gecombineerd kan worden met de toenemende behoefte bij senioren om van de binnenstad te blijven genieten.
- Vervoer: hoe gaan we ervoor zorgen dat de binnenstad (en de binnenring) minder van de automobilist en veel meer van de voetganger, fietser en OV-gebruiker wordt?
- Hoe zorgen we ervoor dat de binnenstad logischerwijs kan worden uitgebreid met stadsbuurten als De Bergen en Tramstraatkwartier?
- Durven de gemeente en private partijen hun nek uit te steken in publiek-private financiering van grote nieuwe projecten, zoals de komst van een nationaal Technologie Museum?
