Op zoveel nieuwe gevallen was Nederland – dé nieuwe continentale Omikron-hotspot – niet voorbereid. Hoewel de ernstige gezondheidsklachten en IC’s de drukte aan konden, was dit bij het RIVM wel anders. Bijna iedere dag was het opnieuw raak met een storing in het systeem dat de GGD’en gebruiken om hun positieve tests dagelijks door te geven. En omdat het aantal nieuwe besmettingen maar bleef toenemen, liep het aantal ondergerraporteerde Nederlandse coronabesmettingen in de voorbije weken op tot meer dan 200.000. Deze week werd het rechtgezet.
Dinsdag werd deze cijferchaos gecorrigeerd met een astronomische aantal van maar liefst 380.377(!) ‘nieuwe meldingen’ die eigenlijk helemaal niet zo nieuw waren. En dit viel niet alleen op in eigen land. Alleen het fanatiek testende Denemarken meldde in de voorbije zeven dagen meer positieve gevallen per hoofd van de bevolking dan Nederland. Zo zag dit eruit op de kaart van Europa. Met deze nieuwe tool is het mogelijk om extra in te zoomen op deze visualisaties op 4K-resolutie.
Astronomische aantallen
Omdat Nederland niet over de testcapaciteit van veel andere West-Europese landen beschikt en voor Corona in Europa ongeveer 500 regio’s onder de loep worden genomen, is het in bijna twee jaar pandemie eigenlijk nooit voorgekomen dat bijna alle Nederlandse provincies in de opperste regionen te spotten zijn.
En hoewel dit uiteraard niet de ‘echte’ besmettingsaantallen van deze week waren, is het toch best een opmerkelijk gezicht in de subnationale top 25. Utrecht en Gelderland nemen de zesde en zevende positie in beslag met respectievelijk 4,08% en 3,97% van de voltallige bevolking positief in zeven dagen tijd.
Noord-Brabant stond op negen. De correctie zorgde eveneens voor een plek in de Europese top 25 voor Overijssel (12), Zeeland (14), Zuid-Holland (15), Noord-Holland (18) en Flevoland (23). Alleen in Denemarken en de Baltische Staten werden vergelijkbare hoeveelheden – zonder computerstoringen – gemeld deze week. In veel landen daalde het aantal nieuwe gevallen juist gestaag deze week. Dit is goed te spotten op de schuifkaart waarin de week van 10 februari naast het exemplaar van de laatste volle januariweek.
Heel veel versoepelingen
Sinds Omikron in Europa is, konden alle spelregels zoals we die kenden in de afgelopen twee kalenderjaren het raam uit. Resultaat? Besmettingscijfers die niet langer in aantallen per 100.000 inwoners, maar in procenten van de bevolking worden uitgedrukt terwijl de drukte in ziekenhuizen nergens uit de hand lijkt te lopen. Ondanks de vele coronakuchjes liggen voor veel Europeanen vergaande versoepelingen in het verschiet.
In Noorwegen, Zweden, Denemarken en Groot-Brittannië is zelfs een sein pandemie ‘brand meester’ gegeven met een onmiddellijke afschaffing van iedere maatregel. Hoewel de WHO en experts waarschuwen dat het allicht nog wat te vroeg is voor zoveel optimisme en versoepelingen tegelijk, zijn steeds meer overheden ervan overtuigd dat voor de Omikronvariant in ieder geval niet bijster veel te vrezen valt. Is dit terecht? Voor de korte termijn lijkt dit er inderdaad wel op, zeker waar de Omikronpiek al achter de rug is. In Frankrijk en België zette de daling vorige week al in en nu lijken ook Portugal en Zwitserland richting de blauwe kleuren te koersen.
Hoe werd er verder versoepeld deze week? In Nederland mag vanaf volgend weekend weer gefeest worden tot na middernacht. Voor wie 01.00 te vroeg vindt, kan uitwijken naar België waar prepandemische sluittijden voor de horeca weldra wederkeren. In Frankrijk en Italië is gezichtsbescherming in openbare binnenlocaties niet langer verplicht. Duitse deelstaten vinden het tijd om 2G minder vaak te verplichten, terwijl Tsjechië dit controversiële toegangsbeleid sinds deze week helemaal schrapte voor restaurants, kapsalons, culturele instellingen en sportevenementen. Spanje, Finland en Zwitserland maken hoogstwaarschijnlijk komende week hun ‘postpandemische pretpakket’ bekend.
Ergste coronakaart ooit
Omdat de Nederlandse cijfers zo vertroebeld zijn door de vele storingen en correcties, is het nog niet helemaal duidelijk of de daling nu al is ingezet. Zo aan het aandeel positieve tests en de dagkoersen in de westelijke provincies te zien, lijkt dit niet heel lang meer te duren. Omikron vervolgt zijn weg oostwaarts met stijgende cijfers in Duitsland, Oostenrijk, de Baltische Staten en Roemenië.
Hierdoor zullen vertekende dagrecords, zoals op dinsdag 8 februari en macabere vuurrode coronakaarten zoals deze niet snel meer voorkomen. Want hoewel dit natuurlijk voor een groot deel is veroorzaakt door die vertraging, levert het toch een zeer onheilspellende coronakaart van Nederland op, zeker zo naast de buurlanden. In Roosendaal, Ede, Overbetuwe en Nijkerk was de achterstand het grootst.
Meer dan 9 procent van de totale bevolking in deze Gelderse gemeenten is in de afgelopen zeven dagen meegeteld in de gemeentedata van het RIVM. Hiermee zijn de zoekgeraakte coronapatiënten van afgelopen week terecht en heeft Gelderland in ieder geval een duidelijke verklaring voor hun twijfelachtige eer als regio met de hoogste weektoename van Europa.
Correctie van de correctie
Wat zegt deze kaart over de huidige situatie? Weinig. De cijfers van 8 februari waren zo kolossaal hoog dat het de rest van de weekcijfers heeft beïnvloed, ook op de Europese kaart. Nederland zit dan wel relatief hoog, maar niet zo hoog als de zwartrode pandemische apocalyps van hierboven doet vermoeden.
Als je de dagen met grote storingen buiten beschouwing laat, ontstaat het onderstaande beeld op de schuifkaarten in vergelijking met vorige week en drie weken geleden.
Laatste maand?
Let tijdens het schuiven van de kaarten vooral ook op de ontwikkelingen in onze buurlanden. Frankrijk, België, Nederland (en in mindere mate Duitsland) gedragen zich als een soort dominoblokjes, waar de daling – ook zonder extra restricties – binnen enkele weken gestaag in zet. Onze zuidelijke buurlanden tonen bovendien aan dat het heel rap kan gaan.
Pandemie voorbij? Dat is onduidelijk. Virussen kunnen zich op allerlei manieren verder muteren. maar Europa lijkt er in ieder geval voorlopig even helemaal vanaf te zijn. Nog nooit raakten zoveel mensen besmet met corona terwijl de ziekenhuizen de werkdruk aankonden en het dodental nog nooit zo laag was.
Eind deze maand zitten we twee volle jaren in deze krankzinnige pandemie. Een goed moment om terug te blikken, vooruit te kijken en er een punt achter te zetten. Ik ben wel klaar met corona. Corona hopelijk ook met mij. Het zou mooi zijn om deze coronacartografierubriek af te sluiten met hoopgevende wit/blauwe weekkaarten. Vanzelfsprekend zorg ik – net als bij mijn vorige ‘definitieve’ afscheid – voor een vlammende finale in woord en beeld.
Als je dit artikel leuk vindt, lees dan ook:
