Vaccins kunnen ons tegen veel ziektes beschermen. Maar er kleven ook risico’s aan vaccinaties. Bijvoorbeeld als er levende vaccins worden gebruikt. Dankzij een nieuwe technologie, ontwikkeld aan de Universiteit Gent, kunnen vaccins nu rechtstreeks het slijmvlies van de dunne darm bereiken. Het lichaam reageert daar heel efficiënt op, waardoor het niet nodig is levende vaccins te gebruiken.
Vaccins tegen ziekteverwekkers in de darmen worden via de mond toegediend. De vaccins die vandaag gebruikt worden richten zich meer op het middelste en achterste deel van de dunne darm, wat minder efficiënt is. Daarom is het vaak nodig om levende vaccins te gebruiken.
De vaccinaties tegen bof, mazelen en rodehond bestaan bijvoorbeeld uit levende virussen. Ze veroorzaken bij vaccinatie een lichte infectie, maar geen ernstige ziekte of complicaties. Het lokt een afweerreactie van ons lichaam uit, die lange bescherming oplevert. Deze vaccins worden ook wel levend verzwakt vaccins genoemd. Rotavirus is ook een levend verzwakt vaccin dat niet wordt ingespoten, maar via de mond wordt toegediend. (Bron: Rijksvaccinatieprogramma) RIVM)
Risico door levende vaccins
Maar het gebruik van levende vaccins is niet zonder risico. Levende vaccins kunnen zich vermeerderen of zich verspreiden in de omgeving. Als dat gebeurt, kunnen ze zelfs opnieuw ziektes veroorzaken. Dat is bijvoorbeeld met het poliovaccin gebeurd.
Het levende verzwakte poliovaccin werd van 1963 tot en met 200 in België gebruikt. Het is bekend dat het aanleiding kan geven tot zogenoemde ‘Vaccine Associated Paralytic Polio (VAPP). Dat is een zeldzame maar ernstige complicatie ten gevolge van mutatie van het vaccinale virus bij replicatie in het lichaam.
Het verzwakte virus herkrijgt opeens zijn kracht en kan in dit geval tot verlammingsverschijnselen leiden bij een gevaccineerde of een niet immuun contactpersoon. (Bron: Handboek Vaccinaties, Rudy Burgmeijer, Karel Hoppenbrouwers). Het vaccin dat in Nederland gegeven wordt bevat stukjes van de drie bestaande poliovirussen. Er zit geen levend materiaal in. Je kunt geen polio krijgen door dit vaccin.
Targeting strategie voor vaccins
Met de ‘targeting’ strategie van de UGent onderzoekers worden de antigenen, die deeltjes bevatten van Lama antistoffen (VHH), doelgericht naar het slijmvlies van de dunne darm gestuurd. Daar, in het begin van het spijsverteringskanaal, veroorzaken ze de gewenste immuunrespons: er verschijnen antistoffen (IgA) die de slijmvliezen beschermen. Zo biedt dit vaccin bescherming tegen de ziekte.
Van varken naar mens
Deze nieuwe vaccinatietechniek wordt nu gebruikt bij varkens. Omdat de fysiologie, immunologie en ziekteverwekkers bij varkens heel goed lijken op deze bij mensen, verwachten de onderzoekers dat ze hun innovatieve techniek ook snel bij mensen zullen kunnen gebruiken. Bij de mens kan de darm immers ook besmet worden door verschillende virussen, bacteriën of parasieten. Denk maar aan rotavirussen, norovirussen, E.coli of salmonella. De onderzoekers zullen daarom zo snel mogelijk testen wat deze nieuwe technologie voor de mens kan betekenen.
De originele publicatie in de Journal of Controlled Release vindt u door deze link.
Andere artikelen van Innovation Origins over medische wetenschap vindt u hier.
Als je dit artikel leuk vindt, lees dan ook:
