De Nederlandse technische industrie dringt aan op vereenvoudigde procedures om technici van buiten Europa aan te trekken, om zo het nijpende tekort van 60.000 werknemers aan te pakken. Brancheorganisaties, onder leiding van Techniek Nederland, stellen een kenniswerkersregeling voor om de toelating van technisch gekwalificeerde personen tot de Nederlandse arbeidsmarkt te stroomlijnen.
Het initiatief is bedoeld om cruciale sectoren als de woningbouw en de energietransitie te ondersteunen. Het voorstel omvat circulatietraining, tijdelijke werkvergunningen en werkgeversverantwoordelijkheid voor arbeidsomstandigheden en huisvesting. Naast deze nieuwe regeling benadrukken de sectoren het behoud van het bestaande kennismigrantenprogramma. Deze inzet is onderdeel van het bredere Aanvalsplan Techniek, gericht op het hardnekkige tekort aan technische vakmensen in Nederland.
Waarom dit belangrijk is:
Zonnepanelen, warmtepompen en windmolens installeren kan niet zonder de mankracht van bekwame technici.
Uit onderzoek van SEO Economisch Onderzoek blijkt dat het tekort aan technici geen tijdelijk, maar een structureel probleem is. De vergrijzing van de beroepsbevolking en de snelle digitalisering van de economie zijn belangrijke factoren die bijdragen aan dit tekort. Nu de economie groeit en de overheid grootschalige projecten stimuleert, zal de vraag naar technische vaardigheden naar verwachting alleen maar toenemen. Dit heeft geleid tot een hogere werkdruk voor bestaande werknemers en langere levertijden voor consumenten en bedrijven.
Impact op de economie
Het tekort aan technische professionals heeft verstrekkende economische gevolgen. Bedrijven worden gedwongen om werk uit te besteden, waardoor de operationele kosten stijgen terwijl de inkomsten dalen. Op grotere schaal belemmert het tekort innovatie en de ontwikkeling van vaardigheden binnen de sector, wat ten koste gaat van de kwaliteit en continuïteit. De ambitieuze doelstellingen van de Nederlandse overheid op het gebied van energietransitie, digitalisering en duurzaamheid komen ook in gevaar. Het tekort aan technici zou deze initiatieven kunnen vertragen, met bredere economische gevolgen.
Voorgestelde oplossingen
De voorgestelde kennismigrantenregeling omvat een aantal belangrijke voorwaarden: een opleiding in het thuisland, een maximale werkduur van vijf jaar in Nederland en strenge regels voor tijdelijke werkvergunningen voor technici van buiten de EU.Werkgevers zullen verantwoordelijk zijn voor adequate arbeidsomstandigheden en huisvesting voor arbeidsmigranten.Dit is cruciaal om frauduleuze arbeidspraktijken tegen te gaan en ervoor te zorgen dat arbeidsmigranten eerlijk worden behandeld.
De technische sectoren benadrukken ook het belang van het behoud van de bestaande kennismigrantenregeling. Dit programma biedt momenteel hoogopgeleide werknemers toegang tot de Nederlandse arbeidsmarkt en is succesvol gebleken in het aantrekken van talent. De nieuwe regeling zou dit aanvullen door zich te richten op technici, en daarmee een ander segment van de arbeidsmarkt aanspreken.
Internationaal perspectief
Het probleem van het tekort aan arbeidskrachten is niet uniek voor Nederland. In de hele EU vullen onderdanen van derde landen steeds vaker tekorten op in verschillende sectoren, waaronder digitale en groene beroepen. In 2021 bestond 4,4% van de beroepsbevolking in de EU-27 uit onderdanen van derde landen, en dit percentage steeg tot 7,1% in beroepen met aanhoudende tekorten aan arbeidskrachten. Landen als Duitsland, Italië, Spanje en Frankrijk bieden onderdak aan de meeste van deze werknemers, waarbij Duitsland alleen al 2,4 miljoen niet-EU-werknemers in dienst heeft. Deze trend wijst op een toenemende afhankelijkheid van internationaal talent om aan de vraag van de arbeidsmarkt te voldoen.
De Europese Commissie heeft 22 brede categorieën van beroepen met een tekort geïdentificeerd, waarvan er acht een hoog gehalte aan groene of digitale taken hebben. Om deze tekorten aan te pakken, heeft de EU verschillende initiatieven geïmplementeerd, waaronder het actieplan, de Europese agenda voor vaardigheden en het pact voor vaardigheden. Deze programma’s richten zich op de ontwikkeling van vaardigheden en de integratie van arbeidsmigranten. De EU Talent Pool, een platform ontworpen om eerlijke arbeidsmigratie te vergemakkelijken, maakt ook deel uit van deze inspanning. Het succes ervan hangt echter af van de snelle goedkeuring van het wettelijke kader door het Europees Parlement en de Raad.