De ‘zelfherstellende’ hartkleppen en bloedvaten zijn geen sciencefiction, maar werkelijkheid. Met een op ‘natuurlijk herstelgerichte’ technologie biedt medtech start-up Xeltis een alternatief voor mensen met verstopte aderen of hartproblemen. Gevestigd op de campus van de TU Eindhoven en met medewerkers in Amerika, Duitsland, België en het Verenigd Koninkrijk wil CEO Elianne Schutte de innovatie zo snel mogelijk naar de markt brengen. Een Europese lening van 15 miljoen euro geeft de onderneming de boost die het nodig heeft, aldus Schutte.
Natuurlijk
“Onze technologie is niet nieuw, maar we zijn wereldwijd gezien wel het verst met de toepassing ervan”, duidt Schutte. De technologie is gebaseerd op de supramoleculaire polymeermaterialen waar professor Jean-Marie Lehn in 1987 een Nobelprijs voor ontving. Kortweg stellen deze polymeren het lichaam van de patiënt in staat om op natuurlijke wijze een nieuw bloedvat of een nieuwe hartklep te reconstrueren. “Omdat wij als technologieplatform zo ver zijn, willen we ook als eerste de markt op.”
Xeltis gebruikt de lening vanuit het Europees Garantiefonds, die bedoeld is om Europese ondernemingen uit de huidige crisis te laten groeien, om de klinische testen voor de hartkleppen en bloedvaten te versnellen.
“Het klinkt misschien als science fiction, maar het lichaam maakt echt zelf een nieuwe hartklep of bloedvat”, zegt Schutte. Wat als een kunstmatige implantaat begint, eindigt op termijn als weefsel van het eigen lichaam. “Je kan het vergelijken met een wond in je hand. Het lichaam is in staat zichzelf te herstellen, de wond gaat dicht.” Het materiaal van het polymeer is zo poreus dat cellen zich in kunnen nestelen. Die cellen maken uiteindelijk nieuw weefsel aan. Tegelijkertijd breken deze cellen het geïmplanteerde materiaal langzamerhand af. “Op de lange termijn maakt je lichaam eigen implantaten. Dat is het principe van onze technologie.”
Koeien
In klinische studies testte Xeltis de zogenoemde pulmonale hartklep. Dat gebeurde bij kinderen met een aangeboren hartafwijking waardoor die specifieke hartklep niet werkt, zoals Blue baby syndrome. “Een kind krijgt dan te weinig zuurstof, er stroomt continu bloed terug in het hart.” Meestal krijgen die kinderen een klep gemaakt van materiaal afkomstig van koeien. “Dat is gewoon vervelend, waardoor die klep kan vernauwen. Dan moet die klep er weer uit. En een kind groeit, wat weer zorgt voor een ander probleem.”
De van koeienmateriaal gemaakte hartklep groeit niet mee. Met de hartklep van een polymeer is dat probleem weg, aldus Schutte. “Althans dat moeten we nog wetenschappelijk bewijzen, maar een aantal kinderen heeft onze klep nu vier of vijf jaar.” Een kind dat deze klep op tweejarige leeftijd kreeg, is inmiddels zeven jaar. “Dus de klep moet zijn meegegroeid. Dat is nu onze theorie achter hoe het product werkt.”
Omdat de markt voor medische hulpmiddelen voor kinderen klein is, zocht het bedrijf naar nieuwe toepassingen. Dat werden buizen gemaakt van de polymeren die bloedvaten kunnen vervangen. Tweeënhalf jaar geleden startte Xeltis met een studie daarnaar. Het zou een uitkomst zijn voor mensen met nierfalen, zegt Schutte.
Kapot
Patiënten moeten twee of drie keer per week naar een dialysecentrum. Normaal stroomt er te weinig bloed door een ader om dialyse te kunnen doen. Daarom wordt de ader verbonden met een slagader, een bypass, legt Schutte uit. “De ader is echter niet gewend aan deze hoeveelheid bloed. Als je hem meteen aanprikt, gaat hij snel kapot. De ader moet een aantal maanden wennen voordat de dialyse kan worden gestart. Ook is kan de ader verstopt raken. Dat werkt gewoon slecht.”
Een ader gemaakt van eigen weefsel functioneert, volgens Schutte veel beter. Xeltis is nog maar net begonnen met de ontwikkeling van polymeren die aderen kunnen vervangen en onderzoekt meerdere mogelijkheden. “We kunnen dit ook toepassen bij de bloedvaten rondom je hart.” Deze bloedvaten kunnen verstopt raken door cholesterol ophoping en een hartaanval veroorzaken. “De standaard procedure is nu dat chirurgen dan een joekel van een vat uit het been van de patiënt halen.”
Een ingrijpende operatie, meent Schutte, met een lang herstel. Patiënten hebben niet alleen last van de open hart operatie, maar soms nog meer van het litteken op hun been. Mensen kunnen daar een infectie oplopen. “Kortom veel gedoe en veel pijn.”
Allermoeilijkste
“Dus dit is wel een oplossing waar veel mensen op zit te wachten. Iedereen kent wel iemand die met zo’n operatie te maken had.” Het is wel een van de allermoeilijkste producten, benadrukt Schutte. “Dit zijn zulke nauwe vaten met smalle diameters. Daarnaast is er om dat hart geen sterke flow, zoals dat heet. Houd dat maar eens open zonder dat er trombose optreedt.”
Met eerdere investeringen maakte Xeltis de eerste vaten van polymeren. Daarmee verzamelde de start-up de eerste data. Met de nieuwe Europese kapitaalinjectie kan het onderzoeks- en ontwikkelteam nog meer testen en bewijsmateriaal verzamelen.
Dat Xeltis de lening ontving, vindt Schutte erg bijzonder. Het bedrijf onderging voorafgaand een streng due diligence-onderzoek naar onder meer haar economische, juridische en fiscale en financiële omstandigheden. “We hadden behoefte aan kapitaal zonder dat we meteen in een investeringsronde moeten. Dat kan erg lang duren. Deze lening geeft ons echt de mogelijkheid om een heel stuk verder te komen zonder dat we het risico lopen dat we het programma in een keer moeten stoppen, als je geen geld op haalt. Dan laat je innovatie op de plank liggen. Deze lening leidt ertoe dat we onze programma’s kunnen doorzetten en niet tussentijds moeten stoppen.”
Samenwerking
Als je dit artikel leuk vindt, lees dan ook:
